XVI быуат
Уҡыу көйләүҙәре
16-сы (XVI) быуат Григориан календары буйынса 1501 йылдан алып 1600 йылғаса һуҙыла.
Төп ваҡиғалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ҙур географик асыштар эпохаһы (XV—быуат башы XVII). Испанияның алтын быуаты (XVI—быуаттың беренсе яртыһы XVII быуаттар). Испандар Ацтек һәм Инктар империяһын баҫып ала. Европалылар Тымыҡ океанды аса (1513; Васко де Бальбоа).
- Италия һуғыштары (1499—1504, 1508—1516, 1521—1526, 1526—1530, 1536—1538, 1542—1544, 1551—1559).
- Осман империяһы һәм Венеция (1499—1503, 1537—1540, 1570—1573), Персия (1514—1555, 1578—1590), Габсбургтар (1526, 1530—1552, 1593—1606) араһындағы һуғыштар.
- Рәсәй-Литва һуғышы (1500—1503, 1507—1508, 1512—1522, 1534—1537, 1558—1583).
- Һинд океанында хакимлек итеү өсөн Португалия менән Египет араһында һуғыш (1505—1517) и Османской империей (1509, 1538—1557, 1538—1557, 1558—1566, 1580—1589).
- Һиндостанда беренсе европалылар колонияһы (1510; Португалдар Гоаны баҫып ала). Бөйөк Моголдар империяһы нигеҙләнә (1526).
- Реформация башланыуы (1517; Мартин Лютер). Протестантизм (1529; Шпайер протестацияһы). Англияла Реформация (1534; Ссупрематия тураһында акт). Кальвинизм (1536; Institutes of the Christian Religion).
- Европа һәм Япония араһында тауар һәм мәҙәни алмашыу башлана (1543). Феодаль тарҡаулыҡты бөтөргән Адзути-Момояма осоро (1568—1600).
- Иван Грозный (1547—1584) һәм Елена Глинская (1533—1538) хакимлек иткән осор.
- Рәсәй-швед һуғышы (1554—1557, 1590—1595).
- Ҡытайҙа португалдар беренсе сауҙа нөктәһен аса (1557; Макао). Ҡытайҙа ер тетрәү (1556).
- Англияла «Елизавета эпохаһы» (1558—1603).
- Францияла дини һуғыштар (1562—1598). Варфоломеев төнө (1572). Нант эдикт (1598).
- Төньяҡ ете йыллыҡ һуғышы (1563—1570).
- Нидерланд революцияһы (1568—1648; «Һикһән йыллыҡ һуғыш»).
- Польша короллеге һәм Бөйөк Литва кенәзлеге берләшеп Речь Посполитая (1569—1795) барлыҡҡ килә. Ливон конфедерацияһы (1435—1561) тарҡала.
- Португалия мираҫы өсөн һуғыш (1580—1583). Португалия һәм уның колониялары испан Габсбургтары хакимлегенә күсә (1581; Иберийская уния).
- Григориан календары индерелә (1582).
- Англия-Испанская һуғышы (1585—1604). «Еңелмәҫ армады» походы (1586—1588) Испанияның диңгеҙҙәге өстөнлөгөн тапшырырға мәжбүр итә.
Тыуғандар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- 1508 йыл — Глинская Елена Васильевна.
- 1519 йыл — Генрих II (Франция короле).
- 1530 йыл — Иван Грозный.
- 1533, 14 октябрь — Анна Мекленбург-Гюстровская — Курляндии герцогы Готхарда фон Кетлера ҡатыны.
- 1551 год, 19 сентябрь — Генрих III, Валуа династияһынан Францияның һуңғы короле.
- 1553 год, 13 декабрь — Генрих IV Великий, Бурбонов дан династияһынан Францияның беренсе короле.
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]XVI век категорияһы табылманы
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Был ваҡыт тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |