Йылға ятыуы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Асы ауылы янында Инйәр йылғаһы ятыуы. Башҡортостан

Йылға ятыуы (ятыу)— йырҙаның шаршылар менән сиратлашҡан тәрән урыны, ғәҙәттә йылға боролош яһаған урында (меандр) барлыҡҡа килә[1]

Шаршылар менән ятыуҙар йылғаларҙа система барлыҡҡа килтерә. Ятыуҙар ғәҙәттә йылға киҫкен боролош яһаған урындарҙа, ә шаршылар тура аҡҡан, һай урындарҙа барлыҡҡа килеүсән[2]

Шулай уҡ ятыуҙар яҙ һыу ныҡ ташып, йылға төбөнән ләм ныҡ ағып киткән, тәрәнәйеп ҡалған урында хасил була (мәҫәлән, йырҙа болош яһаған, йәки йырҙа тар булған урындарҙа).

Тәрән ятыуҙарҙа балыҡтар ҡышлай.

Фольклорҙа[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

« Беҙҙең Иҙәш буйы - әй, күк ятыу,

Күк ятыуҡайҙарҙа күк бәрҙе.

Йырҙан

»

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Географический энциклопедический словарь. Понятия и термины.— М., Сов. энциклопедия, 1988.
  2. Гидрология: Учебник для вузов/В. Н. Михайлов, А. Д. Добровольский, С. А. Добролюбов.— 2-е изд. испр. — М., Высш. шк., 2007.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Чеботарев А. И. Гидрологический словарь. Л.: Гидрометеоиздат, 1978, 308 с.
  • Маккавеев Н. И. Русло реки и эрозия в её бассейне. М.: АН СССР, 1955, 346 с.
  • Кондратьев Н. Е., Попов И. В., Снищенко Б. Ф. Основы гидроморфологической теории руслового процесса. Л.: Гидрометеоиздат, 1982, 272 с.