Ереван битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{НП-Армения
 |статус                 = Әрмәнстандың баш ҡалаһы, ҡала
 |русское название       = Ереван
 |оригинальное название  = {{lang-hy|Երևան}}<br />[[Файл:Yerevan general pics 2013.jpg|300px]]
 |подчинение             = 
 |страна                 = [[Әрмәнстан]]
 |файл                    = 
 |описание файла          = 
 |файл ширина             = 340
 |герб                   = Yerevan coa.gif
 |флаг                   = Flag of Yerevan.svg
 |описание герба = Ереван гербы 
 |описание флага = Ереван Флаг 
 |ширина флага           = 
 |ширина герба           = 
 |lat_deg= 40|lat_min= 11|lat_sec=0
 |lon_deg= 44|lon_min= 31|lon_sec=0
 |CoordAddon = type:city(1121900)_region:AM
 |CoordScale            = 
 |ЯндексКарта           = 
 |размер карты страны    = 290
 |размер карты региона   = 290
 |размер карты района    = 
 |вид региона            = Ҡала
 |регион                 = Ереван
 |регион в таблице       = Ереван
 |вид общины             = 
 |община                 = 
 |община в таблице       = 
 |внутреннее деление     = 12 административ район
 |вид главы              = Мэр
 |глава                  = [[Айк Марутян]]
 |дата основания         = б.э.т. 782 тиклем
 |первое упоминание      = б.э.т. 782 тиклем
 |прежние имена          = Эребуни,<br />Әриван (1936 йылға тиклем)
 |статус с               = 
 |площадь                = 223,28<ref name="Area">{{cite web|url= http://www.armstat.am/file/article/marz_12_35.pdf |title= Yerevan. Overall characteristic of district communities for 2011 |publisher=[[Национальная статистическая служба Республики Армения|National Statistical Service of the Republic of Armenia]]|lang=en|pages=231-232}}</ref>
 |вид высоты             = Бейеклек
 |высота центра НП       = 900-1300
 |климат                 = ҡырҡа континенталь<ref>http://books.google.com/books?id=kKVOAQAAIAAJ&q=%22климат+еревана%22&dq=%22климат+еревана%22&hl=ru&sa=X&ei=oI9wU-W5GMTX7Abzt4GgBg&redir_esc=y</ref>
 |официальный язык = армянский
 |население              = 1,068 млн<ref name="Naselenie_2014">{{cite web|url= http://www.armstat.am/file/article/bnakch_1.01.2014.pdf |title= Численность постоянного населения РА на 1-е января 2014 г. |author=|date=2014|publisher=[[Национальная статистическая служба Республики Армения]]|lang=hy}}</ref>
 |год переписи           =  2014
 |плотность              = 4783,2 <!-- 1068000/223.28 человек на км² -->
 |агломерация            = 
 |национальный состав    = әрмәндәр (98.9%, 2011 г.<ref>[http://armstat.am/file/doc/99483738.pdf Данные переписи населения Республики Армения 2011 года]</ref>)
 |конфессиональный состав= [[христиандар]] (более 96.5%, 2011&nbsp;г<ref>[http://armstat.am/file/doc/99483758.pdf Данные переписи населения Республики Армения 2011 года]</ref>.)
 |этнохороним            = ереванлылар
 |телефонный код         = +374 (10)
 |почтовый индекс        = 
 |почтовые индексы       = 0001—0099
 |автомобильный код       = 01-10, 11-13 (с 2007), <br />14-18 (с 2008), <br />19 (с 2009), <br />61-65, 67, 68<ref name="avto-nomer.ru">{{cite web
 | url         = http://avto-nomer.ru/newforum/index.php/topic/668/page__p__69190#entry69190
 | title       = Дискуссии по армянским номерам
 | author      = 
 | date        = 2009-07-16
 | publisher   = avto-nomer.ru
 | lang        = en
 | archiveurl  = http://www.webcitation.org/6IECkxD8i
 | archivedate = 2013-07-19
}}</ref>
 |вид идентификатора      = ISO 3166-2{{!}}Код ISO 3166-2
 |цифровой идентификатор = AM-ER
 |категория в Commons    = Yerevan
 |сайт                   = http://www.yerevan.am/ru/
 |язык сайта             = hy
 |язык сайта 2           = ru
 |язык сайта 3           = en
 |язык сайта 4           = 
 |язык сайта 5           = 
 |add1n                  = Награды
 |add1                   = {{орден Ленина|тип=город|1982}} 
 |add2n                  = 
 |add2                   = 
 |add3n                  = 
 |add3                   = 
}}
'''Ереван''' ([[Әрмән теле|арм.]]<span contenteditable="false"> </span><span contenteditable="false" lang="hy">''Երևան''</span>, <small>А<span contenteditable="false"> </span>(арм.):</small> <span class="IPA" contenteditable="false">[[Халыҡ-ара фонетик алфавит|[jɛɾɛˈvɑn]]]</span>) — Әрмәнстандың [[баш ҡала]]һы, халыҡ һаны һәм майҙаны буйынса иң эре ҡалаһы, донъялағы иң боронғо ҡалаларҙың береһе. [[1936 йыл]]ға тиклем урыҫ транскрипцияһында Эриван тип билдәле булған. Арарат үҙәненең һул ярында, [[Аракс]] йылғаһы буйында урынлашҡан. Халыҡ һаны 1,068 млн кеше тәшкил итә ([[2014 йыл]])<ref name="Naselenie_2014" />. Ҡаланың майҙаны — 223 км².
Ереван — дәүләттең сәйәси, иҡтисади, мәҙәни һәм фәнни, шулай уҡ иң мөһим транспорт үҙәге. Ҡаланы 2 аэропорт, метрополитен, тимер юл вокзалы хеҙмәтләндерә.

Диңгеҙ кимәленән 900—1300 метр бейеклектә, бер өлөшө Арарат үҙәненән төньяҡтағы вулкан яйлаһында урынлашҡан.

== Физик-географик һүрәтләмәһе ==

=== Географик урыны ===
[[Файл:YerevanAerial.jpg|справа|мини|280x280пкс|Ҡаланың йыһандан һүрәте]]
Ереван Әрмән ҡалҡыулығы үҙәгендә булған Арарат үҙәненең төньяҡ-көнсығыш өлөшөндә урынлашҡан. Ереван торған плато өс яҡтан тауҙар менән уратылған — төньяҡ-көнбайышта Арагац тауы, төньяҡта — Канакер яҫы таулығы, ә көнсығышта — Гегам тауы. Көньяҡҡа ҡарай Ереван соҡоро [[Аракс]] йылғаһы үҙәненә төшә, унан һуң Ҙур һәм Бәләкәй Арарат массивтары күтәрелә. Ереван рельефы үҙенсәлекле, бейеклек 400 метрға айырыла. Ҡала аша Раздан йылғаһы аға.
Архитектура академигы А. Таманян [[1924 йыл]]да төҙөгән генераль план буйынса. Ереван үҙәге радиаль-ҡулсалы булһа, тарихи йүнәлеш һәм ҙур магистралдәр, мәҙәни һәм тарихи һәйкәлдәр һаҡлана. Буласаҡ пландар нигеҙенә күбеһенсә А. Таманян планы һалына<ref>{{Китап|автор=В. Н. Белый, И. В. Белая-Барсегян|часть=|заглавие=Армения, Энциклопедия путешественника|оригинал=|ссылка=|ответственный=С. Т. Амбарцумян|издание=|место=Ереван|издательство=Армянская Советская Энциклопедия|год=1990|том=|страницы=101 - 144|страниц=318|серия=|isbn=5-89700-002-6|тираж=100 000 экз.}}</ref>.

=== Климат ===
Ереван ике ландшафт зонаһында урынлашҡан: ярымсүллек-сүллекле зона 850—1000 метр бейеклектә, һәм ҡоро дала зонаһы — юғарыраҡ<ref name="Climate" />. Йыллыҡ уртаса һауа температураһы 11,8&nbsp;°C тәшкил итә, йәйен +25&nbsp;°C, ҡышын −4-5&nbsp;°C, абсолют максимум +42&nbsp;°C, абсолют минимум −31&nbsp;°C. Йыл һайын ҡояш яҡтылығы 2700 сәғәт тәшкил итә<ref name="Climate" />. Ҡырауһыҙ 213—224 көн. Сағыштырмаса һауа дымлылығы 44-45 % йәйен, ҡышын 70-80 % тиклем<ref name="ANDZNAGIR">[https://web.archive.org/web/20120603233015/http://www.yerevan.am/edfiles/files/ANDZNAGIR/clima.pdf Климат Еревана]</ref>.

Йәйге сезонда ҡоро һәм йылы һауа торошо 4 айҙан артыҡ дауам итә, уртаса һауа температураһы августта 22-26&nbsp;°C, юғары температура 41,4&nbsp;°C. Йәй иҫкән елдәр, көндөң икенсе яртыһында көсәйеп, ҡайһы саҡ секундына 15-20 метр тиҙлеккә етә. Ҡыш уртаса һыуыҡ: даими ҡарлы ҡатлам йыл да булмай. Уртаса температура ғинуарҙа −4-6&nbsp;°C, түбәне — −31&nbsp;°C. Яҙ ҡыҫҡа, тотороҡһоҙ һауа торошло. Көҙ йомшаҡ, ҡояшлы һәм елһеҙ. Уртаса йыллыҡ атмосфера яуым-төшөм күләме 250—370 мм. Иң күп яуым-төшөм майҙа була<ref name="Climate" />.

Өҫкө ер ҡатламдары төрлө: һоро-көрәндән алып күбеһенсә көрәнгә тиклем<ref name="Climate" />.

== Тарихы ==
Еревандың нигеҙләнеү йылы тип б.э.т. 782 йыл тип һанала: Урарту Аргишти I бында Эребуни ҡәлғәһенә нигеҙ һалған<ref>Iranica.</ref><ref name="The Armenian People from Ancient to Modern Times 1-27"><span class="citation">''Richard G. Hovannisian.''&#x20;</span></ref><ref>Robert H. Hewsen.</ref><ref>Britannica.</ref><ref>''J.R.Russel''.</ref><ref>''Paul Zimansky''.</ref>. Ҡаланы төҙөү өсөн б.э.т. 782 йылда Аргишти батша был яҡҡа Хати һәм Упан (Әрмән ҡалҡыулығының көнбайыш) өлкәләренән 6600 тотҡон алып килгән.

Атаманың халыҡ йәки ҡәбилә берлләшмәһенә ҡағылған Эри (Эриахи) этиконимынан килеп сыҡҡан, тип фаразлайҙар<ref name="Toponimy_Tverdyi_2011">{{Китап|ссылка=http://kavkaz_toponyms.academic.ru/990/Ереван|автор=Твёрдый А. В.|заглавие=Топонимический словарь Кавказа}}</ref>.

Әрмән легендалары Ереванды нигеҙләүҙе Нух менән бәйләй<ref name="ЭСБЭ">{{ВТ-ЭСБЕ|Әриван}}</ref>. Йәнәһе, Нух Бәләкәй Арарат һыуҙан ҡалҡҡанын күргәс: «Еревац!» (Ул килеп сыҡты!), тип ҡысҡырып ебәргән.

[[Файл:The_Katoghike_church_in_Yerevan,_Armenia.jpg|мини|225x225пкс|Катогике сиркәүе, XII быуат]]
[[Файл:Petros-Pogos.gif|мини|150x150пкс|Петрос-Погос сиркәүе, V быуат]]
Әрмән телендә ҡаланы «Хаттар китабында» 607 йылда телгә алалар, Еревандан Даниил әрмән рухани исемлегенә инә. Ереван VII быуатта фарсы-византия һуғышы зонаһына эләгә<ref name="James Howard-Johnston">{{Из|Ираника|http://www.iranicaonline.org/articles/sebeos||заглавие=Sebeos|автор=[[:en:James Howard-Johnston|James Howard-Johnston]]}}Encyclopædia Iranica<span contenteditable="false">.</span></ref>, 650 йылда ғәрәптәр баҫып алырға уйдай, әммә килеп сыҡмай. Ғәрәптәр ҡаланы 658 йылда баҫып ала. 660 йылда әрмәндәр ғәрәптәргә ҡаршы баш күтәрә. Ғәрәп хакимиәте ҡолап, әрмән дәүләтселеге Багратидтарҙың Аний батшалығы составына инә; XI быуатта сельжуктар яулап ала. Ҡала Котайк тарихи өлкәһендә урынлаша<ref>{{Из|Ираника|http://www.iranicaonline.org/articles/ayrarat|заглавие=Ayrarat|автор=R. H. Hewsen}}Encyclopædia Iranica<span contenteditable="false">.</span></ref>, хәбәренә ҡарағанда, XIII быуат авторы Вардан Бөйөк хәбәр итеүенсә, «''Котайк ҡалаһы өлкәһе Ереван менән''»<ref>Вардан Аревелци, [http://gradaran.ejmiatsin.am/ashx-vardan-%20arevelci.html «География»]</ref>. XIV быуатта ҡала халҡы 15-20 мең кеше тәшкил итә; әммә 1387 йылда Тамерлан болаһы ҙур юғалтыуҙарға алып килә. Ҡара-Ҡойонло һәм Аҡ-Ҡойонло хакимлек иткәндә, Ереван мөһим мәҙәни үҙәк булған<ref name="iranica">{{Из|Ираника|http://www.iranica.com/articles/erevan-1|автор=George A. Bournoutian and Robert H. Hewsen|заглавие=Erevan}}Encyclopædia Iranica<span contenteditable="false">.</span></ref>. Брокгауз һәм Ефрон Энциклопедик һүҙлегенә ярашлы, 1441 йылға тиклем әрмәндәр хакимиәте аҫтында булған<ref name="ЭСБЭ">{{ВТ-ЭСБЕ|Әриван}}</ref>.

XVI—XVII быуаттарҙа Әриванда ({{Lang-fa|ايروان}}ايروان), башҡа төбәктәр кеүек үк, осман-сефевид бөлдөргөс һуғыштары үтә, демографияға етди йоғонто яһай. Әрмән халҡы һаны һуғыш һәм депортация арҡаһында ҡырҡа үҙгәрә<ref>{{Китап|автор=Richard G. Hovannisian.|заглавие=The Armenian People from Ancient to Modern Times: Foreign dominion to statehood : the fifteenth century to the twentieth century|ссылка=|издательство=Palgrave Macmillan|год=2004|том=II|страницы=96}}</ref>. Ошо уҡ осорҙа төбәккә күскенсе төркиҙәр һәм ҡурҙылар килә башлай, улар ярҙамы менән урындағы хакимдар ултыраҡ халыҡты тарҡатырға тырыша<ref>История Востока. В 6 т. Т. 2. Восток в средние века. М.: Восточная литература, 2002."</ref><ref>[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000029/st023.shtml Всемирная История, т.]</ref>. Ғәббәскули-аға Бакиханов һүҙҙәренә ҡарағанда, ''«урындағы хөкүмәтте нығытыр өсөн, Исмаил (Сефеви) шах Ирактан Баят ырыуы халҡын өлөшләтә Эриванға, Дербенд һәм Шабранға күсерә»''<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus2/Bakihanov/frametext4.htm ''Аббас-Кули-Ага Бакиханов''.]</ref>.

Осман империяһы һәм Сефевидтар араһындағы алыштар ваҡытында Әриван 14 тапҡыр ҡулдан ҡулға күсә. XVI быуатта ҡаланы Исмаил Сефеви шах яулап ала. 1554 йылда ике йөҙ меңлек османская төрөк армияһы Әриванды баҫып алып, бөлдөрә, шул уҡ ваҡытта бик күп халыҡты юҡҡа сығара. 1580 йылда ҡаланы Лала Мостафа-паша емерә, 60 000 христиан һәм мосолманды тотҡонлоҡҡа ала<ref>[http://www.vostlit.info/Texts/rus7/Kanakerci/frametext11.htm Закарий Канакерци, Хроника, том I, Глава IX]</ref>.

1635 йылда Әриванды (осман.<span contenteditable="false"> </span><span lang="ota" contenteditable="false">روان</span>) яңынан төрөктәр баҫып ала, әммә бер нисә айҙан һуң ҡамау фарсылар тарафынан кире ҡағыла. Төрөк-фарсы тыныслыҡ тураһындағы килешеүе буйынса, 1639 йылда ҡала тулыһынса Персия составына инә. Сефевид империяһы ҡолау менән, Эриванды төрөктәр тағы ла ҡулға ала (1724)<ref>[https://www.google.com.ua/search?q=%5Bэривань+1723%5D&hl=ru&safe=off&tbo=1&tbm=bks&ei=WAKsT5aBIInOsgaT7fCBBQ&start=10&sa=N#sclient=psy-ab&hl=ru&safe=off&tbo=1&tbm=bks&q=%22В+сентябре+1724+года+турецким+войскам+все+же+удалось+захватить+Эривань%22&oq=%22В+сентябре+1724+года+турецким+войскам+все+же+удалось+захватить+Эривань%22&aq=f&aqi=&aql=&gs_l=serp.3...11777.13614.0.13914.6.5.1.0.0.0.252.756.2j1j2.5.0...0.0.24a-008NOsQ&pbx=1&bav=on.2,or.r_gc.r_pw.r_cp.,cf.osb&fp=52b6289ba5916258&biw=1280&bih=635 Россия и народы Закавказья], стр. 76</ref>.

Һуғыштар арҡаһында [[1804 йыл]]да Әриван халҡы 6 мең кешегә тиклем кәмей, ләкин [[1827 йыл]]да ҡала халҡы 20 мең кешегә арта<ref name="iranica"/>.

Беренсе урыҫ-фарсы һуғышы ваҡытында Әриван ҡәлғәһе ике тапҡыр урыҫтар тарафынан уңышһыҙ ҡамап алырға тырыша ([[1804 йыл|1804]], 1[[1808 йыл|808]] йылдарҙа). 1827 йылдың [[1 октябрь|1 октябр]]ендә Әриванды И. Ф. Паскевич{{S|[[Паскевич, Иван Фёдорович|И. Ф. Паскевича]]}} (граф Әриванский титулын алыусы) ғәскәрҙәре яулай<ref name="Керсновский">{{Китап|автор=[[Керсновский, Антон Антонович|Керсновский А. А.]]|часть=Глава 8. Покорение Кавказа|ссылка часть=http://militera.lib.ru/h/kersnovsky1/08.html|заглавие=История русской армии // в 4 томах|ответственный=ред. Купцовой В.|место=М.|издательство=Голос|год=1993|том=2|страницы=99|страниц=336|isbn=5-7055-0864-6|тираж=100&nbsp;000}}</ref>; киләһе йылда Төркмәнсай килешеүе шарттары буйынса, [[Әриван ханлығы]] Рәсәй империяһы составына инә. Әриван Әрмән өлкәһенең баш ҡалаһы була ([[1849 йыл]]дан — [[Әриван губернаһы]]).

1918 йылдың май айында Ереван Әрмәнстан Республикаһы баш ҡалаһына әүерелә. [[1920 йыл]]дың декабрь башында ҡаланы Ҡыҙыл Армия баҫып ала; [[1921 йыл]]дың 18 февралендә Совет власы ҡолатыла, ә 2 апрелдә кире ҡалаға инеп, унда 70 йылға Совет власын урынлаштыра.

== Административ-территориаль бүленеше ==
[[Файл:Yerevan's_districts-ru.svg|справа|300x300пкс|Унике округтары Еревана]]
[[Әрмәнстан]]дың баш ҡалаһы булған Ереван 12 округка бүленә, улар, үҙ сиратында, кварталдарҙан тора<ref>{{Cite web|url=http://www.yerevan.am/2-181-181.html|title=Административные районы Еревана}}</ref>.
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"
|+ '''Округтар'''
! Округ
! Халыҡ, <br />
мең кеше<ref>{{Cite web|url=http://armstat.am/file/doc/99483613.pdf|title=перепись 2011-го года}}</ref>.
! Майҙаны
! Кварталдар
|-
| Ачапняк<br />
Աջափնյակ
| <center>108,2</center>
| <center>25,68 км²</center>
| Анастасаван, Ваагни, Силикян, Норашен
|-
| Арабкир<br />
Արաբկիր
| <center>117,7</center>
| <center>12,35 км²</center>

|-
| Аван<br />
Ավան
| <center>53,2</center>
| <center>8,37 км²</center>
| Аван, Аван-Ариндж, Аги Анк, Исаакян, Нарекаци, Ованнисян
|-
| Давташен<br />
Դավթաշեն
| <center>42,8</center>
| <center>6,71 км²</center>

|-
| Эребуни<br />
Էրեբունի
| <center>123,1</center>
| <center>48,41 км²</center>
| Аргишти, Джрашен, Мушаван, Нор-Ареш, Нор-Бутания, Сари тах, Эребуни (массив)
|-
| Канакер-Зейтун<br />
Քանաքեր-Զեյթուն
| <center>73,9</center>
| <center>8,10 км²</center>

|-
| Кентрон<br />
Կենտրոն
| <center>125,5</center>
| <center>14,20 км²</center>
| Айгестан, Конд, Дзорагюх
|-
| Малатия-Себастия<br />
Մալաթիա-Սեբաստիա
| <center>132,9</center>
| <center>25,80 км²</center>
| Андраник, Араратян, Ахтанак, Нор-Себастия, Нор-Киликия, Спандарян
|-
| Норк-Мараш<br />
Նորք-Մարաշ
| <center>12</center>
| <center>4,60 км²</center>

|-
| Нор-Норк<br />
Նոր Նորք
| <center>126,1</center>
| <center>14,47 км²</center>

|-
| Нубарашен<br />
Նուբարաշեն
| <center>9,6</center>
| <center>18,11 км²</center>

|-
| Шенгавит<br />
Շենգավիթ
| <center>135,5</center>
| <center>40,5 км²</center>

|}

== Рәсми символика ==
{| class="graytable"
|+Ереван ҡалаһының гербы һәм флагы
| width="25%" align="center" |[[Файл:Yerevan_coa.gif|центр|211x211пкс]]
| width="25%" align="center" |[[Файл:Flag of Yerevan.svg|центр|290x290пкс]]
|-
| align="center" |Ереван гербы
| align="center" |Ереван флагы
|}
Гимн булып «Эребуни — Ереван» (һүҙҙәре — Паруйр Севак, музыка — Эдгар Оганесян) йыры һанала.

== Халҡы ==

=== Халыҡ һаны ===
Халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса (мең кеше):
{| style="margin-bottom: 10px;" class="standard"
! 2001<ref>[http://docs.armstat.am/census/pdfs/11.pdf Результаты переписи и учета жилищных условий населения РА 2001 года] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131227082930/http://docs.armstat.am/census/pdfs/11.pdf |date=2013-12-27 }}</ref>
! 2003<ref name="Pop2015">[http://www.armstat.am/file/article/demog_2015_2.pdf 2015 — The Demographic Handbook of Armenia]</ref>
! 2004<ref name="Pop2015"/>
! 2005<ref name="Pop2015"/>
! 2006<ref name="Pop2015"/>
! 2007<ref name="Pop2015"/>
! 2008 йыл<ref name="Pop2015"/>
! 2009<ref name="Pop2015"/>
! 2010<ref name="Pop2015"/>
! 2011<ref name="перепись2011">[http://www.armstat.am/file/doc/99471368.pdf Предварительные данные переписи населения Республики Армения 2011 года] (на армянском). Численность постоянного населения города Ереван — 1 060 138 человек.</ref>
! 2012<ref name="Pop2015"/>
! 2013<ref name="Pop2015"/>
! 2014<ref name="Pop2015"/>
! 2015<ref name="Pop2015"/>
|-
| 1 103,5
| 1 098,7
| 1 094,5
| 1 090,5
| 1 086,2
| 1 082,0
| 1 078,1
| 1 073,8
| 1 069,1
| 1 060,1
| 1 061,0
| 1 066,3
| 1 068,3
| 1 071,5
|}

{{Wikidata/Population}}

=== Милли составы ===
Ҡаланың милли составы (халыҡ иҫәбен алыу, 2011 йыл)<ref name="popstat">[http://pop-stat.mashke.org/armenia-ethnic2011.htm Population statistics of Eastern Europe.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201031055135/http://pop-stat.mashke.org/armenia-ethnic2011.htm |date=2020-10-31 }}</ref>:
{| class="wikitable" style="margin-bottom: 10px;"

! Милләте
! Халыҡ һаны, кеше
!Халыҡ өлөшө %
|-
| '''Барыһы да халыҡ'''
| 1 060 138
| 100 %
|-
| Әрмәндәр
| 1 048 940
| 98,94 %
|-
| [[Урыҫтар]]
| 4 940
| 0,47 %
|-
| Езидтар
| 3 268
| 0,31 %
|-
| [[Украиндар]]
| 603
| 0,06 %
|-
| Фарсылар
| 468
| 0,04 %
|-
| Гректар
| 300
| 0,03 %
|-
| Грузиндар
| 264
| 0,02 %
|-
| Ассирийҙар
| 226
| 0,02 %
|-
| Белорустар
| 122
| 0,01 %
|-
| Ҡурҙы
| 93
| 0,01 %
|-
| Башҡа
| 860
| 0,08 %
|-
| Күрһәтелмәгән
| 54
| 0,01 %
|}
[[Файл:Yerevan_Opera_House.jpg|мини|250x250пкс|Опера һәм балет театры]]

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания|2|refs=<ref name="Climate">{{cite web
 | url         = http://www.yerevan.am/en/climate-conditions/
 | title       = Climate conditions
 | publisher   = Муниципалитет Еревана
 | lang        = en
 | archiveurl  = http://www.webcitation.org/6Hvy8v1AF
 | archivedate = 2013-07-07}}</ref>

<ref name="Populart_art_encyclopaedia_1986">{{книга|часть=Ереван|заглавие=Популярная художественная энциклопедия|ссылка=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_pictures/1047/Ереван
|ответственный=Под ред. Полевого В. М|место=М.|издательство="Советская энциклопедия"|год=1986}}</ref>
}}

== Әҙәбиәт ==
* <span class="citation" contenteditable="false">''Акопджанян С.'' Ереван (Историко-экономич. очерк). — Ереван, 1940.</span>
* <span class="citation" contenteditable="false">''Иофа Л. Е., Дульян С. М.'' Ереван: Столица Армянской ССР / Отв. ред. доктор географических наук проф. О. А. Константинов. — М.: Государственное издательство географической литературы, 1950. — 48 с. — 50 000 экз.</span><span class="citation" contenteditable="false"></span>
* <span class="citation" contenteditable="false">Ереван. Справочник-путеводитель. — Ер., 1957.</span>
* <span class="citation" contenteditable="false">''Акопян Т. ''</span><span class="citation" contenteditable="false">''X.'' История Еревана (1801—1879 гг.). — Ер., 1959.</span>
* <span class="citation" contenteditable="false">''Яралов Ю. С.'' Ереван. — М., 1960.</span>
* <span class="citation" contenteditable="false">''Симонян А. П.'' Ереван. Очерк истории, экономики и культуры города. — Ер., 1963.</span>
* <span class="citation" contenteditable="false">''Арутюнян В. М., Асратян М. М., Меликян А. А.'' Ереван. — М., 1968.</span>

== Һылтанмалар ==
* [http://www.yerevan.am/index.php?page_id=1&lang=2 Мэрия Еревана]
* [http://armeniapedia.org/index.php?title=Yerevan Armeniapedia: Ереван] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120515212624/http://www.armeniapedia.org/index.php?title=Yerevan |date=2012-05-15 }}
* [http://www.yerevan-city.com/ Всё про Ереван]
* [http://www.yerevan.ru/ Журнал «Ереван.] [http://www.yerevan.ru/ Ру»]
* [http://cp-pic.quintagroup.com/www/aboutarmenia/yerevan О Ереване на сайте Министерства градостроительства Армении] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070928041833/http://cp-pic.quintagroup.com/www/aboutarmenia/yerevan |date=2007-09-28 }} <span contenteditable="false"> </span>(англ.)
* <span class="citation" contenteditable="false">[//ru.wikisource.org/wiki/ЭСБЕ/Эривань Эривань] // [[Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге|Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона]] : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.</span>
* [http://yerevanlife.ru/ Фотографии Еревана] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090413204156/http://yerevanlife.ru/ |date=2009-04-13 }}
* [http://journeying.ru/dostoprimechatelnosti-erevana-chto-posmotret-i-kuda-schodit-v-erevane.html Достопримечательности Еревана]

{{Библиоинформация}}

{{Азия баш ҡалалары}}

[[Категория:Ленин ордены менән наградланған ҡалалар]]
[[Категория:Миллионер ҡалалар]]
[[Категория:Әрмәнстан ҡалалары]]
[[Категория:Ереван]]
[[Категория:Алфавит буйынса тораҡ пункттары]]
[[Категория:Исемдәре алыштырылған тораҡ пункттар]]
[[Категория:Азия баш ҡалалары]]
[[Категория:Европа баш ҡалалары]]