Әрмән зыяраты (Дондағы Ростов)
| зыярат
Әрмән зыяраты
Пролетариат зыяраты
|
.svg)
Әрмән зыяраты — Дондағы Ростов ҡала зыяраты, рәсми исеме — Пролетариат зыяраты. Дондағы Ростовтың Пролетар районында урынлашҡан[1].
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1749 йылда асылған, башта Әрмән зыяраты тип аталған, был исеме әле лә өҫтөнлөк итә.
Зыярат майҙаны яҡынса 14 гектар тәшкил итә. Уның даими планировкаһы бар; көньяҡ һәм көнбайыш ҡапҡаларынан һалынған үҙәк аллеялары Изге Карапет сиркәүенә илтә (Сурб-Карапет). 1875 йылда төҙөлгән, бөгөнгө көндә Дондағы Ростовта һаҡланған берҙән-бер боронғо әрмән ғибәҙәтханаһы булып тора. Сиркәү янында Акулина Погосовна Аладжалова — шәфҡәт күрһәтеүсе ерләнгән, был ғибәҙәтхана уның аҡсаһына төҙөлгән.
Зыярат үҙенең эшләү дәүерендә күп тапҡыр вандалдар һөжүменә дусар була, тейешле тәрбиә булмағанлыҡтан ташландыҡ хәлгә килә. Хәҙерге ваҡытта һаҡланып ҡалған ҡомартҡылар яңыртыла, территорияһы тәртипкә килтерелә[2].
Әрмән зыяратында Бөйөк Ватан һуғышы йылдарында һәләк булған һуғышсыларҙың туғандар ҡәберлеге бар. Уларға «1941-1945 йылдарҙа Ватаныбыҙҙың ирке һәм бойондороҡһоҙлоғо өсөн һуғышта һәләк булған геройҙарға дан» тигән яҙыу яҙылған һәйкәл ҡуйылған[3].
Шуныһы ҡыҙыҡлы, Әрмән зыяратында күп һәйкәлдәр данлыҡлы итальян скульпторы Сельвестр Антонио Тонитто тарафынан эшләнгән. Ул Дондағы Ростовта Оло Баҡса урамында йәшәй һәм ҡәбер ташы һәм һәйкәлдәр эшләй торған оҫтахана хужаһы була[2].
Зыяратта ерләнгән билдәле кешеләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Аванесов Аким Карпович (1883—1966) — совет рәссамы.
- Готьян Фёдор Сергеевич (1904—1958) — совет әҙәбиәтсеһе, шағир, педагог һәм музыкант.
- Бухман Пётр Иванович (1872—1948) — Ростов онкология фәнни-тикшеренеү институтына нигеҙ һалыусы һәм уның беренсе директоры.
- Лавров Константин Александрович (1903—1962) — ғалим-медик, медицина фәндәре докторы, профессор, Ростов медицина институтының гистология кафедраһы мөдире.
- Чалхушьян Григорий Христофорович (1861—1939) — Рәсәй юрисы һәм йәмәғәт эшмәкәре.
- Чубаров Георгий Иванович (1864—1930) — театр сәнғәтенә нигеҙ һалыусыларҙың береһе, меценат, "Драма сәнғәтен һөйөүселәр йәмғиәте"нең алыштырғыһыҙ етәксеһе.
- Шапошников Илья Галустович (1895—1953) — дирижёр һәм композитор.
Зыяратта шулай уҡ протоиерей Иоанн Домовский (1840—1930) ерләнгән — Нахичевандағы Александр Невский урыҫ православие сиркәүенең өлкән священнигы, халыҡ араһында изге тип ололайҙар[4].
Эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1998 йылдан алып зыярат эшләүсе зыярат статусына күсә. Унда ғәҙәткә ингән ерләүҙәрҙе лә башҡаралар, шулай уҡ туғандары ҡәберенә яндырылған мәйет көлө һалынған урналар ҙа ҡуялар.
Эш ваҡыты: көн һайын — 09:00—19:00 (май айынан сентябргә тиклем) һәм 09:00—18:00 — октябрҙән апрелгә тиклем.