Әҙәм битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Библейский персонаж
| Имя				= Әҙәм
| Оригинальное написание	= {{lang-he|אָדָם}}
| Толкование имени = «кеше»; אדמה — ер һәм אדום –кеше һүҙҙәре менән бер тамырҙан
| Тип = Бишкитап
| Пол = Ир
| Период жизни =  Донъя яралғандан алып 1—930 
| Портрет = Albrecht Dürer - Adam and Eve (Prado) 2.jpg
| Размер изображения = 250px
| Подпись = «[[Адам һәм Ева (картина Дюрер картинаһы)|Адам һәм Ева]]»
| Описание = 
| Имя на других языках = &nbsp;
| Греческое написание = Ἀδάμ
| Латинское написание =
| В иных культурах = 
| Местность = [[Эдем]]
| Занятие = ер эшкәртеү
| Происхождение = 
| Упоминания = {{Библия|Быт|2:8}} — {{Библия2|Быт|5:5}}
| Отец = булмаған
| Мать = булмаған
| Супруг = [[Ева]]
| Дети = [[Каин]], [[Авель]], [[Сиф]]
| Место погребения =
| Связанные понятия = [[Эдем|Эдем баҡсаһы]] {{!}} {{!}} [[Тыйылған емеш]] 
| Связанные события = 
| Характерные черты = тәүге кеше
}}

'''Әҙәм''' ({{lang-he|אָדָם}}, кеше {{lang-he|אדמה}}, ''ер'' һәм אדום, ''ҡыҙыл'' һүҙҙәре менән бер тамырҙан; {{lang-el|Ἀδάμ}}, {{lang-ar|آدم}}), [[Бишкитап]] һәм [[Ҡөрьән]]дә [[Аллаһ]] тарафынан яралтылған беренсе кеше, [[Кеше|кешелек]]тең нәҫел атаһы, [[Тәүкеше]]. Һауаның (Еваның) ире, [[Ҡәбил]], [[Һәбил]] һәм [[Сиф]]тең атаһы. [[Йәһүдилек]]тә Әҙәм һәм Һауа мөнәсәбәттәрендә бөтә кешелек сағылыш тапҡан, уларҙың тарихы бөтә кешелек образы булып тора.

[[Ҡөрьән]]дә бәйән ителгәнсә, [[Аллаһ]] Әҙәмде тупраҡтан һәм «йән өрөлгән» [[балсыҡ]]тан үҙенең Ерҙәге «урынбаҫары» (хәлифәһе) сифатында, барлыҡ фәрештәләрҙән өҫтөн итеп яралта һәм уларға Әҙәмгә буйһонорға бойора. [[Фәрештәләр]] араһында йөрөгән [[Иблис]] тигән [[ен]] Әҙәмгә буйһоноуҙан баш тарта һәм күктән ергә төшөрөлә. Аллаһҡа үс итеп, Иблис Әҙәм менән беренсе ҡатын-ҡыҙ заты Һауаны йәннәттәге тыйылған емеш менән һыйлап, гөнаһ ҡылдырта. Әҙәм менән Һауа, был эштәре өсөн йәннәттән һөрөлөп, бер-береһенән айырым рәүештә ергә төшөрөләләр. Риүәйәттәрҙә һөйләнгәнсә, улар [[Мәккә]] янындағы [[Ғәрәфәт]] тауында табышалар, Аллаһ ихтыяры менән шунда Әҙәм [[Ҡәғбә]] төҙөй. Аллаһтың ярлыҡауына ирешә һәм беренсе [[пәйғәмбәрҙәр|пәйғәмбәр]] була.

[[Ислам|Мосолман дине]] әҙәбиәтендә Әҙәм — кешенең илаһи аҫылы кәүҙәләнеше.

[[Файл:Michelangelo, Creation of Adam 01.jpg|430px|thumb|left|<center>''«Әҙәм яралыуы»,''<br /> фреска в [[Сикстин капелла]]һында [[Микеланджело]] төшөргән фреска.</center>]]

== Шулай уҡ ҡарағыҙ ==
* [[Тәүкеше]]

== Һылтанмалар ==
* {{ЭЕЭ|10077|Адам}}
* Статья [http://www.pravenc.ru/text/63452.html «Адам»] в [http://www.pravenc.ru Православ энциклопедия]
* Статья [http://www.ecat.francis.ru/AA/Adam.html «Адам»] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080305000244/http://www.ecat.francis.ru/AA/Adam.html |date=2008-03-05 }} в [http://www.ecat.francis.ru Католик энциклопедияһ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131208201940/http://www.ecat.francis.ru/ |date=2013-12-08 }}

== Сығанаҡтар ==
* [http://tatarile.org/maglumat/ Татар энциклопедияһы] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131207140810/http://tatarile.org/maglumat |date=2013-12-07 }} {{Ref-tt}}

[[Категория:Ислам пәйғәмбәрҙәре]]
[[Категория:Тәү аталар]]
[[Категория:Авраам]]
[[Категория:Йәшәйеш китабы]]
[[Категория:Иудаистик мифология]]
[[Категория:«Илаһи комедия» персонаждары]]