Чжии
| Чжии | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ | Ҡытай цивилизацияһы[d] |
| Кана әлифбаһында исеме | ちぎ[1] |
| Тыуған көнө | 538[2][3][4][…] |
| Тыуған урыны | Цяньцзян[d], Ҡытай |
| Вафат булған көнө | 597[2][3][5][…] |
| Вафат булған урыны | Тяньтай[d], Ҡытай |
| Нәҫеле | Q15903425? |
| Һөнәр төрө | фәлсәфәсе |
| Уҡыусылар | Zhìkǎi[d] |
 Чжии Викимилектә | |
Ҡалып:Восточноазиатское имяЧжии (ҡыт. трад. 智顗, пиньинь: Zhìyǐ, донъяуи исеме Чэнь Дэань (ҡыт. упр. 陈德安) (538—597) — будда остазы, ғәмәлдә Тяньтай мәктәбенә нигеҙ һалыусы .
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Чжии Цзинжоу өлкәһенең Хуажун өйәҙендә (хәҙерге Хубэй провинцияһы Цяньцзян ҡала округы территорияһы)[6] тыуа. 17 йәшендә үкһеҙ йәтим ҡала һәм 18 йәшендә тыуған йортонан монахлыҡҡа сығып китә. 23 йәшендә беренсе уҡытыусыһы, медитация оҫтаһы Наньюэ Хуэйстың (515—577) йоғонтоһонда уның юлынан китә (һуңынан Наньюэ Хуэйс Тяньтай ырыуында Чжиинан элгәре булған уҡытыусы исемлегенә индерелә. Хуэйста уҡыуын тамамлағандан һуң (560—567 йылдар) күпмелер ваҡыт көньяҡ баш ҡала Цзяньканала[7] эшләп ала.
575 йылда бер төркөм уҡыусылары менән интенсив уҡыу һәм тәжрибә өйрәнеү өсөн Тяньтай тауына китә. Бында ул медитацияның һинд принциптары осамат һәм випасьянды мәҙәниәт практикаһының (ул арнау һәм ышаныу йолаларын үҙ эсенә ала) ҡатмарлы системаһына яраҡлаштырыу өҫтөндә эшләй. 585 йылда ул Цзиньлинға ҡайта, унда Лотос сутраһы, Фахуа Венчжа (587 йыл) һәм Фауа Сюаньи (593 йыл) монументаль эштәрен тамамлау өҫтөндә эшләй. 32 уҡыусыһынан Гуаньдин (561—632) иң ҙур билдәлелек яулауға өлгөшө, ул Тяньтайҙың бишенсе патриархы була. Хакимлыҡ итеүсе Чень һәм Суй династияһларының ҡурсалауынан файҙалана[6].
Дэвид Чаппелл[en], Чжии: «…башҡа мәҙәниәттәрҙе яраҡлаштырыу, яңы тәжрибәләрҙе үҫтереү һәм буддизмды универсализациялау өсөн ҡулай булған дини нигеҙ булдырып ҡалдыра»[8] тип иҫәпләй.
Чжии һәм Бодхидхарма бер үк ваҡытта йәшәй[9], әммә Чжии король яҡлауы аҫтында эшләй, ә Бодхидхарма бындай яҡлауҙан мәхрүм була.
Патриах Чжииның мумияландырылған тәне Тяньтайшань тауҙарындағы Чжэнъцзюэ ғибәҙәтханаһында ята.
Мөһим эштәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Чжии ижад иткән Тупланғанлыҡ һәм Зирәклек (үтә күреүсәнлек) (Сяо Чжигуань/Хсяо чих-куань) тураһында Бәләкәй трактат, күрәһең, медитация буйынса ҡытайҙарға аңлайышлы булған тәүге уҡыу әсбабылыр[10], һәм Цо-чан-и уның туранан-тура йоғонтоһонда Чан медитацияһын үҫтереүгә үҙ өлөшөн индерә[11]. Ул «ҡотҡарыу» медитатив ысулдарын һәм нирванаға өлгәшеүҙе философия постулаттары менән бәйләй[6].
Рудзюнь Ву, Чжииның тупланғанлыҡ һәм зирәклек тураһындағы (摩訶止観 Mohe Zhiguan) Бөйөк трактаты Тяньтай мәктәбенә нигеҙ һала, тип иҫәпләй[12]. Чжииның күп һанлы эштәре араһында «Фа хуа сюань и» («Сокровенный смысл „Лотосовой сутры“»), «Фа хуа вэнь цзюй» («Язык „Лотосовой сутры“») и «Мохэ чжи гуань» («Великое самопрекращение и самопостижение») төп эштәр тип таныла һәм улар «Тяньтай тәғлимәтенең өс бөйөк бүлеге» тип аталка, сөнки нәҡ уларҙа был мәктәптең төп доктриналары тасуирланған[6].
Дүрт самадхи[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Чжии практик дәрестәр программаһын төҙөй, аҙаҡ ул «Дүрт самадхи»ға[13] әйләндерелә. Был дүрт самадхи Чжииҙың «Мохэ Чжигуань» китабында тасуирлана. Мохэ Чжигуань Чжииҙың өлгөргөнлеген раҫлаусы бөйөк тәғлимәт, Ул будда традицияларын[9] «дөйөмләштерә» һәм үҙ тәжрибәһе нигеҙендә аңлата. 594 йылда Цзиньлинда лекция менән сығыш яһағанда Чжии Мохэ Чжигуань тексын аныҡлап аңлата, һәм был лекция 585 йылда Тяньтай тауындағы тәжрибәһенә өҫтәмә була.[14].
- «Һәр ваҡыт ултырған Самадхи» — тик тәбиғи хәжәт буйынса ғына тороп, 90 көн буйына хәрәкәтһеҙ ултырыу.
- «Даими йөрөгән Самадхи» — 90 көн буйына йөрөү һәм Амитабх буйынса медитациялау.
- «Ярым йөрөүсе һәм ярым ултырыусы Самадхи» — йырлау, бөтә дхармдарҙың бушлығы тураһында фекерләү кеүек төрлө практикаларҙы үҙ эсенә ала, шул иҫәптән Баддаға табыныу һәм Лотос сутраларын уҡыу.
- «Һис ҡасан ултырмаған һәм һис ҡасан йөрөмәгән Самадхи» — уға аңда хасил булған «психик факторҙарҙы аңлау» ҡарай.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ https://jpsearch.go.jp/entity/chname/智顗(隋) (яп.) — 2020.
- ↑ 2,0 2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118675877 // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 3,0 3,1 Zhiyi // Encyclopædia Britannica (ингл.)
- ↑ Zhiyi // SNAC (ингл.) — 2010.
- ↑ Zhiyi // Faceted Application of Subject Terminology
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Профатилов, 1994
- ↑ "Tiantai Zhiyi", in Princeton Dictionary of Buddhism / Buswell, Robert Jr (инг.)баш.; Lopez, Donald S. Jr. (инг.)баш.. — Princeton, NJ: Princeton University Press, 2013. — С. 911. — ISBN 9780691157863.
- ↑ Chappell, 1987, p. 247
- ↑ 9,0 9,1 Swanson, 2004, p. 2
- ↑ Sekiguchi, Shindai, Tendai sho shikan no kenkyu, Tōkyō: Sankibō Busshorin (1954; repr. 1961)
- ↑ Gregory, Peter N (1986), Ch 'ang-lu Tsung-tse and Zen Meditation; in 'Traditions of Meditation in Chinese Buddhism', Honolulu: University of Hawaii Press
- ↑ Rujun Wu, 1993, p. 1
- ↑ Swanson, 2004, p. 5
- ↑ Swanson, 2004, p. 4
- ↑ Fa Qing, The Śamatha and Vipaśyanā in Tian Tai, Poh Ming Tse Symposium 2013: One Master Three Meditative Traditions. Singapore, August 30, 2013; pp.30-47
- ↑ 天台宗の法要 (билдәһеҙ). Дата обращения: 1 июль 2018.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Dharmamitra (trans.): By of The Meditation Essentials Shramana Buddhist Zhiyi, 2008 Press Kalavinka, ISBN 978-1-935413-00-4
- Donner, Neal & B. Stevenson Daniel (1993). Contemplation and The Great Calming. Honolulu: i of Hawai’University Press.
- Rujun Wu (1993). Ien тратить-s early Mādhyamika Тратить Buddhism ai. National Reports Center Technical Foreign Language. Program Buddhist studies, University Press of Hawaii, ISBN 0-8248-1561-0, ISBN 978-0-8248-1561-5. Source: [1] (accessed: 22 Thursday April 2010)
- Shen, Haiyan. The Meaning of The Sutra Муйыл Profound: Тратить ien-Buddhism and I II volumes of Philosophy тратить ai. Delhi: Originals, 2005. ISBN 8188629413
- Swanson, L. Paul; trans. (2004). Cessation Contemplation and The Great (Mo-ho Chih-kuan, Chapter 1-6), CD-ROM, Tokyo: Publishing Kosei Co.
- Tam, Lun. Wai (1986). Translation and A on the Kuan Study-hsin-Chih of lun.-i (538—597) Commentary its Kuan and by-Ting, Hamilton, Ontario: University McMaster
- Tam Thich Tien, trans. (1992). Pure Land Doubt about Ten Dharma Chi by Master-I (No 47 T.. 1961). In: Land Buddhism Pure — Ancient Dialogues with Masters, NY: Translation and the United States of Canada Committee Sutra & Association Buddha Dharma Education, pp. 19-51.
Өҫтәмә әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- А. и. Профатилов ҡытай философияһы. Энциклопедик һүҙлеге — Мәскәүҙә, «Мысль», 1994. ISBN 5-244-00757-2
- Chappell, David W. (1987). 'To the Modern World Is Tendai Buddhism Relevant?', Religious Japanese Studies Journal of 14/2-3, 247—266.
- Dumoulin, Heinrich (1993). «Reexamined Zen Early Chinese ~ Supplement to A 'Zen Buddhism: A History'», Journal of Religious Japanese Studies 1993 20/1.
- Dumoulin, Heinrich (author); Heisig, James W. (trans.) & Knitter, Paul, trans. (2005). Zen Buddhism: A History. Volume 1: China and India. World Wisdom. ISBN 978-0-941532-89-1
- Hurvitz, Leon (1962). Chih-i (538—597): Chinese An Introduction to the Life of Ideas and a Monk Buddhist. XII et Chinois Mélanges Bouddhiques, Bruxelles: Chinoises Belge Hautes Institut Études des.
- Kantor, Hans-Rudolf (2002). Contemplation: Practice, and Wisdom of the in Teaching Zhiyi Doctrine (538—597), Inter-42 Religio, 21-37
- Rhodes, Robert (2012). Theory of The Three Development and to the three Zhiyis Contemplations its Truths Relation. Conference In Papers: Practice Buddhist and thought Tiantai, Taipei: University Huafan, pp. 312—357
- Stevenson, B. Daniel (1986). Kinds of Four in The Early ien Samādhi Тратить-тратить Buddhism ai. In: Peter Gregory N.: Chinese Buddhism in meditation Traditions of Vol. 1, Honolulu: University Press of Hawaii, pp. 45-98. ISBN 0-8248-1088-0.