Чжуан-цзы
- Был статья кеше тураһында. Чжуан-цзы китаптары тураһында: Чжуан-цзы (книга)ҡара
| Чжуан-цзы | |
| ҡыт. 莊子 ҡыт. 庄子 | |
 | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ | царство Сун[d] |
| Тыуған ваҡыттағы исеме | ҡыт. 莊周 |
| Кана әлифбаһында исеме | そうし[1] |
| ХФА-лағы транскрицияһы | /ˈʒwæŋˈziː/ |
| Тыуған көнө | б. э. т. 369[2] |
| Тыуған урыны | Шанцю[d], царство Сун[d], Западная Чжоу[d][3] |
| Вафат булған көнө | б. э. т. 288[2] |
| Туған тел | древнекитайский язык[d] |
| Һөнәр төрө | фәлсәфәсе, яҙыусы, шағир |
| Эшмәкәрлек төрө | фәлсәфә |
| Йоғонто яһаусы | Лао-цзы |
| Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы | авторлыҡ хоҡуҡтарының ғәмәлдә булыу ваҡыты үткән[d] |
 Чжуан-цзы Викимилектә | |
Чжуан-цзы, шулай уҡ Чжуан Чжоу (ҡыт. ғәҙәти 莊子, ябайл. 庄子, пиньин: Zhuāngzǐ莊子ҡыт. ғәҙәти 莊子, ябайл. 庄子, пиньин: Zhuāngzǐупр.ҡыт. ғәҙәти 莊子, ябайл. 庄子, пиньин: Zhuāngzǐ庄子ҡыт. ғәҙәти 莊子, ябайл. 庄子, пиньин: Zhuāngzǐпиньиньҡыт. ғәҙәти 莊子, ябайл. 庄子, пиньин: Zhuāngzǐ; Уҡытыусы Чжуан) — Беҙҙең эраға тиклем Көрәшкән батшылыҡтар эпохыһында йәшәгән Ҡытай философы, Йөҙ Мәктәп ғалимдары һанына инә.
Биографияһына ярышлы, Чжуан-цзы беҙҙең эрала 369 йылдар һәм беҙҙең эрағла 286 йылдар араһында йәшәгән. Сун батшалығының Мэн ҡалаһында тыуған (蒙城 Méng Chéng), хәҙерге ваҡытағы — Хэнань провинцияһы Шанцю ҡалаһы 商邱. Чжоу исемен ала (周 Zhōu), шулай уҡ халыҡта уны Мэн-ши тип йөрөткәндәр 蒙吏, (Мэн турәһе), Мэн Чжуан (蒙莊 Méng Zhuāng) йәки Оло Мэн (蒙叟 Méng sǒu) тиҙәр.
Сым Цяню һүҙҙәренән, йәш сағында Чжуан-цзы лаклы ағастарының плантацияһында ҡараусы була, аҙаҡ, үҙен башҡа дәүләт хеҙмәте менән бығауларға теләмәй, отставкаға китә һәм "ирекле философ" ғүмерен башлай. Чжуан-цзы һәм уның фекерҙәштәре дәүләткә хеҙмәт итеү карьераһының ауырлығын һәм хәүефлеген һыҙыҡ аҫтына ала, уларҙың алдында бөтә хөрмәт һәм наградалар юғалып ҡала. Улар, әлбиттә беләләр, дан һөйгән ғалимдарҙың ғумерҙәре йыш ҡына үлем язаһы менән йәки уларҙы ғәрипләү аша язалау менән бөтә. Әммә иң мөһиме, власҡа көслө ынтылыш, сәйәси эшмәкәрлек күңелде ағыулайҙар һәм бөлдөрәләр. Чжуан-цзының әҙәбиәткә һәләте һәм төкәнмәҫ фантазияһы сатирик күренештәрҙә сағыла, унда ул дәүләт эшселәрендә һәм ғалимдарҙа булған маһайыусанлыҡ, ваҡсыллыҡ, йәнһеҙлек, тупаҫлыҡ, эскерлелек кеүек кәмселектәрҙе фаш итә.
Философия
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Чжуан - цзының төп философияһы скептик була һәм ғумерҙе сикле, ә белемде ул сикһеҙ итеп күрә. Чжуан - цзы ҡарашы буйынса, сиклегә генә эйә булып, сикһеҙҙе эҙәрләү, ахмаҡлыҡ. Беҙҙең телебеҙ һәм белемебеҙ дао күҙаллай, уның менән һәр беребеҙ үткән юлдарыбыҙ менән бәйле. Шулай итеп беҙ, хатта иң хәйбәт итеп, бөтә яҡлап уйланған һығымталарҙа хаталы булыуы мөмкинлеген аңларға тейешбеҙ, әгәр ҙә беҙҙә, икенсе үткән тәжрибә булһа. Чжуан-цзы беҙҙең тәбиғи әүәҫлектәр һәм алған әүәҫлектәр бер - береһе менән күшыла, тип һанаған. Һығымталар яһау һәм киләсәк аҙым һайлау ошо тәбиғи һәм алған үҙенсәлектәрҙең уникаль йыйылмаһы менән бәйле.
Шулай уҡ ҡара
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Лао-цзы
- Ле-цзы
- Го Сян
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Мудрецы Китая. Перевод Л. Д. Позднеевой 2017 йыл 20 июнь архивланған.
- Zhuangzi, The Internet Encyclopedia of Philosophy
- The Chuang-tzu or Zhuang-zi (недоступная ссылка с 21-05-2013 (4178
дня) — история, копия), The World Wide Web Virtual Library
- Zhuangzi, Stanford Encyclopedia of Philosophy
- Chuang Tzu 2006 йыл 15 июль архивланған. (недоступная ссылка с 21-05-2013 (4178
дня) — история, копия), SuperWisdom
- Chuang Tzu (Zhuangzi): A Philosophical Analysis, Chad Hansen
- Complete Works Of Chuang Tzu, translated by Burton Watson
- The Writings of Chuang Tzu, translated by James Legge
- The Chuang-tzu (недоступная ссылка с 21-05-2013 (4178
дня) — история, копия), translated by Lin Yutang
- Selection from The Zhuangzi 2006 йыл 19 февраль архивланған., translated by Patricia Ebrey
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Карапетьянц А. М. текстың бердекле формаль-лингвистик анализы «Чжуан-цзы» // Көнсығыш философия проблемалары. — М., 1979.
- Малявин В. В. Чжуан-цзы. — М., 1985.
- Михалев А. А. Чжуан-цзы: аң структураһы // Рационалистик йола һәм һәҙерге вакыт. Кытай. — М., 1993.
- Россман В. И. Добродетель моральһыҙ: Чжуан-цзы — Ницше //Ун туғыҙынсы фәнни конференцияһы «Кытай дәүләте һәм йәмғиәте». — Ч. I. — М., 1988. — С. 108—115.
- Горохова Г. Э. Мистицизм и Чжуан-цзы // Девятнадцатая научная конференция «Кытай дәүләте һәм йәмғиәт». — Ч. I. — М., 1988. — С. 116—123.
- Дёмин Р. Н. Бер Платон генологияһында һәм Чжуан-цзы берләшеү ткраһында фекерләү(«Парменид» 142 b-144 a и «Чжуан-цзы» глава «Ци у лунь») // Платон универсум уйҙары: неоплатонизм һәм христианство. Сократ апологияһы. — СПб., 2001.
- Ames, Roger T. Wandering at Ease in the Zhuangzi. — Albany, NY: SUNY Press, 1998.
- Herman, Johnathan Roy. I and Tao: Martin Buber’s Encounter with Chuang Tzu. — Albany, NY: SUNY Press, 1996.
- Sun Siao-Fang. Chuang-Tzu’s theory of truth. / Philosophy East and West 3 (2): 137—146. — (1963).
- Parks G. The Wandering Dance: Chuang-Tzu and Zaratustra // Philosophy East and West 33 (3). — 1983.
- David Jones. Crossing currents: The over-flowing/flowing-over soul in Zarathustra & Zhuangzi // Dao: A Journal of Comparative Philosophy. June, 2005. — Vol. 4, Num. 2. — P. 235—251.
- Kjellberg P. Skepticism, truth, and the good life: A comparison of Zhuangzi and Sextus Empiricus // Philosophy East a. West. — Honolulu, 1994. — Vol. 44, Num. 1. — P. 111—133.
- Raphals L. Skeptical strategties in the «Zhuangzi» and «Theaetetus» // Philosophy East a. West. — Honolulu, 1994. — Vol. 44, Num. 3. — P. 501—526.
- Kim Soun-Gui. Montagne c'est la mer: Tchouang-tseu et Wittgenstein, La Souterraine/Main courante, 2003.
- Romain Graziani. Fictions philosophiques du "Tchouang-tseu", Gallimard (L'Infini). — P., 2006.
- Hochsmann H. The starry heavens above-freedom in Zhuangzi and Kant // Journal of Chinese Philosophy. 2004. Т. 31. № 2. С. 235-252.
- ↑ https://jpsearch.go.jp/entity/chname/荘子 (яп.) — 2020.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France Record #11887919x // BnF catalogue général (фр.) — Paris: BnF.
- ↑ Ames R. T., Ware J. H., Bell A. Zhuangzi // Encyclopædia Britannica (билдәһеҙ) — Encyclopædia Britannica, Inc., 1768.