Изолиния

Изолиния
бор. грек. ἴσογράμμα
Ҡайҙа өйрәнелә	геология һәм климатология[d]
Тасуирлау биттәре	phrontistery.info/contou…
Изолиния Викимилектә

Построение изогипсы

Изоли́ния, йәки кимәл линияһы (функцияһы) (бор. грек. ισος — «тигеҙ, тиң») — картала, һыҙмала, схемала йәки графикта линияны сағылдырған шартлы билдәләнеш, уның һәр нөктәһендә үлсәнеүсе дәүмәл бер үк төрлө мәғәнәлә һаҡлана. Изолиниялар — ике үҙгәреүсән дәүмәлдең яҫылыҡта һанлы функцияһын күрһәтеү ысулы.

Изолиния төрҙәре

Европала уртаса йыллыҡ температураларҙың метеорологик изотермалары

Идеаль газда изотерма процестарының графиктары

• Изоанемона — елдең бер төрлө уртаса йыллыҡ тиҙлеге линияһы.
• Изобаза — картала амплитудалары тигеҙ булған нөктәләрҙе һәм яңы тектоник хәрәкәттәрҙең йүнәлештәрен берләштергән линия.
• Изобара — бер төрлө баҫымлы изолиния:
  • термодинамикала изобара — изобара процесы графигы;
  • метеорологияла изобара — картала баҫымдың теге йәки был сиге менән тоташҡан өлкәне билдәлгән линия.
• Изобата — картала, йәки планда һыу ятҡылығының (күлдәр, диңгеҙҙәр) бер төрлө тәрәнлектәге нөктәләрен тоташтырған линия.
• Изогалина — география картаһында һыуҙың тоҙлолоғо бер төрлө булған нөктәләрҙе тоташтырыған линия.
• Изогиета — атмосферала яуым-төшөмдөң бер төрлө яуыуы изолинияһы.
• Изогипса (горизонталь) — бер төрлө бейеклектәр изолинияһы (ғәҙәттә топографик картала рельефты һүрәтләү өсөн ҡулланыла).
• Изогона — ниндәй ҙә булһа физик дәүмәлдәрҙе ориентирлау өсөн изолиния.
• Изодинама (изо … һәм грексанан dynamis — көс) — магнит карталарҙа ерҙең магнит яланының йәки уның составындағыларҙың (горизонталь, вертикаль һ. б.) тулы көсөргәнеше изолинияһы.
• Изотерма — бер төрлө температуралар изолинияһы:
  • термодинамикала изотерма — изотермик процесс графигы;
  • метеорологияла изотерма — картала теге йәки был температура сиге менән тоташҡан өлкәне билдәләгән линия.
• Изокванта — етештереү факторҙарына бәйле бер төрлө күләмдә продукт етештереү изолинияһы.
• Изокоста — бер төрлө дөйөм аҡсаға һатып алырға мөмкин булған етештереү факторҙары комбинацияһын күрһәткән линия.
• Изопахита — тау тоҡомдары ҡатламының бер төрлө ҡеүәттәре изолинияһы.
• Изотаха — елдең бер төрлө тиҙлеге изолинияһы (максималь елдәр картаһында).
• Изохора — бер төрлө күләмдәр изолинияһы.

Бергштрих

Бергштрих — изолинияға перпендикуляр рәүештә үткәрелгән һәм ирекле осо менән изолиниялар менән билдәләнгән дәүмәлдең кәмей барыу йүнәлешенә күрһәткән һыҙыҡса (изогипс һәм изобат өсөн — ауышлыҡтың ҡайһы йүнәлештә түбәнәйеүенә ҡарап). Тәүҙә бергштрих ерҙең рельефын горизонталь һыҙыҡтар менән күрһәтеү, ауышлыҡтың йүнәлешен еңелерәк билдәләү өсөн ҡулланыла.

Шулай уҡ ҡара

• Градиент
• Изоповерхность
• Marching squares

Һылтанмалар

• На Викискладе есть медиафайлы по теме Contour lines
• Воейков А. И. Изолинии // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
• glossary.ru// Изолиния 2008 йыл 20 февраль архивланған..