Кагальный ҡоҙоғо (Мстиславль)
| Кагальный ҡоҙоғо | |
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Беларусь |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Мстиславль[d] |
| Страница на сайте Глобус Беларуси | globus.tut.by/mstislavl/… |
 | |
Кагальный ҡоҙоғо (бел. Кагальны калодзеж) — сығанағы булып ҡала Мстиславль Могилев өлкәһе , Белоруссияның Могилев өлкәһе Мстиславль ҡалаһындағы һыу сығанағы, урындағы әһәмиәттәге гидрологик тәбиғәт ҡомартҡыһы. Ҡаланың төньяҡ өлөшөндә, Ленин урамында, Замковый тау итәгендә, Здоровец йылғаһы ярында урынлашҡан. Шишмә һыуы анализдар һөҙөмтәһе буйынса санитар норма талаптарына һәм ҡағиҙәләренә эсәр һыу булараҡ тап килә[1]. 2003 йылдан алып һаҡланылыусы сығанаҡ статусына эйә.
Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡоҙоҡтоң тарихи атамаһы — «Здоровец». Элек ҡоҙоҡ ҡаланың төп эсәр һыу сығанағы була, ә уның һыуы Мстиславль ҡалаһын һаҡлаусы соҡорға тултырылған. Ҡаланың хәҙерге атамалары араһында йәһүд тамырҙары бар: «кагальный» һүҙе «йәмәғәт» тигәнде аңлата. Борон ҡоҙоҡ һыуын йәһүд халҡы йорттарына махсус һыу ташыусылар таратҡан. Ҡоҙоҡ янынан 1941 йылда нацистар йәһүдтәрҙе атырға алып барған һуҡмаҡ үтә.
2014 йылдың август айында ҡоҙоҡто төҙөкләндереү буйынса эштәр башлана. Сығанаҡ урынында Божья Матерь Тупичевский иконаһы православие сиркәүе төҙөлгән. 2014 йылдың декабрендә сиркәү протиерейы отец Тимофей тарафынан изгеләндерелгән[2]. Ҡоҙоҡ эргәһендә тағы бер ҡоролма барлыҡҡа килә, унда христиан динен ҡабул итеүселәрҙе һыуҙа суҡындыралар.
Хоҡуҡи режим[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Тәбиғәт ҡомартҡыһы Мстиславль ҡалаһының дөйөм файҙаланыуға бирелгән шишмә һәм йылға ерҙәре аша үткән 10 х 10 метр ер участкаһын биләй[3].
Гидрологик тәбиғәт ҡомартҡыларын һаҡлау зонаһы сиктәрендә урындағы әһәмиәттәге «Кагальный ҡоҙоҡ» линияһы шартлы рәүештә үткәрелә. Ул һыу сығанағынан 20 метр радиуста Мстиславль ҡалаһының дөйөм ҡулланылыштағы ерҙәре буйлап үтә, был ер менән граждандар биләмәләре сиктәш[3].
Тәбиғәт ҡомартҡыһы сиктәрендә бөтә төр ер эштәре үткәреү тыйыла: тупраҡ менән бәйләнгән гидрологик режимды үҙгәртеү; мал һәм ҡыуыу һәм көтөү, усаҡ тоҡандырып, палаткалар ҡуйыу, туҡталыш, машиналар йыуыу һәм уларҙы техник хеҙмәтләндереү, төрлө күмәк саралар үткәреү; территорияны сүпләү йәки ниндәй ҙә булһа башҡа тәбиғи зыян килтереү, шулай уҡ төрлө ҡаралтылар төҙөү[3].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Кагальный колодец в Мстиславле на сайте Мстиславль.info 2019 йыл 30 апрель архивланған.
- Кагальный колодец в Мстиславле на сайте Глобус Беларуси
- Кагальный колодец в Мстиславле на сайте Планета Беларусь 2021 йыл 13 апрель архивланған.
- YouTube сайтында Кагальный колодец в Мстиславле (современный вид) на YouTube