Лиллехаммер
| Лиллехаммер | |
| норв. Lillehammer | |
| Герб | |
 | |
 | |
| Нигеҙләү датаһы | 1 ғинуар 1838 |
|---|---|
| Этнохороним | lillehamring[1] һәм lillehamring[1] |
| Дәүләт |
 Норвегия[2] |
| Административ үҙәк | Лиллехаммер[d] |
| Административ-территориаль берәмек | Иннландет[d] |
| Иң юғары нөктә | Nevelfjell[d][3] |
| Хөкүмәт башлығы вазифаһы | mayor of Lillehammer[d] |
| Хөкүмәт башлығы | Ingunn Trosholmen[d][4] |
| Закондар сығарыу органы | Lillehammer municipal council[d] |
| Ойошма ағзаһы | Creative Cities Network[d][5] |
| Ойоштороу-хоҡуҡ формаһы | KOMM[d] |
| Халыҡ һаны | 28 560 кеше (1 ғинуар 2023)[6] |
| Ауыл биләмәһен үҙ эсенә ала | Лиллехаммер[d] |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 162 ± 1 метр |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+1:00[d] |
| Туғандаш ҡала | Отран[d], Hayward[d], Хёрсхольм[d], Оберхоф, Оулайнен[d], Сиодзава[d], Дюссельдорф[d], Лександ[d] һәм Радвилишкис[d] |
| Милке | Eidsiva Arena[d] һәм Lillehammer Olympic Bobsleigh and Luge Track[d] |
| Сиктәш | Эйер[d], Рингсакер[d], Йёвик[d], Нурре-Ланн[d] һәм Гёусдал[d] |
| Ҡулланылған тел | букмол[d] |
| Майҙаны | 478,16 км² (1 ғинуар 2020)[7] |
| Рәсми сайт | lillehammer.kommune.no |
 | |
| Число домохозяйств | 14 213[8] |
 | |
 Лиллехаммер Викимилектә | |
| норв. Lillehammer | |||
| коммуна Норвегии | |||
| |||
| Ил | |||
|---|---|---|---|
| Исторический регион | |||
| Губерния (фюльке) | |||
| Адм. центр | |||
| Халҡы (2016) |
27 476 чел. | ||
| Халыҡ тығыҙлығың |
чел/км² | ||
| Офиц. язык | |||
| Изменение населения за 10 лет |
% | ||
| Майҙан |
477,44 км² | ||
|
Координаты административного центра: | |||
| Дата образования |
1390 | ||
| Мэр |
Сюннёве Бреннен Клеметруд | ||
| Сәғәт бүлкәте | |||
| ISO 3166-2 коды | |||
| Категория на Викискладе | |||
|
| |||
| Примечания: | |||
Ли́ллехаммер[9] (шулай у Лиллегаммер, норв. Lillehammer) — Норвегиялағы Оппланн губернаһындағы ҡала һәм коммуна.
Географияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Лиллехаммер Эйер ҡалаһынан көрьяҡтараҡ, Гёусдал ҡалаһынан көньяҡ-көнсығышта һәм Йёвик ҡалаһынан төньяҡтараҡ урынлашҡан.
Был ҡалалар барыһы ла Оппланеның муниципалеттары булып тора. Лиллихамер Осло/Гардермуэн аэропортынан 145 км алыҫлыҡта ята.
Шулай уҡ, баш ҡала Ослонан 180 км алыҫлыҡта. Лиллихамерға барыуҙың иң еңел ысулы тимер юл хәрәкәте менән барыу тора.
Юлда үткән ваҡыт 1 сәғәт 45 мин., — поездар көн һайын бер сәғәт арауығында йөрөп тора. Ҡала аша Е6 шоссеһы уҙа.
Ҡалала сағыштырмаса ҡоро континенталь климат.
Тарих[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ҡала биләмәһенә кешеләр тимер быуатында уҡ килеп ултырғандар. Боронғо сагаларҙа ҡала Литликаупангр (ҙур булмаған һатыу урыны) исеме менән телгә алына, йәки Литлихамарр (бәләкәй Хамар).
Был исем ҡаланы Хамар епархияһынан айырыу өсөн бирелгән.
1390 йылда ҡала урыны үҙидара органы үҙәге булараҡ та телгә алынған. 1880 йылдарҙа бында бик йәнле баҙар булған.
1827 йылдың 27 авгусында Лиллехаммер сауҙа ҡалаһы хоҡуғын алған. Был осорҙа уның сиктәрендә 50 рәсми теркәлгән халыҡ йәшәгән.
1973 йылда Лиллехамерҙа израиль разведкаһының операцияһы арҡаһында Марокко ашнаҡсыһы Бучикхи Әхмәд атып үлтерелә.
Уны яңылыш мюнхен терактында ҡатнашыусы «Ҡара сентябрь» террористик төркөмө лидеры Саламех Хәсән тип ҡабул итәләр..
1994 йылда Лиллехамерҙа Ҡышҡы Олимпия уйындары 1994 уҙғарыла. Ҡала бар төр спорт уйындарын үткәреүгә яраҡлы үҙәк тип табыла.
2016 йылда Лиллехамерҙа Ҡышҡы үҫмерҙәр Олимпия уйындары 2016 уҙа.
Инфраструктура[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Ҡаланың үҙәге XIX быуат аҙағынан һаҡланған. Ағастан төҙөлгән ҡоролмалар, Мьёса (Mjøsa) күленең төньяҡ өлөшөн һәм Логен (Lågen) йылғаһының тауҙар менән уратып алған яғында күркәм күренеш барлыҡҡа килтерә.
Үҙәк урамда променад, магазин, ҡәһүәхана, ресторандар бар.
Иҫтәлекле урындар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 185 ҡоролманан торған Маихёугендың асыҡ һауалағы этнографик музейы.
- Художестволы (нәфис) музей
- Норвегия автомобилдәр музейы
- Бик боронғо хәҙерге ваҡытта ла сафта булыусы тәгәрмәсле пароход, ул һыуға1856 йылда төшөрөлгән
- Шушен — тау саңғыһы үҙәге һәм курорт. Ул Лиллехамер үҙәгенән 20 км көнсығышта таулы- урманлы массивта урынлашҡан.
Олимпия объекттары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- «Лисгардсбаккен» трамплин комплексы
- Лиллехаммерҙың Сана-бобслей трассаһы
- Håkons Hall|Аренаһы
- |Kanthaugen фристайл үҙәге
Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Квецинский Михаил Фёдорович — хәрби етәксе, генштаб генерал-лейтенанты. Төньяҡ Аҡтар хәрәкәте ҡатнашыусыһы. 1920 йылдан Лиллехамерҙа йәшәгән, ҡала һыра ҡайнатыу йортонда эшләгән һәм таксомотор йөрөткән. 1923 йылдың 31 мартында үлгән.
Факттар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- 2012 йылда АҠШ-Норвегия «Лиллехаммер» телесериалы төшөрөлә. Уның төп геройы Нью-Йорктан йәш булмаған гангестр була[10].
- 2 сезонлы 15 сериялы «Металлопокалипсис» сериалының Dethklok төркөмө бер ҡатнашыусының атаһы менән хушлашыу өсөн Лиллехаммерға килә.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ 1,0 1,1 http://www.sprakradet.no/sprakhjelp/Skriverad/navn-pa-steder-og-personer/Innbyggjarnamn/
- ↑ 2,0 2,1 archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ https://kartverket.no/til-lands/fakta-om-norge/hoyeste-fjelltopp-i-kommunen
- ↑ Ordfører og varaordfører
- ↑ https://en.unesco.org/creative-cities/lillehammer
- ↑ Alders- og kjønnsfordeling i kommuner, fylker og hele landets befolkning (K) 1986 - 2023 — Статистика Норвегии, 2023.
- ↑ Statens kartverk Arealstatistikk for Norge 2020 (билдәһеҙ) — Statens kartverk, 2019.
- ↑ Статистика Норвегии 11508: Bygningstype. Husholdninger (K) (B) 2015 - 2018, 11508: Type of building. Households (M) (UD) 2015 - 2018 — Статистика Норвегии, 2019.
- ↑ Словарь географических названий зарубежных стран / отв. редактор А. М. Комков. — 3-е изд., перераб. и доп. — М.: Недра, 1986. — С. 197.
- ↑ "Norge får «Lilyhammer» først likevel
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Туристическое бюро Лиллехаммера
- Лиллехаммер и Гудбрандсдален 2016 йылдың 14 ноябрь көнөндә архивланған.