Аҡмулла битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Яҙыусы
| Исеме           = Аҡмулла
| Рәсеме          = Портрет Акмуллы.jpg
 |Киңлек            = 
 |Рәсем аңлатмаһы   = Аҡмулланың портреты (рәс. [[Ислахов Фазлетдин Фәррәх улы|Ф. Ислахов]])
| Башлыҡ          =
| Псевдонимдары   = 
 |Тыуған ваҡыттағы исеме = Камалетдинов Мифтахетдин Камалетдин улы
| Тыуыу датаһы    = 14.12.1831<ref name="юк">юлиан календаре буйынса</ref> 
| Тыуған урыны    = [[Туҡһанбай (Миәкә районы)|Туҡһанбай]] ауылы, [[Мең|Күл-Иле-Мең]] улусы, [[Бәләбәй өйәҙе]], {{ТУ|Ырымбур губернаһы}} (хәҙерге [[Башҡортостан]]дың {{ТыуғанУрыны|Миәкә районы}})
| Вафат булыу датаһы  = 08.10.1895
| Вафат булған урыны  = Һарыҫтан ауылы янында<ref>Мейәс Заводы ҡасабаһында (хәҙерге Мейәс ҡалаһында) ерләнгән</ref>, [[Троицк өйәҙе]], {{ВБУ|Ырымбур губернаһы}} (хәҙерге {{ВБУ|Силәбе өлкәһе}})
|Гражданлығы       = {{Рәсәй империяһы}}
| Белеме= 
| Йүнәлеше=
| Эшмәкәрлек төрө = {{шағир|Башҡортостан|Башҡорт|Рәсәй|XIX быуат}}, мәғрифәтсе
| Премиялары= 
| Наградалары= 
| Ҡултамғаһы= 
|Commons         = Akmulla
}}
{{фамилиялаш|Камалетдинов}}
[[Файл:Аҡмулла.png|мини|280пкс|Мифтахетдин Аҡмулланың шәжәрәһе]]
'''Аҡмулла''' (ысын исеме — '''''Камалетдинов Мифтахетдин Камалетдин улы'''''; [[14 декабрь]]<ref name="юк" /> [[1831 йыл]] — [[8 октябрь]]<ref name="юк" /> [[1895 йыл]]) — күренекле [[Башҡорттар|башҡорт]] шағиры, мәғрифәтсе. Башҡорт шиғриәтенә тос өлөш индергән, милләттең [[XIX быуат]]тағы иң атаҡлы һүҙ оҫтаһы тип һанала.

Аҡмулла [[башҡорт теле]] үҫешендә ҙур роль уйнай, уның ижады [[Ҡаҙаҡтар|ҡаҙаҡ]] һәм [[Татарҙар|татар]] әҙәбиәттәре үҫешенә әһәмиәтле йоғонто яһай, уның исеме төркмәндәр, [[ҡарағалпаҡтар]] һәм башҡа төрки халыҡтарҙа киң билдәле була<ref name="Башҡорт энциклопедияһы">{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/773-a-mulla|Аҡмулла|автор=[[Рәшит Шәкүр|Шәкүров Р. З.]]}}</ref>.

== Биографияһы ==
Камалетдинов Мифтахетдин Камалетдин улы 1831 йылдың 14 декабрендә<ref name="юк" /> [[Ырымбур губернаһы]] [[Бәләбәй өйәҙе]] 12-се Башҡорт кантоны [[Мең|Күл-Иле-Мең]] улусының (хәҙерге [[Башҡортостан]]дың [[Миәкә районы]]ның) [[Туҡһанбай (Миәкә районы)|Туҡһанбай]] ауылында хәлле ғаиләлә тыуа. Архив мәғлүмәттәре буйынса, атаһы ''Камалетдин Ишҡужа улы'' (1805—1869) һәм әсәһе ''Бибиөмөгөл<ref>Башҡа мәғлүмәттәр буйынса — ''Бибиөммөгөлсөм''. Ҡарағыҙ: {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/773-a-mulla|Аҡмулла|автор=[[Рәшит Шәкүр|Шәкүров Р. З.]]}}.</ref> Сәлимйән ҡыҙы'' (1809—?) Күл‑Иле‑Мең улусының аҫаба башҡорттары була. 1843 йылда Мифтахетдиндың ҡартатаһы — указлы имам ''Ишҡужа Ишбулды улы'' вафат булғас, уның вазифаһын өлкән улы Камалетдин башҡара башлай{{sfn|Әсфәндиәров Ә. З.|1996|c=177}}. Ғилми әҙәбиттәге әсәһе Бибиөмөгөлдең бик иртә үлеүе (йә булмаһа икенсе иргә китеүе) һәм буласаҡ шағирҙың үҙ сиратында етем ҡалыуы тураһындағы раҫлауҙар дөрөҫ түгел, сөнки архив документтары буйынса Мифтахетдинға 19 йәш сағында әсәһе Бибиөмөгөл иҫән булған, әммә 1859 йылғы X ревизияла уның әсәһе күрһәтелмәгән{{sfn|Әсфәндиәров Ә. З.|1996|c=177}}.

Тыуған ауылында башланғыс белем ала, күрше [[Мәнәүезтамаҡ]] һәм [[Әнәс (Миәкә районы)|Әнәс]] ауылдары  [[мәҙрәсә]]ләренә йөрөп уҡый<ref>{{книга|автор=[[Вилданов Әхәт Ханнан улы|Вилданов Ә. Х.]]|заглавие=Мәғрифәт, яҡтылыҡ йырсыһы.// Аҡмулла. Шиғырҙар|место=Өфө|издательство=Башҡортостан китап нәшриәте|год=1981|страниц=224|страницы=8|isbn=|ref =}}</ref>.

1850 йылдың 1 февраленән 30 июнгә тиклем төрмәлә ултырған. Уның төрмәгә ябылыу сәбәбен әлегә аныҡ белеү мөмкин түгел. Тарихсы [[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Ә. З. Әсфәндиәров]] фаразлауы буйынса, [[идара итеүҙең кантон системаһы]] осоронда башҡорттар хәрби хеҙмәткә алынғандар, һәм рөхсәтһеҙ йәшәгән урындарын ҡалдырғандарҙы, Ырымбур сик һыҙығына хәрби хеҙмәт үтер өсөн йыйылыу пункттарына бармағандарҙы йәки һуңлағандарҙы язаға тарттырғандар һәм зинданға бикләгәндәр, бәлки Мифтахетдин Камалетдинов та бындай яҙмышҡа дусар булғандыр<ref name="История" >{{книга|автор=[[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Асфандияров А. З.]]|заглавие=История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий.|место=Уфа|издательство=Китап|год=2009|страниц=744|страницы=440|isbn=978-5-295-04683-4|ref =}}</ref>.

1850 йылдар уртаһында [[Стәрлебаш мәҙрәсәһе]]нең шәкерте була, бында ул шағир һәм [[суфыйсылыҡ|суфыйлыҡ]] тарафдары [[Шәмсетдин Зәки]]ҙән һабаҡ ала{{sfn|Шәкүр Р.|2005|c=61}}. Ситтә йөрөп, Аҡмулла мөғәллим булып көн күрә, балта оҫтаһы булып эшләй, үҙендә [[сәсән]] һәләтен аса.

1859 йылғы һуңғы X ревизия мәғлүмәттәре буйынса, Мифтахетдин Камалетдинов әле атаһының ғаиләһе менән бергә Башҡортостанда йәшәгән һәм уның үҙ ғаиләһе булмаған<ref name="История" />. [[Рәшит Шәкүр|Р. Шәкүр]] яҙғанынса, тыуған ауылына ҡайтҡас ул өйләнә, әммә ҡатыны йәшләй генә вафат булып ҡала. Бәлки шуғалыр Мифтахетдин ауылында төпләнеп ҡала алмай һәм атаһының яҡшы атын алып, тыуған ауылын ташлап китә{{sfn|Шәкүр Р.|2005|c=61}}. Ошо көндән Аҡмулла мосафир тормошона күсә. Махсус йыһазланған арбаһына китап-ҡулъяҙма, яйланма ҡорамалдарын тейәп, башҡорт ауылдары буйлап ил гиҙә. Атын егеп, [[Ағиҙел (йылға)|Ағиҙел]], [[Яйыҡ]], [[Уй (мәғәнәләр)|Уй]], [[Мейәс (йылға)|Мейәс]] йылға буйҙарын ҡыҙыра, [[Ҡаҙағстан]] далаларына ла барып етә. Яҙын-йәйен ауылдан-ауылға, йәйләүҙән-йәйләүгә күсеп, Аҡмулла мәғрифәтселек идеяларын тарата, зирәклекте, ғәҙеллекте, кешелеклелекте данлай, сәсәндәр һәм аҡындар [[әйтеш]]тәрендә ҡатнаша, шиғырҙарын халыҡҡа уҡый. Ул әҙәпһеҙлектән әсе көлә, властарҙың башбаштаҡлығын һәм законһыҙлығын фашлай. Һәләтле шағир-импровизатор булараҡ танылыу яулай. Бер үк ваҡытта һөнәрселек итә, балаларҙы уҡырға-яҙырға өйрәтә. Мифтахетдин Камалетдиновтың аҡыл эйәһе булараҡ формалашыуында уның [[Рәсүлев Зәйнулла Хәбибулла улы|Зәйнулла Рәсүлев]] менән дуҫлығы ҙур роль уйнай<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>.

Ялған ялыу буйынса, батша армияһында хеҙмәт итеүҙән ҡасып йөрөүҙә ғәйепләнеп, 1867—1871 йылдарҙа Троицк ҡалаһы төрмәһендә ултыра. Тотҡонда сағында тәрән мәғәнәле әҫәрҙәренең береһе «Мәҡанем минең — зиндан»<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/> («Урыным — зиндан»<ref>[https://wikisource.org/wiki/%D0%A3%D1%80%D1%8B%D0%BD%D1%8B%D0%BC_%E2%80%94_%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD._%D0%9C.%D0%90%D2%A1%D0%BC%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%B0 Әҫәрҙәр. Өфө, 1981.]</ref><ref name="Шәрипова З.">{{мәҡәлә |автор= Шәрипова З.|заглавие= Әҙәби фекеребеҙ үҫешендә Аҡмулла ижадының әhәмиәте|ссылка= http://vatandash.ru/pics/pdf/649.pdf|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2006|том= |номер= 5—6|страницы= 123—144|doi= |issn=1683-3554}}</ref>) шиғырын яҙа. Р. Шәкүр фаразы буйынса, яҡынса 1872 йылда Аҡмулла тыуған ауылына һуғылып [[Ырымбур]]ға бара, артабан [[Троицк өйәҙе]]нә юллана{{sfn|Шәкүр Р.|2005|c=61}}.

Ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса, Мифтахетдин Камалетдинов Троицк өйәҙендәге (хәҙерге Башҡортостандың [[Учалы районы]]ндағы) [[Һөләймән (Учалы районы)|Һөләймән]] ауылында 1892 йылда булғанда ''Саһира Юлдыбай ҡыҙы''на (?—1921) өйләнә, әммә һуңынан уның менән айырылыша<ref>{{мәҡәлә |автор=Насыров Р. Х.|заглавие= Трагическая судьба поэта |ссылка= http://vatandash.ru/index.php?article=447 |язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2005|том= |номер= 9|страницы= |doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}</ref>.

Аҡмулла 1895 йылдың 8 октябрендә<ref name="юк" /> Троицк өйәҙенең Һарыҫтан ауылы янында үлтерелә. Мейәс Заводы ҡасабаһының (хәҙерге [[Мейәс (ҡала)|Мейәс]] ҡалаһының) мосолмандар зыяратында ерләнгән.

== Ижады ==

{{Викитека|Author:Мифтахетдин Камалетдин улы Камалетдинов (Аҡмулла)|Аҡмулла}}
Аҡмулланың ижады башҡорт әҙәби теле үҫешендә ҙур роль уйнай<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>.

«[[Башҡорттарым, уҡыу кәрәк!|Башҡорттарым, уҡыу кәрәк]]...» — Аҡмулланың иң мөһим әҫәрҙәренең береһе булып тора. Был шиғырҙа сәсән үҙ халҡын [[Мәғрифәтселек дәүере|мәғрифәт]]кә, ғилемгә саҡыра{{sfn|Шәкүр Р.|2005|c=61}}. Мәғрифәтсе әҫәрҙәрендә аҡылылыҡты, ғәҙелеллекте, кешелелекте данлай, әҙәпһеҙлектән көлә, властарҙың башбаштаҡлығын һәм законһыҙ эш итеүҙәрен фашлай. Аҡмулла аҡыл эйәһе булараҡ, үҙ заманы өсөн ысын мәғәнәһендә әхлаҡ-тәрбиә кодексы төҙөп, халыҡҡа был өгөт-нәсихәтен әҫәрҙәре аша халыҡҡа әйтеп биргән. Уның «Нәсихәттәр» шиғыры үҙ заманында ижтимағи-фәлсәфәүи фекер үҫешендә тос өлөш индерә<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>.

1892 йылда шағир үҙе иҫән сағында нәшер ителгән берҙән-бер «Дамелла Шиһабетдин хәҙрәттең мәрҫиәһе» китабы донъя күрә. Бында уҡытыу һәм тәрбиә биреү системаларын үҙгәртеп ҡороу тураһындағы ҡараштарҙы сағылдыра<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>.

Аҡмулла милли поэзияла үҙенсәлекле йүнәлешкә нигеҙ һала, уның йоғонтоһон [[Бабич Шәйехзада Мөхәмәтзакир улы|Ш. Бабич]], [[Мәжит Ғафури|М. Ғафури]], [[Дауыт Юлтый|Д. Юлтый]], [[Шафиҡ Әминев Тамъяни|Ш. Әминев-Тамъяни]] һәм башҡалар кисерә<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>. 1960—1990-сы йылдарҙа башҡорт әҙәбиәт ғилемендә үҙ аллы ғилми йүнәлеш — ''аҡмулласылыҡ'' үҫеш ала. Шағирҙың тормошон һәм ижадын өйрәнеүгә [[Вилданов Әхәт Ханнан улы|Ә. Х. Вилданов]], [[Фәтих Кәрим|Ф. Кәрим]], [[Кирәй Мәргән|К. Мәргән]], [[Харисов Әхнәф Ибраһим улы|Ә. И. Харисов]], [[Рәшит Шәкүр|Р. Шәкүр]] һәм башҡаларҙың хеҙмәттәре арналған<ref name="Башҡорт энциклопедияһы"/>.

== Китаптары ==
[[File:Мифтахетдин Акмулланың ҡәбере.jpg|thumb|right|250px|Мифтахетдин Акмулланың ҡәбере. Силәбе өлкәһе Мейәс ҡалаһындағы мосолмандар зыяраты.]]
* Дамелла Шиһабетдин хәҙрәтнең мәрҫиәсе. Ҡазан, 1892.{{Ref-btt}}
* Аҡменла әфәнденең иншад итдеки мәнзуматы. Ҡазан, 1904.{{Ref-btt}}
* Өлеңдер жыйнағы. Алматы, 1935.{{ref-kk}}
* Әҫәрҙәр. Өфө, 1981.
* Стихи. Уфа, 1986.{{ref-ru}}
* Акмулла — гордость рода Мин: сб. произведений. Уфа, 2005.{{ref-ba}}{{ref-ru}}{{ref-tt}}
* Шиғырҙар. Өфө, 2006.
* Стихи. Уфа, 2006.{{ref-ru}}

== Хәтер ==

[[Файл:М.Аҡмуллаға һәйкәл.jpg|мини|Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты алдында Мифтахетдин Аҡмулла һәйкәле]]
* 1911—1916 йылдарҙа айына ике тапҡыр Ырымбур губернаһының Троицк ҡалаһында [[Төрки (тел)|төрки]] телендә [[Аҡмулла (журнал)|«Аҡмулла»]] рәсемле сатирик-юмористик журналы баҫылып сыҡҡан<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/775-a-mulla-zhurnal|Аҡмулла, журнал}}</ref>.
* 1981 йылда Миәкә районы Туҡһанбай ауылында Аҡмулланың тыуыуына 150 йыл тулыу айҡанлы уның музейы асыла. Был әҙәби музей фондында 500-ҙән ашыу һаҡлау берәмеге һаҡлана<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/776-a-mulla-m-muzejy|Аҡмулла музейы|автор=Шәрипова Ә. В.}}</ref>. Музей территорияһында Аҡмуллаға һәйкәл ҡуйылған, ауылда уның исеме менән парк аталған.
* Миәкә районының [[Әнәс (Миәкә районы)|Әнәс]], [[Мәнәүезтамаҡ]] ауылдары мәктәптәрендә Аҡмуллаға мемориаль таҡтаташтар ҡуйылған; Туҡһанбайҙа, [[Ҡырғыҙ-Миәкә]]лә һәм башҡа торама пункттарҙа, Мейәс ҡалаһы урамдарына Аҡмулла исеме бирелгән.
* 1989 йылда [[Мифтахетдин Аҡмулла исемендәге премия]] булдырылған.
* [[Башҡортостан (гәзит)|«Башҡортостан»]] гәзитенең «Аҡмулла» тигән әҙәби-юмористик ҡушымтаһы һәм Миәкә районында «Аҡмулла төйәге» гәзите баҫылып сыға.
* 1986 йылда композитор [[Исмәғилев Заһир Ғариф улы|З. Ғ. Исмәғилев]] менән [[Аҡмулла (опера)|«Аҡмулла»]] операһы яҙыла һәм тәүге тапҡыр 1996 йылда Башҡорт дәүләт опера һәм балет театры сәхнәһендә ҡуйыла<ref>{{БЭ2013|index.php/read/8-statya/774-a-mulla-opera|Аҡмулла, опера|автор=Угрюмова Т. С.}}</ref>.
* 2006 йылда [[Башҡорт дәүләт педагогия университеты]]на Мифтахетдин Аҡмулла исеме бирелә. 2008 йылда уның төп корпусы алдында һәйкәл ҡуйылған<ref>{{cite web|url=http://kp.ru/daily/24175/385876/|title=В Уфе появился памятник просветителю Акмулле|publisher=«Комсомольская правда»|accessdate=2015-06-11}}</ref>.

* 2006 йылдан алып «Аҡмулла нәсихәттәре» Республика фольклор байрамы ойошторола, 2007 йылдан алып был байрам йыл һайын үткәрелгән ''Халыҡ‑ара Аҡмулла көндәре'' сиктәрендә уҙғарыла.
* Аҡмулланың художестволы образын [[Кирәй Мәргән]] («Өҙөлгән моң», 1966), [[Шафиҡов Ғәзим Ғәзиз улы|Ғ. Шафиҡов]] («Аҡмулла», 1986), [[Хамматов Яныбай Хаммат улы|Я. Хамматов]] («Һыр-Даръя», 2000) һ. б. үҙҙәренең әҫәрҙәрендә тергеҙгәндәр<ref>{{мәҡәлә |автор= Давлеткулов А.|заглавие= Певец справедливости, добра и света|ссылка= http://www.vatandash.ru/index.php?article=2383|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= |том= |номер= |страницы= |doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}</ref>.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр|2}}

== Әҙәбиәт ==
* ''[[Вилданов Әхәт Ханнан улы|Вильданов А. X.]], [[Ҡунафин Ғиниәтулла Сафиулла улы|Кунафин Г. С.]]'' Башкирские просветители-демократы XIX века. М., 1981.{{ref-ru}}
* ''[[Вилданов Әхәт Ханнан улы|Вилданов Ә. Х.]]'' Яҡтылыҡ йырсыһы. Өфө, 1981.
* Мифтахетдин Акмулла: библиогр. указ. / сост. Г. С. Ахмадиева; отв. ред. С. Р. Бишева; [[Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге милли китапхана|Нац. библиотека РБ им. А.-З. Валиди]]. — Уфа, 2006. — 70 с.{{ref-ru}}
* Мифтахетдин Акмулла: справочно-библиогр. пособие / сост. В. В. Миронова; авт. вступ. ст. Р. К. Амиров; авт. науч. коммент. А. Х. Вильданов; отв. ред. П. И. Федоров; [[М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты|Башк. гос. пед. ун-т им. М. Акмуллы]], Библиотека БГПУ. — Уфа: ИПК БГПУ им. М. Акмуллы, 2006. — 40 с.{{ref-ru}}
* Наследие М. Акмуллы: взгляд через века: материалы Междунар. науч.-практ. конф. 14—15 дек. 2006 г. / отв. ред. В. С. Хазиев; М-во образования и науки РФ, Башк. гос. пед. ун-т им. М. Акмуллы. — Уфа: Изд-во БГПУ, 2006. — 300 с.{{ref-ru}}
* ''[[Харисов Әхнәф Ибраһим улы|Харисов Ә. И.]]'' Башҡорт халҡының әҙәби мираҫы: XVIII—XIX быуаттар. Өфө, 1965.
* ''[[Рәшит Шәкүр|Шакуров Р. З.]]'' Звезда поэзии: Мифтахетдин Акмулла. Жизнь. Творчество. Мировоззрение. Уфа, 1981.{{ref-ru}}
* ''Шакур Р.'' Звезда поэзии. Башкирский поэт-просветитель Мифтахетдин Акмулла. — Изд. 3-е, доп. — Уфа: Китап, 2006. — 200 с.{{ref-ru}}
* {{книга|автор=Шәкүр Р.|заглавие=Арҙаҡлы башҡорттар. Ғилми-биографик очерктар. Тулыландырылған 2-се баҫмаһы|место=Өфө|издательство=Китап|год=2005|страниц=376|страницы=|isbn=5-295-02098-3|ref = Шәкүр Р.}}
* {{книга|автор=[[Әсфәндиәров Әнүәр Закир улы|Әсфәндиәров Ә. З.]]|заглавие=Тарихи документтар эҙенән.// Олатайҙарҙың бар тарихы...|место=Өфө|издательство=Китап|год=1996|страниц=224|страницы=166—178|isbn=5-295-01672-2|ref = Әсфәндиәров Ә. З.}}

== Һылтанмалар ==
;[[Башҡортостан Республикаһының Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһы]]ның электрон бүлегендә 
* [http://ebook.bashnl.ru/dsweb/View/ResourceCollection-3479 башҡорт телендәге әҫәрҙәре]
; башҡа сығанаҡтар
{{Викиһаҡлағыс|Category:Akmulla}}
* [http://ufagen.ru/bashkir/shejere_bash/akmulla Аҡмулланың шәжәрәһе]
* {{мәҡәлә |автор= [[Вилданов Әхәт Ханнан улы|Вильданов А. X.]]|заглавие= Выдающийся мыслитель и педагог ХIХ века|ссылка= |язык= |издание= Педагогический журнал Башкортостана|тип= журнал|год= 2005|том= |номер= 1|страницы= 158—169|doi= |issn=}}{{ref-ru}}
* {{мәҡәлә |автор= [[Ҡунафин Ғиниәтулла Сафиулла улы|Кунафин Г. С.]]|заглавие= Светоч башкирской поэзии и просветительской мысли|ссылка= |язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2006|том= |номер= 7|страницы= 116—129|doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}
* {{мәҡәлә |автор= [[Шафиҡов Ғәзим Ғәзиз улы|Шафиков Г. Г.]]|заглавие= Святой источник Акмуллы |ссылка= http://vatandash.ru/index.php?article=371|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2006|том= |номер= 12|страницы= 118—132|doi= |issn=1683-3554}}{{ref-ru}}
* {{БЭ2013|index.php/read/8-statya/773-a-mulla|Аҡмулла|автор=[[Рәшит Шәкүр|Шәкүров Р. З.]]}}
* {{мәҡәлә |автор= Шәрипова З.|заглавие= Әҙәби фекеребеҙ үҫешендә Аҡмулла ижадының әhәмиәте|ссылка= http://vatandash.ru/pics/pdf/649.pdf|язык= |издание= [[Ватандаш (журнал)|Ватандаш]]|тип= журнал|год= 2006|том= |номер= 5—6|страницы= 123—144|doi= |issn=1683-3554}}

== Видеояҙмалар ==
* {{YouTube|a2aQ3KvYJ0Q|Личность в башкирской истории: Мифтахетдин Акмулла}}{{ref-ru}}
* {{YouTube|cyxAk0q9x6Y|Башкирское просветительство и его особенности}}{{ref-ru}}

{{Яҡшы мәҡәлә|Шағир}}

[[Категория:Мейәс ҡала округында вафат булғандар]]
[[Категория:Ҡаҙаҡ шағирҙары]]
[[Категория:Аҡмулла]]
[[Категория:Төрки шағирҙар]]
[[Категория:Стәрлебаш мәҙрәсәһе шәкерттәре]]
[[Категория:Башҡорт мәғрифәтселәре]]
[[Категория:XIX быуат Рәсәй яҙыусылары]]