Жапсарбаев Ҡалҡа
| Жапсарбаев Ҡалҡа | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 СССР |
| Тыуған көнө | 1886 |
| Тыуған урыны | Акын Калка[d], Коксуский район[d], Ҡаҙағстан |
| Вафат булған көнө | 26 ғинуар 1975 |
| Вафат булған урыны | Акын Калка[d], Коксуский район[d], Талды-Курганская область[d], Ҡаҙаҡ Совет Социалистик Республикаһы, СССР |
| Һөнәр төрө | яҙыусы |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
Жапсарбаев Ҡалҡа (ҡаҙ. Қалқа Жапсарбаев)- (1886 Күкһыу (ҡаҙ. Көксу) районы, Мөҡыр (ҡаҙ. Мұқыр) ауылы — 26 ғинуар 1975, шунда уҡ) - халыҡ аҡыны (аҡынсы), композитор.
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Жапсарбаев Ҡалҡа 1886 йылда ул саҡтағы Төркөстан крайына ингән хәҙерге Алматы өлкәһе Күкһыу районы Мөҡыр ауылында донъяға килгән. Октябрь революцияһына тиклем ҡаҙаҡ һәм урыҫ байҙарында батрак булып йөрөгән. Артабан ул Ҡаратал колхоз-совхоз театры артисы булып эшләгән, көн ҡаҙағына һуҡҡан импровизациялары менән сәхнәләрҙә сығыш яһаған.
Йәш сағынан йыр-дастандарҙы ятҡа әйтер булған, өләң сығара башлаған. Үҙенең билдәле аҡынсы замандаштары менән әйтештәрҙә ҡатнашҡан; ҡаҙ. "Орақ батыр", "Қарлығаш пен дәуіттің достығы", "Дана қыз", "Тұрлымбет туралы аңыз", "Партизан Шәймерден" һәм башҡа дастандарын башҡарған.
1950 йылда Ҡаҙағстан дәүләт китап нәшриәтендә уның поэмалары һәм йырҙары ингән тәүге йыйынтығы донъя күргән [1]
Жапсарбаевтың ҡаҙаҡ телендә ҡаҙ. "Сеңгірбаев Мұсабек" (1951), "Жайқоңыр" (1959), "Өлендер, айтыстар, дастандар" (1962), "Жетісу жырлары" (1970), "Елім, сені жырладым" (1996) тигән йыйынтыҡтары донъя күргән.
СССР осоронда "Почет билдәһе" ордены менән бүләкләнгән. Мөҡыр ауылында Жапсарбаев исемендәге урам, мәктәп, мәҙәниәт йорто бар. Шулай уҡ бында шағир иҫтәлегенә һәйкәл ҡуйылған. [2][3]
1975 йылдың 26 ғинуарында тыуған ауылында вафат булған.
Маҡтаулы исемдәре һәм бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- «Почет Билдәһе» ордены (1945).
- «Ҡаҙаҡ ССР-ы-ның халыҡ аҡыны» исеме (1961) [4][5]
Иҫтәлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2010 йылдан шағирҙың тыуған ауылы уның хөрмәтенә Аҡын Ҡалҡа тип атала. Тыуған ауылында Жапсарбаев исемендәге урам, мәктәп, мәҙәниәт йорто бар. Шулай уҡ бында шағир иҫтәлегенә һәйкәл ҡуйылған[6][7].
Шулай уҡ ҡара[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Биографии Героев и писателей СССР/КАЛКА ЖАПСАРБАЕВ 2020 йыл 22 ғинуар архивланған.
- ↑ Н е г и м о в С., Өнерпаздық өрнектері, ауылы, 1996
- ↑ Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
- ↑ Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл
- ↑ Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- ↑ Н е г и м о в С., Өнерпаздық өрнектері, ауылы, 1996
- ↑ Жетісу энциклопедия. - Алматы: «Арыс» баспасы, 2004 жыл. — 712 бет + 48 бет түрлі түсті суретті жапсырма. ISBN 9965-17-134-3
Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6