Алопа (мифология)

Алопа
бор. грек. Ἀλόπη
Зат	ҡатын-ҡыҙ
Ерләнгән урыны	Tomb of Alope, road from Eleusis to Megara[d]
Атаһы	Керкион[d]
Внебрачный партнёр	Посейдон[d]
Балалары	Гиппофоонт[d]

Алопа (бор. грек. Ἀλόπη) — аттик циклдағы грек мифологияһы персонажы, Посейдондың һөйәре һәм Гиппофоонттың әсәһе, үҙенең атаһы Керкион тарафынан үлтерелә. Бер нисә антик трагедияның, шул иҫәптән Еврипид трагедияһының төп героиняһы.

Мифологияла

Антик авторҙар Алопаны Керкиондың — Аттикта Элевсин батшаның ҡыҙы тип атайҙар. Ул иҫ киткес матурлығы менән айырылып тора, шуға күрә диңгеҙ илаһы Посейдон һөйгән йәренә әйләндерә. Алопа илаһтан ауырға ҡала һәм уны атаһынан йәшерергә тырыша; яңы тыуған балаһын, ташлаһын өсөн, аҫрауына бирә. Шулай ҙа Керкион был хәлде ишетеп ҡала. Псевдо-Гигиндың һүҙҙәре буйынса, ул ҡыҙын «бикләп ҡуйырға һәм үлтерергә» ҡуша. Малай иҫән ҡала һәм Гиппофоонт (йәки Гиппофоой) исеме ала, сөнки уны аттар туйындырған. Посейдон Алопаның кәүҙәһен уның исемен алған сығанаҡҡа әйләндерә.

Афина геройы Тесей Трезендан Афинаға йәйәү сәйәхәт иткәндә Керкионды үлтерә. Тарихсы Истр әйтеүенсә, Тесей үлтерелгән Керкиондың ҡыҙын урлай, ә Плутарх көсләү тураһында яҙа. Уларҙың береһе лә исемен атамай, әммә һүҙ тап Алопа хаҡында бара, тип фараз ителә. Тесей Гиппофоонтты Элевсин батшаһы итә.

Хәтер

Тарихи дәүерҙә Гиппофоонт Аттика филаларының береһенең эпонимы булып һаналған (Гиппофоонтидтар), шуға ла Алопа тураһындағы миф Афинала сағыштырмаса популярлыҡ яулай. Алопа Херил, Каркин Младший, Еврипид трагедияларының төп героиняһы була. Тәүге ике пьесаның текстары тулыһынса юғалған, Еврипид трагедияһынан бер нисә бәләкәй фрагмент ҡалған. Был пьесала, «Авг», «Александра», «Мудрая Меланиппа», «Гипсипила» кеүек, хәҙерге рухта, көнкүреш мотивтарын өҫтәп, драматург әсәһенән тартып алынған һәм хайуандар ашатҡан балалар тураһында классик сюжет эшләгән. Бәлки, Псевдо-Гигин үҙенең «Фабулаларында» тап Еврипид «Алопа»һының йөкмәткеһен һөйләйҙер. Хәйер, ул быны асыҡтан-асыҡ хаталар менән эшләй; тикшеренеүселәрҙе баланы ташлап китеү һәм уның мөғжизәле ҡотолоуы мотивын ике тапҡыр ҡабатлауы шулай уйларға мәжбүр итә. Алопа тураһында логограф Гелланик "Аттида"ның икенсе китабында яҙа, Ферекид был героиняны Фессалиялағы Алопа ҡалаһының эпонимы тип иҫәпләй (Филонид яҙған икенсе фараз буйынса икенсе Алопа — Акторҙың ҡыҙы эпоним булған).

Алопа һәйкәле кәм тигәндә беҙҙең эраға тиклем II быуатҡа тиклем Элевсиндан Мегараға барған юлда, Керкион палестраһы эргәһендә торған. Тап ошо урында Керкион ҡыҙын үлтергән тип иҫәпләнелә. Алопа тураһындағы миф Вилла Памфилиҙа табылған бер рим саркофагында һүрәтләү темаһы булып тора (был Еврипид трагедияһынан күренеш тип фараз ителә).

Сығанаҡтар һәм әҙәбиәт

Сығанаҡтар

1. Афиней. Пир мудрецов. Книги 9—15. — М.: Наука, 2010. — 598 с.
2. Гигин. Мифы. — СПб.: Алетейя, 2000. — 360 с. — ISBN 5-89329-198-О.
3. Павсаний. Описание Эллады. — М.: Ладомир, 2002. — ISBN 5-86218-298-5.
4. Плутарх. Сравнительные жизнеописания. — М.: Наука, 1994. — Т. 2.

Әҙәбиәт

1. Радциг С. История древнегреческой литературы. — М.: Высшая школа, 1982.
2. Тахо-Годи А. Алопа // Мифы народов мира. — 1987. — Т. 1. — С. 62.
3. Stoll H. Alope // Wilhelm Heinrich Roscher Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. — Ҡалып:Lpz. : B. G. Teubner, 1886. — Bd. I, 1. — Kol. 255—256.
4. Toepffer J. Alope 6 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — Ҡалып:Stuttg. : J.B. Metzler, 1894. — Bd. I, 2. — Kol. 1596.