Урядник

Урядник — Батша армияһында казачий ғәскәрҙең унтер-офицер чины.

Сығышы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫке славян мәғәнәһендә — чиновник, вазифалы кеше.

Урядник тип флотта квартирмистрҙарҙы һәм унтер-офицерҙарҙы^[2], шулай уҡ эшселәрҙе күҙәткән десятниктарҙы атағандар^[3]. Быға тиклем «урядник» һүҙе шулай уҡ «устав» мәғәнәһендә лә ҡулланыла (Урядник, или новое уложение и устроение чина сокольничья пути, 1668 год).

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

"Ҡартайған һәм яралы һәм ғарип офицерҙарҙы һәм урядниктарҙы һәм һалдаттарҙы Хәрби бөйороҡта тикшерергә һәм һәм яраҡлыларҙы губерналар буйынса таратырға, ә яраҡһыҙҙарҙы Мәскәү ҡарт-ҡоролар йорттарына оҙатырға ".
— 1710 йылғы Указ (ПСЗРИ, № 2249)

Казак ғәскәрҙәрендә чиндар атамаһы^[4]:

Өлкән урядник (өлкән унтер-офицер) — взвод командиры.
Кесе урядник (кесе унтер-офицер) — уның ярҙамсыһы.

Шулай уҡ полиция уряднигы була^[5]^[6] — XIX быуатта, революцияға тиклем, Рәсәйҙә өйәҙ полицияһында стан приставына буйһонған һәм сотниктар һәм десятниктарҙың эш ғәмәлдәрен күҙәткән түбәнге чин. 1903 йылдан алып өйәҙ полиция стражаһы тип исемләнгән яңы структурала — буйһоноуында стражниктар һәм өлкән стражниктар булған кесе командир.

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Стражник
Хәрби вазифа
Хәрби дәрәжә
Рангтар тураһында табель

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ Илл. 202. Урядник или Унтер-Офицер Артиллерийского полка, с 1720 по 1728 год // Историческое описание одежды и вооружения российских войск, с рисунками, составленное по высочайшему повелению: в 30 т., в 60 кн. / Под ред. А. В. Висковатова.
↑ Матрос // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
↑ Уряжать // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
↑ Урядник // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
↑ Урядник // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.
↑ Урядники полицейские // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Уряжать // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
Матрос // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.
Урядник // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Урядник // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.
Урядники полицейские // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

[1] Илл. 202. Урядник или Унтер-Офицер Артиллерийского полка, с 1720 по 1728 год // Историческое описание одежды и вооружения российских войск, с рисунками, составленное по высочайшему повелению: в 30 т., в 60 кн. / Под ред. А. В. Висковатова.

[2] Матрос // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.

[автоссылка1-3] Уряжать // Толковый словарь живого великорусского языка : в 4 т. / авт.-сост. В. И. Даль. — 2-е изд. — СПб. : Типография М. О. Вольфа, 1880—1882.

[4] Урядник // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

[5] Урядник // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.

[6] Урядники полицейские // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]