Һаҙан

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Һаҙан
Һаҙан
Сазан
Фәнни классификация
Батшалыҡ: Хайуандар
Тип: Хордалылар
Класс: Ҡылсыҡлы балыҡтар
Отряд: Ҡарпы һымаҡтар
Ғаилә: Ҡарпылар
Ырыу: Cyprinus
Төр: Һаҙан
Латинса исеме
Cyprinus carpio
(Linnaeus, 1758)
төрҙәштәре
ITIS 163344
NCBI 7962

Һаҙан, Ябай крап (лат. Cyprinus carpio, рус. Сазан)[1] йәки ябай карп[2][3] — Ҡара, Арал, Каспий диңгеҙҙәрендә һәм Уссури өлкәһендәге һыу бассейнында йәшәй торған, бик үрсеүсән мөһим промысла балығы. Карп балығы Башҡортостан күлдәрендә лә үрсетелә.

Һаҙан атамаһы башҡорт телендә лә осрай, тимәк был балыҡ аш-һыуҙа ҡулланылған."Эре һарғылт тәңкәле, ҡылсыҡлы сөсө һыу балығы" тип аңлатма бирелә "Башҡорт теленең һүҙлеге"ндә[4]

Гүзәл Ситдиҡованың «Башҡорт иле» тигән шиғырында шундай юлдар бар: «Ҡайҙа аҙан, һыуҙа һаҙан, усаҡтарҙа ҡайнай ҡаҙан — шунда башҡорт»[5]

Яҙма[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Ш. Нафиҡов. Һыу буйында балыҡсы. — Өфө, Башҡортостан китап нәшриәте.
  • Гүзәл Ситдиҡова. Башҡорт иле. Шиғыр. — Күсле ил — көслө ил: күңел сәхифәләре, шиғырҙар. — Өфө: Китап, 2007. — 448 б.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Решетников Ю. С., Котляр А. Н., Расс Т. С., Шатуновский М. И. Пятиязычный словарь названий животных. Рыбы. Латинский, русский, английский, немецкий, французский. / под общей редакцией акад. В. Е. Соколова. — М.: Рус. яз., 1989. — С. 139. — 12 500 экз. — ISBN 5-200-00237-0.
  2. Позвоночные животные России: сазан, обыкновенный карп 2020 йыл 13 июль архивланған.
  3. по БСЭ
  4. Башҡорт теленең һүҙлеге, 2-се том.- Мәскәү, 1993.-362-се бит
  5. Гүзәл Ситдиҡова. Башҡорт иле. Шиғыр. — Күсле ил — көслө ил: күңел сәхифәләре, шиғырҙар. — Өфө: Китап, 2007. — 448 б.