Масарик университеты
Масарик университеты (чех Masarykova univerzita, 1960—1990 йылдарҙағы атамаһы: Ян Эвангелиста Пуркине исемендәге университет) — 1919 йылда Брно ҡалаһында нигеҙләнгән университет. 9 факультеттан тора. Аккредитацияланған уҡыу программаларында студенттар һаны буйынса Чехия Республикаһында икенсе урынды биләй.
Университет Утрехт селтәре Европа университеттары ассоциацияһына инә.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Университет барлыҡҡа килеүендә Карл университетының профессоры, ә һуңыраҡ Чехословакияның беренсе президенты Томаш Масарик айырым роль уйнаған. Үҙенең ғилми һәм сәйәси эшмәкәрлегендә ул Чехословакияның юғары уҡыу йорттары үҫешенә махсус иғтибар бүлгән һәм 1880-се йылдарҙа уҡ фәнни хеҙмәттә киң көнәркәшлек кәрәклеген һыҙыҡ өҫтөнә алған. Бының менән бәйле шул ваҡыттағы берҙән-бер чех университетына үҙ үҫеше өсөн көнәркәш кәрәклеген билдәләп үткән. Икенсе чех университетын булдырыу оҙаҡ йылдар дауамында уның сәйәси программаһына ингән һәм был мәсьәләлә уны күп кенә профессорҙар, студентар, шулай уҡ киң йәмәғәт хуплаған.
Иң ҙур мәсьәлә яңы университет өсөн урын һайлау булған. Уның Брнола нигеҙләнеүе тураһында фекер өҫтөнлөк итһә лә, ҡаланың сәйәси тормошон контролдә тотҡан һәм үҙ йоғонтоһон юғалтыуҙан ҡурҡҡан бында йәшәүсе немецтар быға ҡаршы булған. Һөҙөмььәдә был 1905 йылдағы урам бәрелештәргә тиклем ҙурайған милли нигеҙҙәге низағтарҙың барлыҡҡа килеүенә сәбәп булған.
Беренсе донъя һуғышының тамамланыуы һәм Австро-Венгрияның тарҡалыуы яңы университетты нигеҙләү өсөн уңайлы шарттар тыуҙырған. 1919 йылдың 28 ғинуарындағы законға ярашлы университет булдырылған һәм дүрт факультеттан (юридик, дауалау, тәбиғәтте өйрәнеү һәм фәлсәфә) торған. Закон буйынса университет территорияһында төҙөлөш эштәрен 1930 йылға тиклем тамамлау ҡаралһа ла, тик юридик университеттың бинаһы төҙөлгән.
Өсөнсө Рейх оккупацияһы университетҡа ауыр кеше һәм матди юғалтуҙар килтергән (мәҫәлән, тәбиғәтте өйрәнеү факультеты профессор составының сиреге язалап үлтерелгән йәки йонсотолған). Башҡа ҡыҫылыштар 1948 йылдан һуң коммунистар власы яғынан күҙәтелгән. Иң ҙур таҙартыуҙар юридик факультетында күҙәтелгән, уны 46 % студент ташлап китергә мәжбүр булған; ә 1950 йылда факультет тулыһынса бөтөрөлгән. 1960—1990 йылдарҙа сәйәси сәбәптәр менән университет Ян Эвангелиста Пуркине исемен йөрөткән. 1946 йылда педагогия факультеты нигеҙләнгән, әммә ул 1953—1964 йылдарҙа университет составына кермәгән.
1989 йылдың ноябрендәге Бәрхәт инҡилабынан һуң университет йәнә үҫешә башлай — дүрт яңы факультет асылған (иҡтисад, информатика, социаль фәндәр, физкультура һәм спорт), университет кампусы төҙөлгән. Мәғлүмәти система эшләгән өсөн университет Европаның EUNIS Elite Award (2005) менән бүләкләнгән.
Факультеттар һәм бүлектәр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Педагогия факультеты (PedF)
- Юридик факультеты (PrF)
- Физкультура һәм спорт факультеты (FSpS)
- Социаль фәндәр факультеты (FSS)
- Иҡтисади факультет (ESF)
- Дауалау факультеты (LF)
- Информатика факультеты (FI)
- Тәбиғи-фәнни факультет (PřF)
- Фәлсәфә факультеты (FF)
- Мендель исемендәге музей
- Политология халыҡ-ара институты
- Иҫәпләп сығарыу техникаһы институты
Кампусы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Университеттың кампусы Брно-Богуницела урынлашҡан. Был хәҙерге заман биналар комплексы дауалау, тәбиғәтте өйрәнеү һәм спорт факультеттары студенттарын уҡытыу (шулай уҡ фәнни һәм тикшеренеү хеҙмәт өсөн) һәм хеҙмәткәрҙәр өсөн тәғәйенләнгән. Кампус Богуниценың иҫке һәм яңы хәстаханалары, Моравия край архивы һәм Campus Square сауҙа үҙәге янында урынлашҡан.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Administrativní registr ekonomických subjektů
- ↑ Zákon č. 48/1990 Sb., o změně názvu University Jana Evangelisty Purkyně v Brně
- ↑ Directory of Open Access Journals — 2003.
- ↑ https://eua.eu/about/member-directory.html
- ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
- ↑ https://web.archive.org/web/20240113142622/https://www.akvs.cz/o-asociaci/clenske-vysoke-skoly/
- ↑ https://web.archive.org/web/20231109092552/https://coara.eu/coalition/membership/
- ↑ https://web.archive.org/web/20240228151313/https://www.sckn.cz/databaze-clenu-sckn/
- ↑ https://eosc.eu/members/
- ↑ https://www.muni.cz/media/3326665/mu_vzoc_2020_cz.pdf
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:718:800:1::/64&type=inet6num
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:718:800:5::/64&type=inet6num
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:718:801::/48&type=inet6num
- ↑ https://apps.db.ripe.net/search/lookup.html?source=ripe&key=2001:718:805::/48&type=inet6num
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 http://otevrenesbirky.cz/static/openCollections.csv — 2021.
- ↑ https://orcid.org/signin