Эстәлеккә күсергә

Босния һәм Герцеговина мәҙәниәте

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте

Босния һәм Герцеговина мәҙәниәте — Босния һәм Герцеговина ерендә йәшәгән халыҡтар һәм унан алдағы дәүләттәр мәҙәниәте.

2008 йылда Евровидениела Босния һәм Герцеговина 10 урын ала[1]. 2006 йылда — 3 урын. 2009 йылда илдән Regina төркөмө сығыш яһай[2]

Сараево кинофестивале йыл да ойошторолған күләмле сара.

Иң билдәле фильмдар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Наградалары:

  • 2006 — Берлин кинофестивале
    • Алтын Айыу
    • Экуменик (христиан) жюри призы
    • Peace Приз Film Awards
  • Ничья земля — фильмдың режиссёры, сценарисы Данис Танович.

Наградалары:

  • 2002 — «Оскар»
    • Сит телдәге иң яҡшы фильм
  • 2001 — Канн кинофестивале
    • Иң яҡшы сценарий —Данис Танович
  • 2002 — «Сезар»
    • Яҡшы тәүге эш — данис tanovic
  • 2001 — «European Film Awards»
    • Иң яҡшы сценарий яҙыусы — Данис Танович
  • 2002 — «Алтын глобус»
    • Сит телдәге иң яҡшы фильм
  • 2002 — Роттердам кинофестивале
    • Тамашасылар бүләге — Данис Танович
  • 2001 — Сан-Себастьяндағы кинофестиваль
    • Тамашасылар бүләге — Данис Танович

Номинациялары

  • 2001 — Канн кинофестивале
    • «Алтын пальма ботағы» — Данис Танович
  • 2002 — «Сезар» премияһы
    • Иң яҡшы сценарий — Данис Танович
  • 2002 — «
  • David di Donatello» премияһы
    • Иң яҡшы сит ил фильмы — Данис Танович
  • 2001 — «European Film Awards»
    • Иң яҡшы актёр — Джурич Бранко

Иң билдәле режиссёрҙар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Эмир Кустурица
Горан Брегович

Билдәле сценарий авторҙары

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Абдула Сидран
  • Иво Андрич
  • Славко Голдштейн
  • Ивана Миличевич
  • Давор Дуймович
  • Беким Фехмию
  • Ирфан Менсур
  • Семка Соколович-Берток
  • Дадо Джехан
  • Йован Милицевич
  • Раде Радованович
  • Ксения Йованович
  • Зорана Бечич
  • Драго Бука
  • Ненад Брандо Марич

Билдәле музыканттар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Горан Брегович
  • Дино Мерлин
  • Мухамед Фазлагич

Билдәле композиторҙар

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Д-р Неле Карайлич
Император мәсете
  • Вишеград күпере, йәки Мехмед-паша, — 11-тороҡло 180 метр оҙонлоҡтағы таш күпер. Ул Дрина йылғаһы аша Вишеград ҡалаһына һалынған. Күпер урта быуаттағы төрөк инженер сәнғәтенә һәйкәл булараҡ 2007 йылда ЮНЕСКО ҡарары буйынса Бөтә Донъя ҡомартҡыһы иҫәбенә индерелгән.
  • Император мәсете — Сараево ҡалаһындағы иң боронғо мәсет. Солтан Сөләймән I хөрмәтенә аталған.

Босния һәм Герцеговиналағы иртә осорҙағы дини йөкмәткеле китаптар глаголица һәм кириллица менән яҙылған. Босния мосолмандары ғәрәп, төрөк, фарсы һәм хорват телдәрендә яҙған.[3]

Иң билдәле босний яҙыусыһы — Иво Андрич. Ул «Дриналағы күпер» әҙәре өсөн Нобель премияһына лайыҡ була[4].

Босния и Герцеговина волейбол буйынса 2004 йылғы Паралимпия уйындарында чемпион була. Уйынсыларҙың күбеһе 1992—1995 йылдарҙағы һуғышта ғәрипләнгәндәр.

1984 йылғы Олимпиада

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Босния һәм Герцеговинаның тарихында 14 ҡышҡы Олимпия уйындары айырым урын алып тора. Ул Сараевола 1984 йылдың 8 — 19 февралендә үтә.

Олимпиадала 1127 ир һәм 283 ҡатын-ҡыҙ спортсы ҡатнаша.

Футбол буйынса йыйылма команда

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Элвир Болич[5]
  • Элвир Бальич[6]
  • Сергей Барбарез[7]
  • Хасан Салихамиджич[8]
  • Звездан Мисимович[9]
  • Эмир Спахич[10]
  • Элвер Рахимич[11]
  • Саша Папач[12]
  • Златан Байрамович[13]
  • Сафет Сушич[14]
  • Мехо Кодро[15]
  • Ведад Ибишевич[16]
  • Марко Топич[17]
  • Эдин Джеко[18]

Баскетбол буйынса йыйылма команда

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Дамир Мршич[19]
  • Харис Муезинович[20]
  • Эвлир Овчина[21]
  • Зелемир Стеванович[22]
  • Мирза Телетович[23]
  • Ясмин Хукич[24]
  • Предраг Николич[25]
  • Борки Предоевич[26]
  • Иван Соколов[27]

Һыйыр, һарыҡ, сусҡа ите киң ҡулланыла.

Киң билдәле ризыҡтар:

  • «Босански-лонас» — Йәшелсә ҡушып ҡурылған ит;
  • «Жапрак» — Йәшелсә, емеш япраҡтарына төрөп бешерелә;
  • «Чевапчичи», шешлек «шиш» — үткәрелгән, туралған иттән бешерелә;
  • «Хаджийски-чевап» — йәшелсә менән мейестә бешерелгән ит;
  • «Джювеч» («гювеч») — дөгө, йәшелсә менән быҡтырылған ит;
  • «Гайдук»- ҡурылған ит;
  • «Плескавица» — туралған ит;
  • Бурек — ит йәки сырҙан;
  • «Пита» — ит һәм сыр ҡушылған бәлеш.
  • «Баклава»;
  • «Хәлүә»;
  • «Локум»;
  • «Гурабие»;
  • «Суджук»;
  • «Приганица»;
  • Сырға ҡушып бешерелгән сәтләүек;
  • «Туфахия» — алма бәлеше;
  • «Альва» — балға ҡушылған сәтләүек;

Босния һәм Герцеговинала ҡара кофе, һөтлө сәй, үлән сәйе, бал, төрлө һуттар ҡулланыла. Салеп — ҡыр орхидеяһы тамыры ононан яһалған милли эсемлек.

Алкоголле эсемлектәрҙән һыраны киң ҡулланалар, һолонан яһалған еңелсә иҫерткес буҙа эсәләр, көслөләрҙән — ракия һәм өйҙә эшләнгән көмөшкә. Шулай уҡ урындағы шараптар — «Гангаш» һәм «Жилавка».

Киң мәғлүмәт саралары[28]

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • «Ослободженье»
  • «Дневни аваз»
  • «Независне новине»
  • «Глас Српске»
  • «Дневни лист»
  • «Дани»
  • «Слободна Босна»
  • «Репортер»
  • «БГТВ-1»
  • Федерация ТВ (ФТВ)
  • Радио-ТВ. Сербия (РТРС)
  • «Мрежа Плюс»
  • Асыҡ радио селтәре (ОБН)
  • «ТВ Пинк БГ»
  • БГ Радио-1
  • Радио ФБиГ
  • Радио-ТВ. Сербия (РТРС)
  • Радио Мостар
  • Босанска Радио Мрежа (БОРАМ)
  • Радио БМ
  • Радио Стари Град

Мәғлүмәт агентлығы

[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
  • Федерация яңылыҡтары Агентлығы (ФЕНА)
  • СРНА
  • «Онаса»

Башланғыс белем биреү 5-6 йәштән туғыҙ йыл дауам итә. Урта белемде дөйөм, профессиональ-техник урта мәктәптәр бирә. Урта дөйөм белем биреү мәктәптәрен тамамлағандарға диплом бирелә һәм улар институтҡа инә ала[29].

  1. DELFI Новости > Евровидение-2009 > Участники - Досье: Regina - Босния и Герцеговина. Архивировано 31 март 2012 года.
  2. Евровидение-2009 на Lenta.ru. Архивировано 31 март 2012 года.
  3. Босния и Герцеговина на www.krugosvet.ru.
  4. Culture of Bosnia and Herzegovina (англ.).
  5. Болич Элвир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 30 июнь архивланған.
  6. Бальич Элвир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
  7. Барбарез Сергей клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 6 июнь архивланған.
  8. Лига чемпионов - Хасан Салихамиджич - Чемпионат.ру. Архивировано 31 март 2012 года. 2009 йыл 10 ноябрь архивланған.
  9. Мисимович Звездан клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 8 июнь архивланған.
  10. Спахич Эмир клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 6 июнь архивланған.
  11. Рахимич Элвер клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
  12. Папач Саша клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2022 йыл 10 июнь архивланған.
  13. Байрамович Златан клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
  14. Футболисты / Европа / Босния / Сафет Сушич / Футболисты мира. Архивировано 31 март 2012 года. 2009 йыл 21 сентябрь архивланған.
  15. Сборную Боснии и Герцеговины возглавил Мехо Кодро / ROL. Архивировано 31 март 2012 года.
  16. Ибишевич Ведад клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года.
  17. Топич Марко клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года. 2012 йыл 31 март архивланған.
  18. Джеко Эдин клуб Босния и Герцеговина - Футбол Отборочный турнирнир Европа. Архивировано 31 март 2012 года.
  19. БК УНИКС-Команда-Сезон 2002/2003-Дамир Мршич-Команда-Игроки. Архивировано 31 март 2012 года. 2016 йыл 10 май архивланған.
  20. Баскетбол.ру//Справочник//Игроки//Харис Муезинович (Haris Mujezinovic). Архивировано 31 март 2012 года. 2011 йыл 14 октябрь архивланған.
  21. НаВыезд.ru Страны, Босния и Герцеговина, игроки, Эвлир Овчина (Evlir Ovcina). Архивировано 31 март 2012 года. 2016 йыл 4 март архивланған.
  22. Баскетбол.ру//Справочник//Игроки//Зелемир Стеванович (Zelemir Stevanovic). Архивировано 31 март 2012 года. 2011 йыл 6 ноябрь архивланған.
  23. Мирза Телетович на www.slamdunk.ru. Архивировано 31 март 2012 года.
  24. Ясмин Хукич не поможет Боснии и Герцеговине в квалификационном турнире Евробаскета-2009/ROL. Архивировано 31 март 2012 года.
  25. The chess games of Predrag Nikolic (англ.). Архивировано 31 март 2012 года.
  26. Predojevic, Borki FIDE Chess Player Profile (англ.). Архивировано 31 март 2012 года.
  27. The chess games of Ivan Sokolov (англ.). Архивировано 31 март 2012 года.
  28. Би-би-си > Аналитика > Босния и Герцеговина: краткая справка. Архивировано 31 март 2012 года.
  29. Structere of education system in Bosnia ang Herzegovina (англ.). Архивировано 31 март 2012 года.