Астһайм монастыры

Астһайм монастыры
Нигеҙләү датаһы	1409
Дәүләт	Германия
Административ-территориаль берәмек	Фольках[d]
Ғәмәлдән сыҡҡан дата	1803
Входит в состав списка памятников культурного наследия	list of architectural monuments in Volkach[d]
Мираҫ статусы	Баварияла архитектура ҡомартҡыһы[d]
Адрес	Kartäuserstraße 16
Рәсми сайт	museen.bistum-wuerzburg.de/…
Астһайм монастыры Викимилектә

Астһайм монастыры (нем. Kloster Pons Mariae Astheim, шулай уҡ Мариенбрюк) — бавария ҡалаһы Фолькахтың (Түбәнге Франкония) шул уҡ исемле районында урынлашҡан һәм тәү әҙер Рейн ҡушылдығы Майн йылғаһынан алыҫ түгел ерҙә картезиан монахтарының чертозаһы монастыры булған элекке ирҙәр монастыры; монастырға 1409 йылда Зайнсһайм лордтары нигеҙ һалған һәм Бавария герцоглығында секуляризация барышында — 1803 йылда таратылған. Бөгөн архитектура ҡомартҡыһы булып торған элекке монастырь биналарында музей урынлашҡан.

Тарихы һәм тасуирламаһы

Астһайм монастыры Зайнсһайм аристократик нәҫеленең тарихы тарихы менән тығыҙ бәйле: монастырь кәм тигәндә 1328 йылдан лорд Зайнсһаймдарҙың нығытылған элекке усадьбаһында урынлашҡан. шулай булғас, Уның тирәләй торлаҡ йорт (яңғыҙ йорт), часовня һәм үҙ эсенә тирмәнде лә индереп — бер нисә хужалыҡ ҡаралтылары төҙөлгән. 1404 йылда яңынан төҙөлгән усадьба 1409 йылдың 2 июненән нәҫел вәкилдәре өсөн монастырь һәм хөжрәһе ролен үтәй: бер йылдан яңы монастырь рәсми рәүештә кенәз-епископ Иоһанн I фон Эглофштайн идара иткән Вюрцбург епархияһының бер өлөшө тип билдәләнгән.

1413 йылда лат. Domus Pontis B.M.V. in Astheimатамаһын алған; Тюкельһаузен монастырынан (Оксенфурт) килгән Бернард уның беренсе ирҙәр монастыры башлығы булған. 1418 йылда тәүге монастырға нигеҙ һалыусының — рыцарь Эркингерҙың — ҡатыны Анна монастырь стеналарында ерләнгән; 1437 йылда бында нигеҙ һалыусы үҙе лә ерләнгән. 1440 йылдың 7 февраленән чертоза Астһайм ауылын үҙ идаралығына алған. 1487 йылда — Тюнген лордтары менән конфликт ваҡытында — монастырь таланған.

1418 йылдан 1469 йылға саҡлы бөгөнгө ҡорам торған урында беренсе сиркәү төҙөлөшө дауам иткән. 1440 йылда сиркәүҙән төньяҡта һәм төньяҡ-көнбайышта торған монахтар хөжрәһе төҙөлөшө башланған: баштараҡ алты хөжрә планлаштырылған, әммә 1443—1445 йылдарҙа уларҙың һаны унға тиклем артҡан була.

Реформация башланыуы монастырь тормошонда сағылған: унда монахтар һаны кәмегән һәм өлкән руханиҙар йыш алышынған; монах-картезианлы Матес 1520 йылда монастырь ҡаралтыларын яндырырға тырышҡан. 1500 йылдан күрше Фольках ҡалаһы менән бәхәс башланған: ике яҡ та балыҡ тотоу һәм Майн аша кисеүҙәрҙе файҙаланыу хоҡуғы тураһында белдергән — был конфликт фәҡәт XIX быуатта ғына көйләнгән. 1525 йылда, Германиялағы крәҫтиәндәр һуғышы осоронда, монахтар монастырҙан киткән: 1525 йылдың 3 майында буш ҡалған монастырҙы урындағы крәҫтиәндәр талаған, ә 16 майҙа баш күтәреүселәр монастырь бинаһын да емергән. Әммә монах хазиналарының иң ҡиммәтле өлөшө Швайнфурт ҡалаһына күсерелгән һәм унда 1554 йылда таланған. Монастырҙы реконструкциялау 1526 йылда протестант Иоһанн фон Шварценбергтың финанс ярҙамы менән башланған; эш приор Якоб Һайле (1554—1563) дәүерендә дауам иткән.

Монастырҙың дөйөм күренеше

XVI быуатта төп корпустан көнбайышта аш бүлмәһе төҙөлгән; 1575 йылда төп монастырь тирмәнен төҙөү башланған. XVII быуатҡа тиклем дауам иткән реконструкция тамамланғандан һуң, Утыҙ йыллыҡ һуғыш ваҡиғалары уңайынан монахтар яңынан урынын ташлап китергә мәжбүр булған: улар 1631 йылда, швед ғәскәрҙәре Астһаймға килер алдынан, ҡасып киткән. 1634 йылда, һалдаттар киткәндән һуң, монахтар ҡабат ҡайтҡан, ләкин 1648 йылда яңынан баҫып алына. Һуғыш тамамланғандан һуң яңы монастырҙар төҙөү һәм емерелгәндәрен тергеҙеү яңынан башланған. 1695 йылда вюрцбург кенәз-епискобы ғәскәрҙәре ярҙамында «Астһайм ихтилалы» баҫтырылған.

Бавариялағы секуляризация монастырь өсөн аҙаҡҡыһы булған: 1802 йылдың 1 декабрендә пфальцграф һалдаттары монастырҙы биләгән, шулай итеп монастырь тормошон контролдә тотҡан; 1803 йылдың 20 июнендә монастырь тарҡатыла, ә монахтар — ҡыуыла. 1805 йылда Шварценберг нәҫеле вариҫтары монастырь ҡаралтыларын 865 гульден түләп һатып алған. 1814 йылдан мәхәллә ҡорамы монастырь сиркәүен артабан Астһайм өсөн файҙаланыу тураһында һөйләшеүҙәр алып барылған — әммә улай килеп сыҡмаған. Сиркәү, йәшен һуғып сыҡҡан янғындан һуң, 1867 йылда неоготик стилдә өлөшләтә яңынан төҙөлгән. 1895 йылда элекке монастырь биналарының күпселеге шәхси кешеләргә һатылған йәки емертелгән.

Икенсе донъя һуғышы тамамланғандан һуң, 1950-се йылдарҙа, Шварценберг ғаиләһе ауылдағы үҙ биләмәләренән баш тартҡан һәм монастырь бинаһын Астһайм общинаһына һатҡан. 1956—1957 йылдарҙа сиркәүҙә капиталь ремонт үткәрелгән. Бөгөн элекке монастырҙа урындағы христианлыҡ тарихына арналған һәм Вюрцбург епархияһы музейҙар селтәренә ингән музей урынлашҡан. Бынан тыш, ошонда уҡ Фольках ҡалаһы архивы урынлашҡан. Бавария ҡомартҡыларҙы һаҡлау идаралығы монастырь ҡоролмаларын архитектура ҡомартҡыһы исемлегенә индерҙе.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Бирклинген монастыры
• Буксһайм монастыры
• Пиленһофен монастыры
• Бернрида монастыры

Әҙәбиәт

• Backmund, Norbert: Die kleineren Orden in Bayern und ihre Klöster bis zur Säkularisation, Windberg, 1974, S. 59—60;
• Egert, Gerhard: Die Kartause Astheim und ihre Nutzungsrechte im Mainbereich, in: Unsere Mainschleife 5 (1991), S.15-16; Unsere Mainschleife 6 (1992), S. 19—20;
• Unsere Mainschleife 7 (1993), S. 9-10; Unsere Mainschleife 8 (1994), S. 15—16;
• Karlinger, Hans: Ehemaliges Kartäuserkloster Astheim, in: Die Kunstdenkmäler von Unterfranken und Aschaffenburg Bd. 1: Bezirksamt Gerolzhofen (Kunstdenkmäler des Königreichs Bayern 3), München 1911, Nachdruck 1983, S. 23—37;
• Schneider, Erich: Klöster und Stifte in Mainfranken, Würzburg 1993, S. 111—113.

Һылтанмалар

• Christian Lankes, Markus Schütz. Astheim — Kartäuser am Main (нем.). hdbg.eu. Haus der Bayerischen Geschichte. Дата обращения: 22 апрель 2019.