Эстәлеккә күсергә

Кече (баш кейеме)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Кече
Рәсем
Барлыҡҡа килгән Албания[1]
Төҫ аҡ[2]
Барлыҡҡа килгән, эшләнгән Кейеҙ баҫыу[1] һәм Йөн (материал)[1]
Вики-проект WikiProject Intangible Cultural Heritage[d]
 Кече Викимилектә

Кече, келеш[3] (алб. qeleshe, plis, qylaf[4]) — албан милли баш кейеме, аҡ төҫтә, тирәсһеҙ тегелгән башлыҡ. Албандар йәшәгән биләмәләрҙә киң таралған, әлеге ваҡытта албан милли халыҡ кейемдәренең бер өлөшө булып тора. Башлыҡтың бейеклеге ниндәй төбәктә йәшәүҙәренә ҡарай.

Этимология

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Баш кейеменең стиле Иллирия баш кейеме стиленә оҡшаш.[5][6]

qeleshe исеме «йөн» (lesh) албан һүҙенән килеп сыҡҡан,[7]; plis һүҙе — *p(i)litja протоалбан, filiz германия, pellis латин, πῖλος pilos грек һүҙҙәре менән бәйле[8] һәм шулай уҡ пилос кеүек билдәле.

Тышҡы күренеше

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Кече тауҙа йәшәгән албандарҙың традицион кейеменең бер өлөшө булып тора[9][10] һәм Албанияның милли символдарының береһе булараҡ ҡарала. Аҡ башлыҡ һәм аҡ феска ғосман осоронда сығышы менән албан халығынан булғанды ҡылыҡһырлай, бигерәк тә мосолмандарҙа.[4][11]

Гега албандар этнографик төркөмдәре Албанияның төньяғында йәшәй, уларҙың башлыҡтары киҫелгән ярымтүңәрәк формаһында[12], ә Албанияның көньяғында йәшәүселәрҙең (тоски) кәпәстәре юғары, бигерәк тә Гирокастр һәм Влера янында, Myzeqe тигеҙ ер районынан тыш. Албанияның ҡайһы бер көньяҡ төбәктәрендә кәпәстә ҙур булмаған сығып торған өлөшө була. Ғәҙәттә, бер баш кейемен етештереү өсөн аҡ төҫтәге йөн кейеҙ киҫәге етә.

Круя ҡалаһы кече баш кейемен етештереүсе булараҡ билдәле[13]. Тирана районында туй тантанаһына ирҙәр ошо баш кейемен кейә.[14]

Косовола гега-албандарҙан тыш, кече баш кейемен сербтар ҙа кейә, уларҙа сер. plis, terlema, ćeča исеме аҫтында билдәле[15].

Галерея

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Шулай уҡ ҡара

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Young A. Ethnic Dress in East Europe, Russia, and the Caucasus: Sworn Virgins // Encyclopedia of World Dress and Fashion (ингл.) / J. Eicher — Berg Publishers, 2010.
  2. ↑ Wellers P. Ethnic Dress in East Europe, Russia, and the Caucasus // Encyclopedia of World Dress and Fashion (ингл.) / J. Eicher — Berg Publishers, 2010.
  3. ↑ Народы зарубежной Европы. Этнографические очерки. В 2-х т. — М.: Наука, 1964. — Т. 1. — 999 с.
  4. ↑ 4,0 4,1 Di Monaco, Florindo. Un mondo di acconciature: itinerario alla scoperta di centomila idee e misteri che vengono quotidianamente al pettine. — Edizioni scientifiche italiane, 1999. — С. 354. — ISBN 9788881145300. «Gli Albanesi, in parte di religione musulmana, conservano del lunghissimo periodo della dominazione turca il caratteristico fez bianco {qylaf o qeleshe), autentico copricapo nazionale, la cui altezza varia da regione a regione.»
  5. ↑ Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: History and Culture. — Noyes Press, 1977. — С. 89. — (History and Culture Series). — ISBN 0815550529.. — «It is generally agreed, and rightly so, that the modern Albanian cap originates directly from the similar cap worn by the Illyrians.».
  6. ↑ Recherches albanologiques: Folklore et ethnologie. — Instituti Albanologijik i Prishtinës, 1982. — С. 52.. — «Ne kuadrin e veshjeve me përkime ilire, të dokumentuara gjer më tani hyjnë tirqit, plisi, qeleshja e bardhë gjysmësferike, goxhufi-gëzofi etj».
  7. ↑ Vladimir Orel. Albanian Etymological Dictionary. — Brill Academic Pub, 1998. — С. 219. — ISBN 9004110240.
  8. ↑ Vladimir Orel. Albanian Etymological Dictionary. — Brill Academic Pub, 1998. — С. 334. — ISBN 9004110240.
  9. ↑ Andromaqi Gjergji. Albanian Costumes Through the Centuries: Origin, Types, Evolution. — Acad. of Sciences of Albania, Inst. of Folc Culture, 2004. — ISBN 978-99943-614-4-1.
  10. ↑ Richard C. Hall. War in the Balkans: An Encyclopedic History from the Fall of the Ottoman Empire to the Breakup of Yugoslavia. — ABC-CLIO, 2014. — С. 288—. — ISBN 978-1-61069-031-7.
  11. ↑ Stipčević, Aleksandar. The Illyrians: history and culture. — Noyes Press, 1977. — С. 89. — ISBN 9780815550525.. — «From among the various caps that the Illyrians wore, one can distinguish four different types. On the monument from Zenica one can see the more common type of skullcap. Fundamentally it does not differ from the present-day small, white Albanian fez known as a qeleshe.».
  12. ↑ Nagel. Albania. — Nagel Publishers, 1990. — С. 62. — ISBN 978-2-8263-0827-0.. — «„The qeleshe, the white felt cap worn by men, was a distinctively Albanian type of headgear both within the country and beyond its frontiers“ […] „Among the mountain people of the north it was hemispherical in form; at Kukés in the form of a truncated cone“».
  13. ↑ Gillian Gloyer. Bradt Albania. — Bradt Travel Guides (инг.)баш., 2012. — С. 49. — ISBN 978-1-84162-387-0.. — «The best place in Albania to shop for souvenirs is Kruja, where all the shops are close together in the bazaar. There are traditional felt-makers, who produce slippers and the felt caps called qeleshe».
  14. ↑ Vaqarri, Sabina TRADICIONALITET DHE RISI NE DASMËN TIRANASE // Albanological Research - Folklore and Ethnology Series. — 2010. — № 40. — С. 313—322.
  15. ↑ КОСОВО — KOSOVO — СВИЛЕН КОНАЦ SILKEN THREAD
«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Кече_(баш_кейеме)&oldid=1029411» битенән алынған