Стэнфорд университеты
Стэнфорд университеты[38][39], шулай уҡ Станфорд университеты[40][41][42][43] (ингл. Stanford University; тулы исеме ингл. Stanford University Leland Junior, кесе Леланд Стэнфорд исемендәге университет) — АҠШ-тың шәхси тикшеренеү университеты, АҠШ-та һәм донъяла иң абруйлы һәм юғары рейтинглы университеттарҙың береһе. Пало-Альто ҡалаһы янында урынлашҡан (Сан-Францисконан көньяҡтараҡ).
Ҡыҫҡаса характеристика
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Стэнфордта АҠШ-тан һәм бөтә донъянан 7000-дән ашыу студент һәм 9000-дән ашыу аспирант уҡый. Уҡытыу күп кенә факультеттарҙа алып барыла (тулы исемлеген ҡарағыҙ), улар араһында юридик, медицина, техник, музыкаль һәм башҡалар. Структураһына шулай уҡ төрлө мәктәптәр (Стэнфорд юғары бизнес мәктәбе кеүек) һәм фәнни-тикшеренеү үҙәктәре (CCRMA кеүек) инә. Университет Кремний үҙәнендә урынлашҡан. Уны тамамлаусылар Hewlett-Packard, Electronic Arts, Sun Microsystems, Nvidia, Yahoo!, Cisco Systems, Silicon Graphics һәм Google кеүек компаниялар ойошторалар.
Стэнфорд студенттары 36 спорт төрө буйынса ярыштарҙа ҡатнашалар[44], ә университет үҙе ике шәхси университеттарҙың береһе булып тора, улар Pacific-12 конференцияһының беренсе футбол дивизионында ярышалар. Университетта спорт программаһы эшләгән осорҙа, уның студенттары NCAA-ның 105 чемпион титулын яулай, был бөтә уҡыу йорттары араһында икенсе күрһәткес булып тора[45].
Университет Стэнфорд фәнни-тикшеренеү паркы тип аталған фәнни-сәнәғәт территориаль комплексты үҙ эсенә ала.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Стэнфордҡа тимер юл магнаты, АҠШ-тың сенаторы һәм Калифорнияның элекке губернаторы Леланд Стэнфорд һәм уның ҡатыны Джейн Стэнфорд нигеҙ һала. Университет уларҙың берҙән-бер улы (кинйә), 1884 йылда вафат булған һәм 16 йәшен тултыра алмаған Леланд Стэнфорд хөрмәтенә аталған. Стэнфордтар университетты үҙҙәренең берҙән-бер улына бағышларға ҡарар итәләр, һәм Леланд ҡатынына: «Калифорния балалары беҙҙең балаларыбыҙ булыр» тип әйтә.
Сенатор һәм миссис Стэнфорд Гарвард университеты президенты Чарлз Элиотҡа киләләр (Charles Eliot) һәм унан Пало-Альтола икенсе Гарвардты төҙөү өсөн күпме аҡса кәрәк булыр ине тип һорайҙар. Элиот 5 миллион доллар суммаһын атай. Әммә Корнелл университеты президенты Э. Д. Уайтҡа Стэнфордтың тәүге ректоры булырға тәҡдим иткәс, ул итәғәтле баш тарта[46][47]. Бының урынына Э. Д. Уайт уларға Дэвид Старр Джорданды, үҙенең элекке студенты һәм Индиан университеты президентын тәҡдим итә. Һөҙөмтәлә, үрмәле гөл Лигаһы лидерҙарына ике тапҡырға күберәк эш хаҡы тәҡдим иткән булһалар ҙа, Стэнфордтар ошо кандидатурала туҡталалар[48].
Яңы университеттың Дэвид Джордан һайлаған девизы ошолай яңғырай: «Die Luft der Freiheit weht» (Азатлыҡ елдәре иҫә) — Ульрих фон Гуттендан өҙөк. Был девизға бигерәк тә Беренсе Бөтә донъя һуғышы башланғас, немец телендә әйтелгән бөтә һүҙҙәр ҡабул ителмәгәндә, шикләнеп ҡарайҙар. Шул саҡта университет был девиз рәсми түгел тип иғлан итә[49].
Университетта Филип Зимбардо Стэнфорд төрмә тәжрибәһе үткәрә[50].
Рейтингы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]2011 йылда Стэнфорд университеты донъя университеттары Академик рейтингында икенсе позицияны биләй[51], Forbes версияһы буйынса АҠШ-тың иң яҡшы юғары уҡыу йорттары рейтингында бишенсе урында[52], Washington Monthly баҫмаһы милли рейтингында дүртенсе урынға сыҡҡан[53] һәм U. S. News & World Report рейтингында бишенсе урында[54].
2018 йылда Стэнфорд университеты Reuters агентлығының донъяның иң инновацион университеттары рейтингында дүртенсе тапҡыр беренсе урынды биләй[55].
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Margo Davis: The album Stanford: a history photographic, 1895—1945. Stanford Univ., Stanford, Calif. 1989, ISBN 0-8047-1639-0.
- Leslie Stuart W.: Cold Science and The American War: The Military-Industrial-Academic MIT and at Complex Stanford. Columbia University Press, New York [u. a] 1993, ISBN 0-231-07958-3.
- Rebecca Lowen S.: University Creating Cold the War: The of Stanford Transformation. Press University of California, Berkeley 1997, ISBN 0-520-20541-3.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Deutsche Nationalbibliothek Record #2885-X // Общий нормативный контроль (GND) (нем.) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 A History of Stanford (ингл.) / Stanford University
- ↑ (unspecified title)
- ↑ 4,0 4,1 https://president.stanford.edu/history/
- ↑ 5,0 5,1 https://provost.stanford.edu/past-provosts/
- ↑ (unspecified title)
- ↑ https://orcid.org/members/001G000001JhSbDIAV-stanford-university
- ↑ https://web.archive.org/web/20231020113811/https://orcid.org/members
- ↑ https://www.clir.org/about/current-sponsors-and-funders
- ↑ 10,0 10,1 https://www.w3.org/Consortium/Member/List
- ↑ https://www.cossa.org/members/
- ↑ https://datadryad.org/stash/our_community
- ↑ https://blueorigin-static-assets.s3.amazonaws.com/assets/orbital-reef-press-release.pdf
- ↑ https://web.archive.org/web/20240116123311/https://www.aau.edu/sites/default/files/AAU-Files/Who-We-Are/AAU%20Member%20Universities%20listed%20by%20year_updated%202023.pdf
- ↑ https://www.aau.edu/who-we-are/our-members
- ↑ https://web.archive.org/web/20240120073011/https://secure.aacu.org/iMIS/AACUR/Membership/MemberListAACU.aspx
- ↑ https://web.archive.org/web/20240120080233/https://acememberdirectory.azurewebsites.net/
- ↑ https://web.archive.org/web/20221215225406/https://www.heliosopen.org/members
- ↑ https://web.archive.org/web/20240227092307/https://www.cni.org/about-cni/membership/members
- ↑ https://web.archive.org/web/20231016073235/https://www.crl.edu/membership/members
- ↑ https://web.archive.org/web/20241007110620/https://www.cumuonline.org/membership/cumu-members/
- ↑ https://www.stanford.edu/about/
- ↑ 23,0 23,1 23,2 23,3 23,4 23,5 Классификация Карнеги учреждений высшего образования — 1970.
- ↑ https://web.archive.org/web/20220104025838/https://facts.stanford.edu/
- ↑ 25,0 25,1 25,2 25,3 25,4 https://nces.ed.gov/ipeds/datacenter/institutionprofile.aspx?unitId=243744 — 1992.
- ↑ http://med.stanford.edu/cancer.html
- ↑ http://web.stanford.edu/group/frydman/web/index.html
- ↑ https://litlab.stanford.edu/
- ↑ https://humsci.stanford.edu/about
- ↑ https://library.stanford.edu/
- ↑ https://cesta.stanford.edu
- ↑ https://news.stanford.edu/2019/09/18/naming-jane-stanford-way-moves-ahead/
- ↑ https://bondholder-information.stanford.edu/pdf/SU_AnnualFinancialReport_2018.pdf
- ↑ https://identity.stanford.edu/design-elements/color/primary-colors/
- ↑ (unspecified title) — 1965.
- ↑ 36,0 36,1 National Association of College and University Business Officers U.S. and Canadian 2022 NTSE Participating Institutions Listed by Fiscal Year 2022 Endowment Market Value, Change in Market Value from FY21 to FY22, and FY22 Endowment Market Values Per Full-time Equivalent Student (Excel) — 2023.
- ↑ https://thenextweb.com/vocabulary/stanford-university/
- ↑ Англо-русский словарь лингвострановедческий «ii американдарҙың» / под ред. филология фәндәре докторы, профессор г. в. Чернова. — Һүҙлек Lingvo ABBYY, 2005
- ↑ Распоряжение Правительства РФ от 21.05.2012 № 812-р «Об утверждении перечня иностранных образовательных организаций и научных организаций, которые выдают документы иностранных государств об ученых степенях и ученых званиях, признаваемые на территории Российской Федерации» (21 май 2012). 2016 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Станфордский университет // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Ҙур Энциклопедик һүҙлек. 2000. Мәҡәләләр «университет станфордский»
- ↑ Энциклопедик һүҙлек. 2009. Мәҡәләләр «университет станфордский»
- ↑ Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
- ↑ Stanford Cardinal .
- ↑ Most NCAA Titles .
- ↑ There exists a popular story that a lady in «faded gingham» and a gentleman in a «homespun threadbare suit» went to visit the president of Harvard about making a donation, were rebuffed, and then founded Stanford. Stanford University History . Stanford University. Архивировано 25 август 2011 года. 2008 йыл 29 ғинуар архивланған.
- ↑ Dear Uncle Ezra Question #10 . Cornell University. Архивировано 25 август 2011 года.
- ↑ Americans and the California Dream. — Oxford University Press.
- ↑ Casper, Gerhard Die Luft der Freiheit weht - On and Off . Stanford University (5 октябрь 1995). Дата обращения: 6 сентябрь 2009. Архивировано 25 август 2011 года.
- ↑ Stanford Prison Experiment .
- ↑ Academic Ranking of World Universities - 2011 . ShanghaiRanking Consultancy. Дата обращения: 24 июль 2012. Архивировано 5 август 2012 года. 2011 йыл 24 август архивланған.
- ↑ America's Top Colleges . Forbes. Дата обращения: 24 июль 2012. Архивировано 5 август 2012 года.
- ↑ National University Rankings 2011 . Washington Monthly. Дата обращения: 24 июль 2012. Архивировано 5 август 2012 года. 2013 йыл 10 декабрь архивланған.
- ↑ Stanford University . U.S.News & World Report LP. Дата обращения: 24 июль 2012. Архивировано 5 август 2012 года. 2012 йыл 6 август архивланған.
- ↑ Ewalt, David M.. Reuters Top 100: The World's Most Innovative Universities - 2018 (en-US), U.S.. 12 октябрь 2018 тикшерелгән.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Официальный сайт Стэнфордского университета (инг.)
- Карта кампуса Стэнфордского университета 2013 йыл 8 май архивланған. (инг.)