Телескоп битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{другие значения}}

[[Файл:Popular Observatory in Belgrade's instruments.jpg|thumb|right|180px|Телескоптар]]
[[Файл:Dwingeloo radio telescope.JPG|thumb|right|180px|[[Радиотелескоп]]]]

'''Телеско́п''' ({{lang-grc|τῆλε}}[tele] — йырыҡ, алыҫ + {{lang-grc2|σκοπέω}} [skopein] — күҙәтәм) — электромагнит нурланышын (мәҫәлән, [[Яҡтылыҡ|күҙгә күренгән яҡтылыҡты]]) йыйып, күҙәтеүсегә алыҫтағы объекттарҙы күҙәтеп өйрәнергә ярҙам итә торған ҡорамал; күк йөҙөндәге есемдәрҙе күҙәтә торған оптик прибор<ref>Русско-башкирский словарь технических терминов (А. Н. Кусеев, 2003)</ref>; йондоҙҙарҙы һәм планеталарҙы ҡарай, тикшерә торған махсус ҡоролма<ref>Русско-башкирский словарь (под редакцией З. Г. Ураксина, 2005)</ref>.

1608 йылда беренсе телескоп уйлап табылған тип иҫәпләнә. Бер йылдан һуң 1909 йылда [[Италия]]ның Падуи ҡалаһы профессоры [[Галилео Галилей]] үҙенең беренсе телескобын эшләй һәм [[йондоҙҙар]]ҙы өйрәнеү өсөн ҡуллана. Телескоптан ул [[Ай (юлдаш)|Ай]] өҫтө кратерҙар менән ҡапланған икәнен күргән.

Барлыҡ электоромагнит спектры өсөн дә телескоптар бар:
* [[Оптик телескоп|оптичек телескоптар]],
* [[радиотелескоп]]тар,
* [[рентген телескобы|рентген телескоптары]],
* [[гамма-телескоп]]тар.

Бынан тыш, [[Нейтрино]] детокторҙарын йыш ҡына нейтрино телескобы тип, атайҙар. Шулай уҡ гравитацион тулҡын детекторҙарын да телескоп тип атайҙар.

== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}

== Һылтанмалар ==
* [http://astronomer.ru/ «АиТ» — Астрономия һәм телескоптар төҙөү]{{ref-ru}}


{{Astro-stub}}
[[Категория:Астрономия]]
[[Категория:Телескоптар|*]]