Александр-Мария институты
| Александр-Мария институты | |
| Нигеҙләү датаһы | 1857 |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рәсәй империяһы |
| Урын | Пречистенка урамы[d] |
| Ғәмәлдән сыҡҡан дата | 1917 |
Александр-Мария институты — рус. Александро-Мариинский институт - Мәскәүҙә генерал ҡатыны В. Е. Чертова ойошторған затлы ҡыҙҙар институты. Институт Мәскәүҙәге батшабикә Мария ведомствоһының Ҡатын-ҡыҙ ярлыларҙы бағыусылыҡ ойошмаһына (Дамское Попечительство о бедных{{lang-ru|) ҡараған.
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ул 1857 йылда Александр-Мария училищеһы - Иң ярлы етем ҡыҙҙар өсөн һыйыныу урыны - приюты булараҡ ойошторолған. В.С. Чертова нигеҙ һалған Мәскәү Ҡатын-ҡыҙҙар Попечителлегенең Пречистенка бүлексәһе булараҡ эшләгән. Ул Долгорукийҙарҙың Пречистенкалағы усадьбаһын подпоручик Н. П. Воейковтан ҡуртымға алып торған булған, һәм бер аҙҙан был милек училище файҙаһына һатып алынған. Уҡыу йорто ихтыяждары өсөн усадьбаны ремонтлау һәм үҙгәртеп ҡороу үткәрелгән, шул иҫәптән Мәрйәм Инә Бөркәнсеге (рус. Покров Богородицы) йорт сиркәүе лә һалынған.
1899 йылда училище кавалерия ханымы В.Е. Чертова исемендәге Александр-Мария институты тип үҙгәртелә. Институтта Мәскәү хәрби округында хеҙмәт иткән хәрби начальниктарҙың, хәрби чиновниктарҙың һәм медиктарҙың ҡыҙҙары белем алған. Бөйөк кенәзбикә Елизавета Федоровна - институттың попечителе була. Башланғыс белем биреү курсы тамамлаусылар башланғыс училище тәрбиәселәре һәм ғаилә тәрбиәселәре булып эшләй алған, ә тулы курс үткән институт тәрбиәләнеүселәре уҡытыусы белеме алған.
Институттың билдәле тәрбиәләнеүселәре араһында - актриса Е. Н. Гоголева[1].
Александр-Мария институты 1917 йыл тиклем эшләп килә һәм, башҡа ҡатын-ҡыҙ институттары кеүек үк, Октябрь революцияһынан һуң ябыла.
Бинаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Һарай комплексы үҙәгендә - ионик портлы алты колонна ҡуйылған ике ҡатлы бина; ҡабырға флигелдәре, икенсе ҡаттың оҙон лоджиялары менән ҡыйыҡлы үткәүелдәр аша тоташтырылған.Лоджиялар һирәк кенә ҡуйылған коринф колонналары менән биҙәлгән булған. 1812 йылда бина янғындан ныҡ зыян күргән һәм 1847 йылға тиклем тиклем тергеҙеү эштәре барған. Реконструкция барышында үҙәк өлөштең композицияһын тамамлаған бельведер юҡҡа сыҡҡан, флигелдәр декоры өлөшләтә үҙгәргән [2].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Москва: Энциклопедия, 1997, с. 62
- ↑ Александро-мариинский Институт 2017 йыл 8 ғинуар архивланған.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Москва: Энциклопедия / гл. ред. С. О. Шмидт; сост.: М. И. Андреев, В. М. Карев. — М. : Большая российская энциклопедия, 1997. — 976 с. — 100 000 экз. — ISBN 5-85270-277-3.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Пречистенка. Александро-Маринский Кавалерственной дамы Чертовой Институт
- Институты женские // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)