Майҙаны буйынса йондоҙлоҡтар исемлеге
Уҡыу көйләүҙәре
Күктәге есми мөйөш ҙурлығы буйынса хәҙерге 88 йондоҙлоҡтар исемлеге.
Йондоҙлоҡтар сиктәрен Халыҡ-ара астрономия союзы (IAU) исеменән 1930 йылда Жозеф Дельпорт төҙөгән һәм Délimitation scientifique des constellations (Cambridge University Press) нәшриәтендә нәшер иткән. Дельпорт сиктәрҙе туры күтәрелеш һәм ауышлыҡ тың вертикаль һәм горизонталь һыҙыҡтары буйынса үткәргән; әммә ул бына 1875,0 эпоха өсөн эшләгән, шуға күрә прецессияға бәйле хәҙерге йондоҙлоҡ сиктәре (J2000 эпохаһы өсөн) бер аҙ йуйылған. Ваҡыт үтеү менән был үҙгәреш көсәйә, ә ғөмөм алғанда йондоҙлоҡ тар сиктәре үҙгәрешһеҙ ҡала.
Исемлек
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Таблицала хәҙерге замандағы 88 йондоҙлоҡ күктәге майҙаны ҙурлығы буйынса күрһәтелгән, үлсәм квадрат грасустарҙа һәм стрерадиндарҙа.
Урын | Төркөм[1] | Аббревиатура | Йондоҙлоҡ | Майҙан[2] (кв. градусы) | Процент | RA[3]:h m | DEC[4]: d m | Өлкә[5] |
01 | Her | HYA | Гидра | 1302,844 | 3,16 % | 11ч 36,73м | -14° 31,91′ | SQ2 |
02 | Zod | VIR | Ҡыҙ | 1294,428 | 3,14 % | 13ч 24,39м | -04° 09,51′ | SQ3 |
03 | Urs | UMA | Ҙур Һүмес | 1279,660 | 3,10 % | 11ч 18,76м | +50° 43,27′ | NQ2 |
04 | Per | CET | Кит | 1231,411 | 2,99 % | 01ч 40,10м | -07° 10,76′ | SQ1 |
05 | Her | HER | Геркулес | 1225,148 | 2,97 % | 17ч 23,16м | +27° 29,93′ | NQ3 |
06 | Wat | ERI | Эридан | 1137,919 | 2,76 % | 03ч 18,02м | -28° 45,37′ | SQ1 |
07 | Per | PEG | Пегас | 1120,794 | 2,72 % | 22ч 41,84м | +19° 27,98′ | NQ4 |
08 | Urs | DRA | Аждаһа | 1082,952 | 2,63 % | 13ч 04,27м | +67° 00,40′ | NQ3 |
09 | Her | CEN | Центавр | 1060,422 | 2,57 % | 22ч 17,38м | -47° 20,72′ | SQ3 |
10 | Zod | AQR | Һыуғояр | 979,854 | 2,38 % | 22ч 17,38м | -10° 47,35′ | SQ4 |
11 | Her | OPH | Змееносец | 948,340 | 2,30 % | 17ч 23,69м | -07° 54,74′ | SQ3 |
12 | Zod | LEO | Арыҫлан | 946,964 | 2,30 % | 10ч 40,03м | +13° 08,32′ | NQ2 |
13 | Urs | BOO | Үгеҙкөтөүсө | 906,831 | 2,20 % | 14ч 42,64м | +31° 12,16′ | NQ3 |
14 | Zod | PSC | Балыҡтар | 889,417 | 2,16 % | 00ч 28,97м | +13° 41,23′ | NQ1 |
15 | Zod | SGR | Уҡсы | 867,432 | 2,10 % | 19ч 05,94м | -28° 28,61′ | SQ4 |
16 | Her | CYG | Аҡҡош | 803,983 | 1,95 % | 20ч 35,28м | +44° 32,70′ | NQ4 |
17 | Zod | TAU | Буға | 797,249 | 1,93 % | 04ч 42,13м | +14° 52,63′ | NQ1 |
18 | Urs | CAM | Жираф | 756,828 | 1,83 % | 08ч 51,37м | +69° 22,89′ | NQ2 |
19 | Per | AND | Андромеда | 722,278 | 1,75 % | 00ч 48,46м | +37° 25,91′ | NQ1 |
20 | Wat | PUP | Корма | 673,434 | 1,63 % | 07ч 15,48м | -31° 10,64′ | SQ2 |
21 | Per | AUR | Йөксө | 657,438 | 1,59 % | 06ч 04,42м | +42° 01,68′ | NQ2 |
22 | Her | AQL | Бөркөт | 652,473 | 1,58 % | 19ч 40,02м | +03° 24,65′ | NQ4 |
23 | Her | SER | Йылан[6] | 636,928 | 1,54 % | 16ч 57,04м | +06° 07,32′ | NQ3 |
24 | Per | PER | Персей | 614,997 | 1,49 % | 03ч 10,50м | +45° 00,79′ | NQ1 |
25 | Per | CAS | Кассиопея | 598,407 | 1,45 % | 01ч 19,16м | +62° 11,04′ | NQ1 |
26 | Ori | ORI | Орион | 594,120 | 1,44 % | 05ч 34,59м | +05° 56,94′ | NQ1 |
27 | Per | CEP | Цефей | 587,787 | 1,42 % | 22ч | +71° 00,51′ | NQ4 |
28 | Urs | LYN | Һеләүһен | 545,386 | 1,32 % | 07ч 59,53м | +47° 28,00′ | NQ2 |
29 | Zod | LIB | Үлсәү | 538,052 | 1,30 % | 15ч 11,96м | -15° 14,08′ | SQ3 |
30 | Zod | GEM | Игеҙәктәр | 513,761 | 1,25 % | 07ч 04,24м | +22° 36,01′ | NQ2 |
31 | Zod | CNC | Ҡыҫала | 505,872 | 1,23 % | 08ч 38,96м | +19° 48,35′ | NQ2 |
32 | Wat | VEL | Елкәндәр | 499,649 | 1,21 % | 09ч 34,64м | -47° 10,03′ | SQ2 |
33 | Zod | SCO | Саян | 496,783 | 1,20 % | 16ч 53,24м | -27° 01,89′ | SQ3 |
34 | Wat | CAR | Киль | 494,184 | 1,20 % | 08ч 41,70м | -63° 13,16′ | SQ2 |
35 | Ori | MON | Һыңармөгөҙ | 481,569 | 1,17 % | 07ч 03,63м | +00° 16,93′ | NQ2 |
36 | Lac | SCL | Скульптор | 474,764 | 1,15 % | 00ч 26,28м | -32° 05,30′ | SQ1 |
37 | Bay | PHE | Феникс | 469,319 | 1,14 % | 00ч 55,91м | -48° 34,84′ | SQ1 |
38 | Urs | CVN | Таҙылар | 465,194 | 1,13 % | 13ч 06,96м | +40° 06,11′ | NQ3 |
39 | Zod | ARI | Ҡуҙы | 441,395 | 1,07 % | 02ч 38,16м | +20° 47,54′ | NQ1 |
40 | Zod | CAP | Кәзәмөгөҙ | 413,947 | 1,00 % | 21ч 02,93м | -18° 01,39′ | SQ4 |
41 | Lac | FOR | Мейес | 397,502 | 0,96 % | 02ч 47,88м | -31° 38,07′ | SQ1 |
42 | Urs | COM | Вероники сәс | 386,475 | 0,94 % | 12ч 47,27м | +23° 18,34′ | NQ3 |
43 | Ori | CMA | Ҙур эт | 380,118 | 0,92 % | 06ч 49,74м | -22° 08,42′ | SQ2 |
44 | Bay | PAV | Тауис | 377,666 | 0,92 % | 19ч 36,71м | -65° 46,89′ | SQ4 |
45 | Bay | GRU | Торна | 365,513 | 0,89 % | 22ч 27,39м | -46° 21,11′ | SQ4 |
46 | Her | LUP | Бүре | 333,683 | 0,81 % | 15ч 13,21м | -42° 42,53′ | SQ3 |
47 | Her | SEX | Секстант | 313,515 | 0,76 % | 10ч 16,29м | -02° 36,88′ | SQ2 |
48 | Bay | TUC | Тукан | 294,557 | 0,71 % | 23ч 46,64м | -65° 49,80′ | SQ4 |
49 | Bay | IND | Индеец | 294,006 | 0,71 % | 21ч 58,33м | -59° 42,40′ | SQ4 |
50 | Lac | OCT | Октант | 291,045 | 0,71 % | 23ч 00,00м | -82° 09,12′ | SQ4 |
51 | Ori | LEP | Ҡуян | 290,291 | 0,70 % | 05ч 33,95м | -19° 02,78′ | SQ1 |
52 | Her | LYR | Лира | 286,476 | 0,69 % | 18ч 51,17м | +36° 41,36′ | NQ4 |
53 | Her | CRT | Сеүәтә | 282,398 | 0,68 % | 11ч 23,75м | -15° 55,74′ | SQ2 |
54 | Wat | COL | Күгәрсен | 270,184 | 0,65 % | 05ч 51,76м | -35° 05,67′ | SQ1 |
55 | Her | VUL | Бала төлкө | 268,165 | 0,65 % | 20ч 13,88м | +24° 26,56′ | NQ4 |
56 | Urs | UMI | Бәләкәй Һүмес | 255,864 | 0,62 % | 15ч 00,00м | +77° 41,99′ | NQ3 |
57 | Lac | TEL | Телескоп | 251,512 | 0,61 % | 19ч 19,54м | -51° 02,21′ | SQ4 |
58 | Lac | HOR | Сәғәт | 248,885 | 0,60 % | 03ч 16,56м | -53° 20,18′ | SQ1 |
59 | Lac | PIC | Рәссам | 246,739 | 0,60 % | 05ч 42,46м | -53° 28,45′ | SQ1 |
60 | Wat | PSA | Көньяҡ Балыҡ | 245,375 | 0,59 % | 22ч 17,07м | -30° 38,53′ | SQ4 |
61 | Bay | HYI | Көньяҡ Гидра | 243,035 | 0,59 % | 02ч 20,65м | -69° 57,39′ | SQ1 |
62 | Lac | ANT | Насос | 238,901 | 0,58 % | 10ч 16,43м | -32° 29,01′ | SQ2 |
63 | Her | ARA | Ҡорбан салыу урыны | 237,057 | 0,57 % | 17ч 22,49м | -56° 35,30′ | SQ3 |
64 | Urs | LMI | Бәләкәй Арыҫлан | 231,956 | 0,56 % | 10ч 14,72м | +32° 08,08′ | NQ2 |
65 | Wat | PYX | Ҡибланма | 220,833 | 0,54 % | 08ч 57,16м | -27° 21,10′ | SQ2 |
66 | Lac | MIC | Микроскоп | 209,513 | 0,51 % | 20ч 57,88м | -36° 16,49′ | SQ4 |
67 | Bay | APS | Ожмах ҡошо | 206,327 | 0,50 % | 16ч 08,65м | -75° 18,00′ | SQ3 |
68 | Per | LAC | Кеҫәртке | 200,688 | 0,49 % | 22ч 27,68м | +46° 02,51′ | NQ4 |
69 | Wat | DEL | Дельфин | 188,549 | 0,46 % | 20ч 41,61м | +11° 40,26′ | NQ4 |
70 | Her | CRV | Ҡарға | 183,801 | 0,45 % | 12ч 26,52м | -18° 26,20′ | SQ3 |
71 | Ori | CMI | Бәләкәй эт | 183,367 | 0,44 % | 07ч 39,17м | +06° 25,63′ | NQ2 |
72 | Bay | DOR | Алтын Балыҡ | 179,173 | 0,43 % | 05ч 14,51м | -59° 23,22′ | SQ1 |
73 | Urs | CRB | Төньяҡ таж | 178,710 | 0,43 % | 15ч 50,59м | +32° 37,49′ | NQ3 |
74 | Lac | NOR | Мөйөшлөк | 165,290 | 0,40 % | 15ч 54,18м | -51° 21,09′ | SQ3 |
75 | Lac | MEN | Өҫтәл Тау | 153,484 | 0,37 % | 05ч 24,90м | -77° 30,24′ | SQ1 |
76 | Bay | VOL | Елбәҙәк Балыҡ | 141,354 | 0,34 % | 07ч 47,73м | -69° 48,07′ | SQ2 |
77 | Bay | MUS | Себен | 138,355 | 0,34 % | 12ч 35,28м | -70° 09,66′ | SQ3 |
78 | Per | TRI | Өсмөйөш | 131,847 | 0,32 % | 02ч 11,07м | +31° 28,56′ | NQ1 |
79 | Bay | CHA | Хамелеон | 131,592 | 0,32 % | 10ч 41,53м | -79° 12,30′ | SQ2 |
80 | Her | CRA | Көньяҡ таж | 127,696 | 0,31 % | 18ч 38,79м | -41° 08,85′ | SQ4 |
81 | Lac | CAE | Ҡырҡҡыс | 124,865 | 0,30 % | 04ч 42,27м | -37° 52,90′ | SQ1 |
82 | Lac | RET | Селтәр | 113,936 | 0,28 % | 03ч 55,27м | -59° 59,85′ | SQ1 |
83 | Her | TRA | Көньяҡ Өсмөйөш | 109,978 | 0,27 % | 16ч 04,95м | -65° 23,28′ | SQ3 |
84 | Her | SCT | Ҡалҡан | 109,114 | 0,26 % | 18ч 40,39м | -09° 53,32′ | SQ4 |
85 | Lac | CIR | Йәзбә | 93,353 | 0,23 % | 14ч 34,54м | -63° 01,82′ | SQ3 |
86 | Her | SGE | Уҡ | 79,932 | 0,19 % | 19ч 39,05м | +18° 51,68′ | NQ4 |
87 | Wat | EQU | Бәләкәй Ат | 71,641 | 0,17 % | 21ч 11,26м | +07° 45,49′ | NQ4 |
88 | Her | CRU | Көньяҡ Тәре | 68,447 | 0,17 % | 12ч 26,99м | -60° 11,19′ | SQ3 |
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ «Группа» — все созвездия разбиты на 8 групп, Per=Персей, Urs=Большая Медведица, Her=Геркулес, Zod=Зодиакальная, Ori=Орион, Wat="Водная группа", Bay=группа Байера, Lac=группа , Николы Луи де Лакайль.
- ↑ Общая площадь всех созвездий — площадь неба в 4π Стерадиан, или (4π × 180/π)², или приблизительно 41252,961 квадратных градусов.
- ↑ Прямое восхождение.
- ↑ Склонение.
- ↑ «Область» определяет область неба, в котором расположено йондоҙлоҡ: N — Северное полушарие, S — Южное, квадраты с 1-го по 4-е.
- ↑ йондоҙлоҡ Змеи разделено на две части: Голова Змеи (Serpens Caput, 428,48 кв. градуса, 15ч 46,49м, +10° 58,20′) и Хвост Змеи (Serpens Cauda, 208,44 кв. градуса, 18ч 07,60м, -04° 51,73′).