Церетели Зураб Константинович битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Однофамильцы|Церетели}}
{{Художник
 |фон                  = 
 |имя                  = Зураб Церетели
 |оригинал имени       = ზურაბ წერეთელი
 |имя при рождении     = 
 |изображение          =
 |ширина               = 200px
 |описание изображения = Зураб Церетели «Ватан алдында күрһәткән хеҙмәте өсөн» I дәрәжә орденын алғанда, 2010 йыл
 |место рождения       = {{ТУ|Тифлис|Тбилисиҙа}}, [[ЗСФСР]], [[СССР]]
 |место смерти         = 
 |происхождение        = 
 |гражданство          = {{USSR}} (до 1991)<br />{{GEO}} (с 1992)<br />{{RUS}} (с 2003)
 |жанр                 = {{скульптор|СССР|Грузия|Рәсәй|XX быуат|XXI быуат}}
 |учёба                = Тбилиси художество академияһы
 |стиль                = [[абстракционизм]], [[соцреализм]]
 |покровители          = 
 |влияние              = [[Марк Шагал]]
 |влияние на           = 
 |награды              = 
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Медаль Серп и Молот|1990}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 1 степени}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 2 степени}} {{!!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 3 степени}} {{!!}} {{Орден За заслуги перед Отечеством 4 степени}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Орден Ленина|1990}} {{!!}} {{Орден Дружбы народов|1994}} {{!!}} {{Орден Дружбы народов|1980}}{{!!}}{{Медаль Во славу Осетии}} 
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Кавалер ордена Почётного легиона}} {{!!}} {{Офицер ордена искусств и литературы}}{{!!}}{{Кавалер ордена Бернардо О’Хиггинса}}
{{!}}-
{{!}}{{Кавалер ордена Габриэлы Мистраль}}{{!!}}{{Кавалер ордена Гражданских заслуг}}{{!!}} {{Медаль Астана}}
{{!}}}
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Почётная грамота Президента Российской Федерации|2008}}{{!!}}{{Орден Кадырова}}{{!!}}{{Знак отличия За заслуги перед Москвой}}
{{!}}}
 |звания               = 
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}}{{Народный художник СССР|1980}} {{!!}} {{Народный художник РФ|1994}}
{{!}}}
 |премии               = 
{{{!}} style="background:transparent"
{{!}}{{Ленинская премия|1976}} {{!!}} {{Государственная премия СССР|1970}} {{!!}} {{Государственная премия СССР|1982}}{{!!}} {{Государственная премия РФ|1996}}
{{!}}}
 }}

'''Церетели Зураб Константинович''' (груз. ზურაბ წერეთელი; [[4 ғинуар]] [[1934 йыл]]) — [[СССР]] һәм [[Рәсәй]] рәссамы, скульптор, дизайнер, педагог, профессор. 1997 йылдан Рәсәй художество академияһы президенты.
СССР Художество академияһы академигы (1988; 1979 йылда — ағза-корреспондент). СССР-ҙың халыҡ рәссамы (1980). [[Социалистик Хеҙмәт Геройы]] (1990). Ленин премияһы (1976), ике тапҡыр СССР-ҙың Дәүләт (1970, 1982) һәм Рәсәйҙең Дәүләт (1996) премиялары лауреаты. 1965 йылдан Советтар Союзы Коммунистар партияһы ағзаһы. 5000-дән ашыу һынлы сәнғәт, графика, [[скульптура]], монументаль-декоратив сәнғәт(фреска, мозаика, панно) әҫәрҙәре авторы. «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының тулы кавалеры.

== Биографияһы ==
Зураб Церетели 1934 йылдың 4 ғинуарында [[Тбилиси]] ҡалаһында грузин ғаиләһендә тыуған. Уның атаһы Константин Георгиевич (1903—2002) Грузияла билдәле инженер-төҙөүсе, сығышы менән Церетели боронғо грузин нәҫеленән. Әсәһе — Нижарадзе Тамара Семен ҡыҙы(1910—1991), шулай уҡ кенәз нәҫеленән. Бәләкәй сағында Зурабҡа әсәһе яғынан ағаһы рәссам Георгий Нижарадзе ҙур йоғонто яһай. Уларҙың өйөнә Давид Какабадзе, Серго Кобуладзе, Уча Джапаридзе кеүек рәссамдар йыш килә. Һынлы сәнғәт менән мауыға башлаған үҫмергә тәүге һабаҡты улар бирә.
Зураб Церетели Тбилиси Художество академияһының һынлы сәнғәт факультетын тамамлай, Грузия Фәндәр академияһының Тарих, археология һәм этнография институтында эшләй.
1964 йылда Францияла уҡығанда, билдәле рәссамдар [[Пабло Пикассо]] һәм [[Марк Шагал]] менән аралаша. [[Сочи]]ҙағы Ривьера паркы янында «Ленин» мозаика панноһы — Церетелиҙың тәүге ҙур эштәренең береһе, 1970й.
1960-сы йылдар аҙағынан монументаль сәнғәт өлкәһендә әүҙем эшләй башлай. Рәсәйҙән тыш, уның скульптура әҫәрҙәре [[Бразилия]], [[Бөйөк Британия]], [[Испания]], [[АҠШ]], [[Франция]], Япония, Грузия, [[Беларусь]] һәм [[Литва]]ла бар.
1988 йылда СССР Художество академияһының ғәмәлдәге ағзаһы (академигы) итеп һайлана.
1997 йылдан Рәсәй Художество академияһы президенты.
2003 йылда [[Рәсәй Федерацияһы]] алдындағы хеҙмәттәре өсөн Рәсәй Президенты [[Владимир Путин]] тарафынан уға Рәсәй гражданлығы бирелә.
Церетели шулай уҡ Мәскәү хәҙерге заман сәнғәте музейы һәм Церетели сәнғәт галереяһы директоры.
2010 йылдың февралендә Зураб Церетели Почёт легионы ордены кавалеры исеменә лайыҡ булды. Шул уҡ йылдың июнендә [[АҠШ]] сәнғәт милли йәмғиәте уны алтын «Почёт миҙалы» менән бүләкләне. Рәсәй һәм грузин рәссамдары араһында был награда менән Зураб Церетели ғына билдәләнгән.

== Иҫкәрмәләр ==
{{примечания|3}}

== Һылтанмалар ==
{{Навигация}}
* {{Warheroes|id=10439|star = Labor}}
* [http://www.tsereteli.ru/ Сайт Зураба Церетели] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130823231738/http://www.tsereteli.ru/ |date=2013-08-23 }}
* [http://zurab-tsereteli.livejournal.com/ Блог Зураба Церетели]
* {{ВТ-ЛП|Церетели, Зураб}}
* [https://web.archive.org/web/20040803223923/http://www.inosmi.ru/print/210303.html О его искусстве спорят от Москвы до Гудзона, статья в Вашингтон пост, 10 июня 2004]
* [http://forum.ostmetal.info/viewtopic.php?t=807 Объемные эмали и металлопластика (бронзовые рельефы) Церетели] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080126220634/http://forum.ostmetal.info/viewtopic.php?t=807 |date=2008-01-26 }}
* [http://www.runyweb.com/articles/people/star-life/one-day-with-zurab-tsereteli.html Один день с Зурабом Церетели. Репортаж из нью-йоркской мастерской.] — публикация на портале RUNYweb.com
* [http://www.tg-m.ru/articles/2-2015-47/skulptura-zuraba-tsereteli-v-serdtse-parizha Дмитрий Швидковский. Скульптура Зураба Церетели в сердце Парижа.] / Журнал «Третьяковская галерея», #2 2015 (47)
{{Президенты Российской академии художеств}}
{{Полные кавалеры ордена «За заслуги перед Отечеством»}}
{{внешние ссылки}}