Һәргәй (Мәләүез районы)

Һәргәй
	Ауыл
	Һәргәй
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Мәләүез районы
Координаталар	53°04′06″ с. ш. 56°29′10″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 241 860 003
ОКТМО коды	80 641 460 111
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Һәргәй Аудио, фото и видео Викимилектә

Һәргәй (Көйөн) (рус. Сергеевка, Саргай) — Башҡортостандың Мәләүез районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 191 кеше^[1]. Почта индексы — 453870, ОКАТО коды — 80241860003.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	191	92	99	48,2	51,8

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Мәләүез): 46 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Нөгөш): 7 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 46 км

Тарихы

1786 йылғы картала Ағиҙел йылғаһының уң ярында Таш исемле ауыл күрһәтелгән, һуңынан был ауыл Һәргәй (Сергушкино, Сергеевка). Урыҫсаға тәржемә иткәндә дөрөҫөрәге Саргай булырға тейеш) тип атала башлаған. Исеме — антропоним, Һәргәй ауылына нигеҙ һалыусының исеменән. XVIII быуат уртаһында барлыҡҡа килә. Ырымбурҙан Стәрлетамаҡ өйәҙенә күсерелгән ауылдарҙың береһе. Ауылға нигеҙ һалыусы Һәргәйҙең улдары — 1739 йылда тыуған Йәнсура (уның улы Алтынса),Табылды (балалары Аллабирҙе, Йәрмәкәй).

1795 йылда 22 йортта 198 кеше йәшәгән, тағы ла 64 йылдан һуң, X ревизия белешмәләре буйынса, 75 йортта 531 кеше йәшәгән. 20-се быуат башында йорттар һаны артҡан, әммә йәшәүселәр кәмегән, шулай итеп, 1920 йылда 114 йортта 510 кеше теркәлгән.

353 кешегә 288 бот ужым икмәге, 864 бот яҙғы иген сәселә. Әгәр игенселек үҫештең башланғыс стадияһында булһа, малсылыҡ ярым күсмә характерҙа һаҡланған. 62 йортта йәшәгән халыҡҡа 650 йылҡы, 610 эре мөгөҙлө мал, 167 һарыҡ, 80 баш кәзә тура килгән; 100 умарта булған^[2].

Урамдары

Урам исемдәре^[3]:

Дуҫлыҡ урамы (рус. улица Дружбы)
Колхоз урамы (рус. улица Колхозная)
Баллы урамы (рус. улица Медовая)
Тыныслыҡ урамы (рус. улица Мира)
Пляж урамы (рус. улица Пляжная)
Яҡты урам (рус. улица Светлая)
Иҫке Һәргәй урамы (рус. улица Старосаргайская)
Тыныс урам (рус. улица Тихая)
Мәктәп урамы (рус. улица Школьная)

Күренекле кешеләр

Дәүләтов Ғәлим Абдулла улы — башҡорт шағиры, яҙыусы, Сергей Чекмарев исемендәге премия лауреаты.

Сығанаҡтар

Әҙәбиәт

Әсфәндийәров Ә.З. Башҡорт АССР-ы ауылдары тарихы.Өфө «Китап» нәшриәте — 1990 й.
Мәләүез ере: кисә, бөгөн, киләсәге.Өфө «Китап» нәшриәте — 2000 й.

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2] Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа, Китап, 2009. — 744 с. Страница 68. 2022 йыл 27 март архивланған.

[3] Межрайонная инспекция Федеральной налоговой службы № 25 по Республике Башкортостан

[1]

[2]

[3]