Икенсе донъя һуғышы һалдаттарының зыяраты (Друскининкай)
| Икенсе донъя һуғышы һалдаттарының зыяраты | |
| Дәүләт |
 Литва |
|---|---|
 | |
 Икенсе донъя һуғышы һалдаттарының зыяраты (Друскининкай) Викимилектә | |
Икенсе донъя һуғышы һалдаттарының друскининкай зыяраты (литва телендә Druskininkų II pasaulinio karo karių kapinė) — Икенсе донъя һуғышында һәләк булған совет һалдаттарының хәрби зыяраты. Кудиркос (лит. V. Kudirkos gatvė) урамынан төньяҡ-көнбайышҡа 0,35 километрҙа, Литвалағы Друскининкайҙың Друсконис күленең көньяҡ-көнбайыш ярында урынлашҡан. Зыярат Литва Республикаһының мәҙәни ҡиммәттәре регистрына индерелгән, дәүләт тарафынан һаҡлана (коды 4365[1]). Көньяҡҡараҡ 50 метрҙа иҫке ҡала зыяраты, төньяҡ-көнбайышҡа 1,8 километрҙа — Беренсе бөтә донъя һуғышы һалдат зыяраты урынлашҡан.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1944 йылдың 14 июлендә Ҡыҙыл Армия Друскининкайға инә. һәм Операцияла 71-се һәм 36-сы уҡсы корпустары ҡатнаша. Яуҙа һәләк булған һәм хәрби госпиталдәрҙә вафат булған һалдаттар өс урында ерләнгән. Иң ҙур зыярат бар. Пагандағы Друскининкай урамы, 8 адресы буйынса иң ҙур зыяраты. Башҡа ҡәберҙәр ҡала паркында һәм Изге Дева Мария костёлы ҡаршыһындағы майҙанда урынлашҡан. Үрендә биш саталы ҡыҙыл йондоҙ ҡуйылған бәләкәй фанера обелисктар ҡәберлектәрҙе билдәләй[2]. 1944—1945 йылдар ҡышында Вечюнай янындағы сиркәү зыяратында совет лётчиктары ерләнгән. 1945 йылда ҡала паркындағы, Друскининкай районының Друскининкай урамындағы ваҡытлыса айырым ҡәберлектәрҙән күсерелгән һәләк булған яугирҙарҙың мәйеттәре сиркәүҙең көнбайыш фасады алдында ерләнгән. Зыяраттың үҙәгендә монументаль таш обелиск төҙөлгән.
1962 йылдың ғинуарында Друскининкай ҡала советы башҡарма комитеты рәйесе Стасис Янилонис (литва телендә Stasys Janilionis) инициативаһы буйынса һалдат мәйете ҡалдыҡары зыярат Друсконис күле буйындағы иҫке зыярат янында яңы һалдат зыяратына[2] күсереп ерләнгән.
1971 йылда урындағы зыярат тарихи ҡомартҡылар (код IV181) исемлегенә индерелгән[3], в 1992 году зарегистрировано в Регистре культурных ценностей Литовской Республики[1].
1987 йылда лавр таж рәүешендәге һәйкәл ҡуйылды, проект авторы — скульптор Витаутас Мартишиус (литва телендә Vytautas Martišius)[1].
Тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
.JPG)
Планда зыярат тура мөйөшлө, оҙонлоғо 54 м һәм киңлеге 28 м. Көнбайыш һәм төньяҡ яҡтан бетон стена, ә көнсығыш яғына һәм көньяҡтан — металл кәртә менән уратып алынған, унан көньяҡта төп инеү урыны урынлашҡан. Зыярат буйындағы төп инеү урынында бетон юл һалынған. Бронза һәйкәл гранитный постамент тора. Зыяраттың төньяҡ өлөшө ситендә тура мөйөшлө постаментта дүрт ярым түңәрәк һымаҡ бөкләнгән артиллерия орудиеһына таянып торған лавр тажын һүрәтләгән бронза һәйкәл бар. Күмелгәндәр тураһындағы мәғлүмәттәр яҙылған ҡәбер ташындағы гранит плиталар төп юлдың ике яғынан да дүртәр рәт тигеҙ итеп бүлеп ҡуйылған.
Рәсми мәғлүмәттәр буйынса зыяратта 250 һалдат ерләнгән: 179 һалдат танылған һәм 71-е билдәһеҙ. Хәрби мираҫ институты исемдәре билдләнгән 122 һалдатты исемлеккә индерҙе[4]..
2011 йылда Хәрби мираҫ институтисемдәре ыилдәләнгән б булмаусылар исемлегенә баҫтырып сығара[5].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Antrojo pasaulinio karo Sovietų Sąjungos karių palaidojimo vieta (лит.). Kultūrosvertybių registras. Kultūros paveldo departamentas prie Kultūros ministerijos. 2016 йыл 19 ноябрь архивланған.
- ↑ 2,0 2,1 Vytautas Valentukevičius Karių perlaidojimo Druskininkuose kaina // Druskonis. — 2007. — № 26 (906). (лит.)
- ↑ Lietuvos TSR kultūros paminklų sąrašas. — Vilnius, 1973. — С. 50. (лит.)
- ↑ Список воинов, захороненных на кладбище в г. Друскининкай
- ↑ Список воинов, захороненных на кладбище в г. Друскининкай
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Stančikas, Vaigutis. Atminimo knyga. Antrojo pasaulinio karo karių kapinių Lietuvoje albumas. — Vilnius, 2006. — С. 38. (лит.)
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Antrojo pasaulinio karo Sovietų Sąjungos karių palaidojimo vieta 2016 йыл 19 ноябрь архивланған. // Kultūros vertybių registras (лит.)