Кижи (утрау)
| Кижи | |
 | |
| Нигеҙләү датаһы | 1966 |
|---|---|
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Великогубское сельское поселение[d] |
| Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан | Онега күле |
| Тәбиғи-географик объекты сиктәрендә урынлашҡан | Онега күле |
| Оҙонлоҡ | 6 km |
| Киңлек | 1 km |
| Майҙаны | 5 км² |
| Рәсми сайт | kizhi.karelia.ru |
| Категория для видов элемента | Category:Views of Kizhi[d] |
 | |
 Кижи Викимилектә | |
Кижи — Онега күле территорияһындағы Кижи зоология заказнигы.
Утрауҙағы «Кижи» музей-ҡурсаулығы экспозицияһы, шул иҫәптән Кижи погосы архитектура ансамбле исеме аҫтында билдәле.
Дөйөм мәғлүмәттәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Утрауҙа Кижи, Васильево һәм Ямка ауылдары урынлашҡан, улар хәҙерге Медвежьегорский районы Великогубский ауылы биләмәһе составына инә (2004 йылға тиклем Петрозаводск ҡала округы составына ингән). Экспозиция составына музей-ҡурсаулыҡтың төҙөлөш ҡоролмаларының күпселек өлөшө инә, улар архитектура ҡомартҡылары булып тора, уларҙың күбеһе экспозиция өсөн Онега аръяғындағы ауылдарҙан килтерелгән[2].
XVIII быуат аҙағында утрауҙа бер нисә ауыл урынлашҡан — Бачурино, Бишево, Босарево, Васильево, Кяжево, Морозово, Наволок, Погост һәм Ямка, улар Олонец губернияһы Петрозаводский өйәҙенең Кижи улусы составына ингән[3].
Географик урыны[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Кижи утрауы Онега күленең төньяҡ өлөшөндәге Кижи шхерҙарына — Онега аръяғы ярымутрауындағы утрауҙар системаһына ҡараған. Ярымутрау Кижи утрауынан көнбайышта, ә көньяҡ-көнсығышта — Ҙур Клименецкий утрауы, көнсығышта Көньяҡ Олений утрауы янында урынлашҡан. Унан төньяҡтараҡ — Великая губа утрауҙары тора.
Транспорт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Навигация осоронда (май-сентябрь) Петрозаводск йылға вокзалынан Кижи утрауына тиҙ йөрөшлө һыу аҫты ҡанаты булған суднолар йөрөй — эш көндәрендә көнөнә 2-3 тапҡыр, ял көндәрендә йыш йөрөй. Утрауға шулай уҡ даими йөрөүсе сәйәхәт теплоходтары йөрөй.
Онега күле буйынса ҡыш һайын Ямка ауылынан Великая Губаға тиклем (21 км) һәм Сибово ауылына (12 км) оҙонлоғондағы боҙ өҫтөнән юл һалына.
Иҫтәлекле ҡәберлектәр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
НКВД айырым диверсия төркөмө яугирҙәрҙең туғандаш ҡәбере, (улар 1943 йылда фин ғәскәренең тылында хәрби заданиелар үтәгәндә һәләк булған)[4].
Иҫкәрмә[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Кижи (остров) на сервисе Яндекс. Панорамы
- Неизвестный остров. История первая. Архивировано 2 май 2014 года. 2014 йылдың 2 май көнөндә архивланған.
- Неизвестный остров. История вторая. Архивировано 3 март 2016 года. 2016 йылдың 3 март көнөндә архивланған.
- Каталог археологических памятников окрестностей острова Кижи
- К истории заселения о. Кижи в Средневековье и Новое время (по материалам раскопок селища Наволок)