Мешари
| Мешари | |
 | |
| Атамаһы | Meshari |
|---|---|
| Ил |
 Венеция республикаһы[d] |
| Әҫәрҙең теле | албан теле |
| Башланыу датаһы | 20 март 1554 |
| Тамамланыу датаһы | 5 ғинуар 1555 |
| Нәшер ителеү ваҡыты | 1555 |
| Биттәр | 220 |
| Авторлыҡ хоҡуғы статусы | 🅮[d] һәм 🅮[d] |
Мешари (алб. Meshari) — албан телендә нәшер ителгән беренсе баҫма китаптың атамаһы. Хәҙерге ваҡытта берҙән-бер экземплярҙа һаҡлана.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Китап яҡынса 1555 йылда Венеция ҡалаһында католик епискобы Гён Бузук тарафынан нәшер ителә. Мешари 1740 йылда Скопьела табыла, күпмелер ваҡыт үткәс, уның тураһындағы мәғлүмәт юғала. 1910 йылда католик епискобы Лузи Скироя китаптың күсермәһен таба. 1930 йылда китаптың фотокүсермәһе эшләнә, һәм 1968 йылда китап ғалимдарҙың аңлатмалары менән бергә нәшер ителә.
Хәҙерге ваҡытта китаптың төп нөсхәһе Ватикан китапханаһындаһаҡланв. Ватикан экземплярында титул бит һәм тәүге 16 бит юҡ.
Тасуирлама
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Китап — католик литургияһының төп өлөшөнөң албан теленә тәржемәһе, шуға күрә албанса исеме ғибәҙәт ҡылыу буйынса китап Missale-нең латинса әйтелешенән алынған. Китапта шулай уҡ төп католик байрамдары исемлеге, доғалар, изге литаниялар, Библиянан өҙөктәр һәм катехизистың аңлатмалары бирелгән. Китап һәр береһе ике бағанаға бүлгән 188 биттән тора.
Китап албан теленең төньяҡ диалектында (гег телендә) латин графикаһы менән, Ћ кириллик хәрефен ҡулланып, яҙылған[1].
Баҫмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Gjon Buzuku, Il Messale di Giovanni Buzuku. Riproduzione, traduzione e trascrizione a cura di Namik Ressuli. Città del Vaticano : Biblioteca Apostolica Vaticana, 1958
- Gjon Buzuku, Meshari I Gjon Buzukut : (1555). Botim kritik punuar nga Eqrem Cabej. Tirane : Universiteti shteteror. Instituti i historise e i gjuhesise, 1968.
Төрлөһөнән
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- 2005 йылда Македония Республикаһы почтаһы, Мешариның 450 йыллығына арнап, почта маркаһын сығарҙы.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Сығанаҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Giuseppe Schirò, «Il Messale», in Dizionario Bompiani delle opere e dei personaggi, vol. V Isc-Mia, p. 5526, Corriere della Sera, 2005, ISSN 1825-78870
- Eqrem Çabej, Gjon Buzuku dhe gjuha e tij. Prishtine : Rilindja, 1977
- Martin Camaj, Il Messale di Gjon Buzuku : contributi linguistici allo studio della genesi. Roma : Shejzat, 1960
- Buzuku dhe gjuha e tij. Redaksia Enver Hysa et al. Tirane : Akademia e shkencave e shqiperise. Institut i gjuhesise dhe i letersise, 2005