XVI быуат битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Навигация для века|16}}

'''16-сы (XVI) быуат ''' [[Григориан календары]] буйынса [[1501]] йылдан алып [[1600]] йылғаса һуҙыла.

== Төп ваҡиғалар ==
* Ҙур географик асыштар эпохаһы (XV—быуат башы XVII). Испанияның алтын быуаты (XVI—быуаттың беренсе яртыһы XVII быуаттар). Испандар Ацтек һәм Инктар империяһын баҫып ала. Европалылар [[Тымыҡ океан]]ды аса (1513; Васко де Бальбоа).
* Италия һуғыштары (1499—1504, 1508—1516, 1521—1526, 1526—1530, 1536—1538, 1542—1544, 1551—1559).
* Осман империяһы һәм [[Венеция]] (1499—1503, 1537—1540, 1570—1573), Персия (1514—1555, 1578—1590), Габсбургтар (1526, 1530—1552, 1593—1606) араһындағы һуғыштар.
* Рәсәй-Литва һуғышы (1500—1503, 1507—1508, 1512—1522, 1534—1537, 1558—1583).
* [[Һинд океаны]]нда хакимлек итеү өсөн Португалия менән Египет араһында һуғыш (1505—1517) и Османской империей (1509, 1538—1557, 1538—1557, 1558—1566, 1580—1589).
* [[Һиндостан]]да беренсе европалылар колонияһы (1510; Португалдар Гоаны баҫып ала). Бөйөк Моголдар империяһы нигеҙләнә (1526).
* [[Реформация]] башланыуы (1517; Мартин Лютер). Протестантизм (1529; Шпайер протестацияһы). Англияла Реформация (1534; Ссупрематия тураһында акт). Кальвинизм (1536; [[:en:Institutes of the Christian Religion|Institutes of the Christian Religion]]).
* Европа һәм [[Япония]] араһында тауар һәм мәҙәни алмашыу башлана (1543). Феодаль тарҡаулыҡты бөтөргән Адзути-Момояма осоро (1568—1600).
* [[Иван Грозный]] (1547—1584) һәм [[Елена Глинская]] (1533—1538) хакимлек иткән осор.
* Рәсәй-швед һуғышы (1554—1557, 1590—1595).
* Ҡытайҙа португалдар беренсе сауҙа нөктәһен аса (1557; Макао). Ҡытайҙа ер тетрәү (1556).
* Англияла «Елизавета эпохаһы» (1558—1603).
* Францияла дини һуғыштар (1562—1598). Варфоломеев төнө (1572). Нант эдикт (1598).
* Төньяҡ [[Ете йыллыҡ һуғыш|ете йыллыҡ һуғыш]]ы (1563—1570).
* Нидерланд революцияһы (1568—1648; «Һикһән йыллыҡ һуғыш»).
* Польша короллеге һәм Бөйөк Литва кенәзлеге берләшеп Речь Посполитая (1569—1795) барлыҡҡ килә. Ливон конфедерацияһы (1435—1561) тарҡала.
* Португалия мираҫы өсөн һуғыш (1580—1583). Португалия һәм уның колониялары испан Габсбургтары хакимлегенә күсә (1581; Иберийская уния).
* [[Григориан календары]] индерелә (1582).
* Англия-Испанская һуғышы (1585—1604). «Еңелмәҫ армады» походы (1586—1588) Испанияның диңгеҙҙәге өстөнлөгөн тапшырырға мәжбүр итә.

== Тыуғандар ==
[[Файл:Musée national du Château de Pau - Portait d'Henri IV en Mars - Ambroise Dubois P 81 20 1.jpg|thumb|250px|Марс ҡийәфетендә Лигала еңеүсе — Генрих IV. Жакоб Бюнель рәсеме (По замогының Милли музейы)]]
* 1508 йыл — Глинская Елена Васильевна.
* 1519 йыл — Генрих II (Франция короле).
* 1530 йыл — Иван Грозный.
* 1533, 14 октябрь — Анна Мекленбург-Гюстровская — Курляндии герцогы Готхарда фон Кетлера ҡатыны.
* 1551 год, 19 сентябрь  — Генрих III, Валуа династияһынан Францияның һуңғы короле.
* 1553 год, 13 декабрь  — Генрих IV Великий, Бурбонов дан династияһынан Францияның беренсе короле.

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
{{Викитека|Категория:Документы XVI века|Документы XVI века}}
{{Дерево статей|XVI век}}

== Һылтанмалар ==

{{time-stub}}

[[Категория:XVI быуат]]