Буксһайм монастыры
| Буксһайм монастыры | |
| Герб | |
 | |
| Нигеҙләү датаһы | 1548 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт | Германия[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Буксхайм[d][1] |
| Епархия | Епархия Аугсбурга[d] |
| Христианский литургический обряд | латинский обряд[d] |
| Архитектура стиле | готик архитектура[d] |
| Ғәмәлдән сыҡҡан дата | 1802 |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Q1831264? |
| Мираҫ статусы | Баварияла архитектура ҡомартҡыһы[d] |
| Адрес | Kirchplatz 2b |
 | |
 Буксһайм монастыры Викимилектә | |
Буксһайм монастыры (нем. Kloster Buxheim) — элекке картезиан монастыры, бөгөн «Дон Боско Салезианлылар» конгрегацияһының бүлексәһе булып тора; бавария коммунаһы Буксһайм (Үрге Швабия) территорияһында урынлашҡан һәм Аусбург епархияһына ҡарай; монастырға 1100 йыл тирәһе коллегиаль сиркәү булараҡ нигеҙ һалынған һәм 1812 йылда тулыһынса таратылған булған; уның территорияһының бер өлөшө музей булараҡ файҙаланыла.
Тарихы һәм тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Буксһайм ауылына алеманн ҡәбиләләре союзы вәкилдәре б. э. VII быуатында нигеҙ һалған: улар биләмәне Иллер йылғаһы ҡушылдығы булған кельт теленән килгән атамалы «Букс» шишмәһе хөрмәтенә аталған. Яҡынса 1100 йылда Аусбург кафедраль соборы Буксһаймда коллегиаль сиркәү ойошторған — X быуат уртаһынан моғайын, Диллинген графтары бүләге булараҡ ауыл үҙе собор биләмәһендә булған. Шул уҡ ваҡытта тикшеренеүселәр урындағы канониктарҙың даими булыуына шикләнеп ҡарай.
Яҡынса 1300 йылда ъәҙерге көндә һуңғы картезиан ҡорамының хор өлөшө фрагменттары булып ҡына һаҡланған сиркәү төҙөлгән. XV быуат сигендә монастырь етди көрсөк кисергән: дүрт канонисы ҡына булған төйәктә иҡтисади хәл һәм рухи тәртип бик шәптән булмаған. 1402 йылда пропст Һенрих фон Эллербах көтөлмәгән көрсөктән сығыу юлын тапҡан — аслыҡ алдында торған монастырҙы ул ошо осорҙа тәҡүәле һәм донъя рәхәтенән баш тартҡан монахтар абруйына эйә булған картезианлылар орденына тапшырған. Орден 1406 йылда үҙенең яңы төйәген «Maria Saal» («Aula Mariae») тип атаған. нда Яҡынса 250 кеше йәшәгән Буксһайм ауылы ла фермер берләшмәһе булараҡ, шулай уҡ орден биләмәһенә эләккән, ә ҙур ерҙәргә эйә булған монастырь урындағы халыҡҡа мөһим «эш биреүсе» булған. Донъяуи (ҡара: конверз) ер ағай-энеләр светские братья иҫке монастырҙа үҙ нәҙерен үтәү мөмкинлеген ала —һәм был XV быуат урталарына тиклем дауам иткән.
Һөҙөмтәлә иҡтисади хәл һиҙелерлек яҡшырған: монастырь ерҙәре һатылыптыр инде. 1407 йылда уҡ монастырь Меммингенда беренсе ерен һатып алған. Бынан тыш, уның биләмәләренә балыҡлы быуаларҙың киң селтәре һәм Боден күлендәге виноград баҡсалары ингән. Швабиялағы 60 ферма монастырға даими үҫеү мөмкинлек биргән. Һөҙөмтәлә Буксһайм монастыры Европаның немец телле өлөшөндә 53 бүлексә араһында картезианлыларҙың иң ҙур монастыры булған. Тикшеренеүселәр фаразлауынса, Буксһаймдың XV быуат башында «именлеге һәм сәскә атыуы» күп кенә картезианлыларҙың Лютер доктринаһын ҡабул итеүгә этәрерлек сәбәптәренең береһе булғандыр
Крәҫтиәндәр һуғышы —1524-1525 йылдарҙа — барышында тышҡы донъянан айырылған монастырь тәүге тапҡыр талауға дусар булған; монахтар уны ташлап киткән. 1543 йылда ла хатта ҙур монастырь комплексында ике монах һәм ике ябай донъяуи кеше йәшәгән. Тәүҙә монастырь император ҡалаһы Мемминген яҡлауы аҫтында булған: 1546 йылдан инде протестант ҡалаһы Мемминген католик мессаларҙы үткәреүҙе һәм дини кейем кейеүҙе тыйған. Протестанттар вәғәздәрен тыңларға йөрөү мотлаҡ булған. Киләһе йылға ҡала властары үҙҙренең антикатолик указдарпын юҡҡа сығарырға мәжбүр булған. Король Фердинанд Буксһайм монастырын Габсбургтар йорто һәм Изге Рим империяһы (ҡара: «империя аббатлығы») яҡлауы аҫтына ҡуйған — был картезиан ордены өсөн уникаль күренеш булған.
Монастырҙы XVIII быуатта яңыртып ҡороу Вессобрунн рәссамдар ғаиләһе Циммермандарҙың берлектәге эш һөҙөмтәһе булған: 1710 йылда улар яңы китапхана залы һәм аш бүлмәһе төҙөгән, ә 1713 йылда монастырь сиркәүен уны барокко стилендә үҙгәртеп ҡороп тергеҙгән. Сиркәү түбәһендәге фрескаларҙы Иоһанн Баптист Циммерман эшләгән.
1802—1803 йылдарҙағы Секуляризация барышында монастырь таратылған: шул уҡ ваҡытта монахтарға монастырҙа йәшәргә мөмкинлек бирелгән, тик яңы ағзалар ҡабул итеү тыйылған; һуңғы монах 1860 йылда вафат булған. 1809 йылда монастырҙың элекке биналары мираҫ буйынса Бассенһайм графы Уолдботтҡа күскән, һәм граф уны 1812 йылдан башлап үҙенең һарайы замок сифатында файҙаланған. Уның бөлөнгән улы обанкротившись, аукционға ҡуйылған. Англияла һәм монастырь ҡомартҡыларын һәм китапханаһын һатыуға ҡуйған — Буксһайм XV үҙенә быуат башындағы бик күп гравюраларҙы туплаған әһәмиәтле китапханаға эйә булған; бөтә китап коллекцияһы секуляризацияға саҡлы яҡынса 50 000 томға тиклем китап тәшкил иткән. Нәҫел вариҫтары 1916 йылда элекке монастырь сиркәүен һәм Бавария ерендә ҡалған биналар комплексын һатҡан; 1925 йылда улар монастырь архивын һатыу, литургия ҡорамалдарын һәм ҙур картиналар коллекцияһын дини киң Оттобойрен аббатлығына һатҡан.
1926 йылда Буксһаймдағы элекке аббатлыҡ салезианлылар биләмәһенә күскән; Икенсе донъя һуғышы осоронда биналарҙың бер өлөшөн НСДАП рейхсляйтеры Альфред Розенбергтың хеҙмәткәрҙәре файҙаланған — бында, башҡалар араһында, «трофей сәнғәте» әҫәрҙәрен дә һаҡлағандар. салезианлылар 1947 йылда «Марианум» мәктәп-интернатын асҡан, 1964 йылда ул тулы ҡанлы гимназия.итеп үҙгәртелгән.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Буксһайм орган китабы
- Пиленһофен монастыры
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 archINFORM (нем.) — 1994.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Das Buxheimer Chorgestühl. Beiträge zur Bau- und Kunstgeschichte der ehemaligen Reichskartause Buxheim und zur Restaurierung des Chorgestühls. In: Michael Petzet (Hrsg.): Arbeitshefte des Bayerischen Landesamtes für Denkmalpflege, 66. München 1994, ISBN 3-87490-569-1.
- Backmund, Norbert: Die Kollegiat- und Kanonissenstifte in Bayern, Windberg 1973, S. 49 f.
- Backmund, Norbert: Die kleineren Orden in Bayern und ihre Klöster bis zur Säkularisation, Windberg 1974, S. 60—63.
- Breuer, Tilmann: Stadt und Landkreis Memmingen (= Bayerische Kunstdenkmale Bd. 4), München 1959, S. 81—93.
- Kraus, Andreas (Hrsg.): Geschichte Schwabens bis zum Ausgang des 18. Jahrhunderts (= Handbuch der Bayerischen Geschichte Bd. 3, 2), München 2001.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Christian Lankes. Buxheim — Deutschlands größte Kartause (нем.). hdbg.eu. Haus der Bayerischen Geschichte. Дата обращения: 27 ғинуар 2019.
