Мартин (ҡала)

Мартин
	Мартин
	словак. Martin; мадьярса Turócszentmárton
Флаг	Герб
Нигеҙләү датаһы	1264
Рәсми атамаһы	Martin
Хөрмәтенә аталған	Мартин Турский[d]
Донъя ҡитғаһы	Европа
Дәүләт	Словакия
Административ үҙәге	Мартин[d]
Административ-территориаль берәмек	Мартин[d]
Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан	Турьец[d]
Хөкүмәт башлығы	Ян Данко[d]
Халыҡ һаны	52 520 кеше (1 ғинуар 2021),; 51 139 кеше (31 декабрь 2022)
Диңгеҙ кимәленән бейеклек	402 метр
Сәғәт бүлкәте	UTC+1:00[d] һәм UTC+2:00[d]
Туғандаш ҡала	Калиш[d], Гота, Бачки-Петровац, Балашиха, Йичин[d] һәм Бекешчаба[d]
Майҙаны	67,73 км²
Почта индексы	036 01
Электронная почта	msu@martin.sk
Рәсми сайт	martin.sk
Беренсе яҙма телгә алыу	1264
Урындағы телефон коды	043
Номер тамғаһы коды	MT
Бында ерләнгән кешеләр категорияһы	Category:Burials in Martin, Slovakia[d]
Элементтың күренеше өсөн категория	Category:Views of Martin[d]
	Мартин Викимилектә

Мартин (словак. Martin, нем. Turz-Sankt Martin, мадьярса Turócszentmárton) — төньяҡ Словакияның ҡалаһы, Малой һәм Вель Фатры итәгендә урынлашҡан, Турьец һәм Ваг йылғаларының кушылышында урынлашҡан. Халыҡ һаны — яҡынса 60 мең кеше.

Тарих[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Беренсе тапҡыр Мартин 1284 йылда Склабин панствоһы тип телгә алына. 1340 Мартин ҡала хоҡуғын ала.

Тәү сиратта ҡала словак милли тергеҙеүеҙең баш ҡалаһы булараҡ билдәле. 1861 йылда бында словак халыҡ йыйылышы үткән, унда, словактаҙың маҡсаттарын милләт булараҡ белдергән, Меморандум ҡабул ителгән. Йыйылыштың һөҙөмтәһе булып Словак матицаһы нигеҙләнә (словак мәҙәни ойошмалары) барлыҡҡа килә һәм өс словак гимназияһы. 1893 йылда Словак халыҡ музейы ойошторола.

1918 йылдың 30 сентябрендә Словак халыҡ йыйылышы Мартинда Словакияны Чехословакияға ҡушыу тураһындағы Словактар халҡы декларацияһын ҡабул итә.

1944 йылдың 21 апрелендә словак партизандары ҡаланы баҫып алалар, һәм Чехословакияны тергеҙеү тураһында иғлан итәләр, әммә ауыр һуғыштарҙан һуң немец ғәскәрҙәре Мартинды тағын баҫып алалар, 1945 йылдың 11 апрелендә ҡала азат ителә

1949 йылда Мартинда ZTS заводы үҙ эшен башлай, унда тракторҙар эшләнә, шулай уҡ лицензиялы совет Т-34 тиклем Т-72 танкылары сығарыла.

Әлеге ваҡытта Мартин - словак Турцаһының сәнәғәт үҙәге .

Билдәле кешеләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Зора Есенск (1909-1972) — словак тәржемәсеһе, мөхәррир, яҙыусы, әҙәби тәнҡитсе.
Янко Есенский (1874-1945) — словак прозаигы, шағир, тәржемәсе һәм словак милли сәйәси һәм әҙәби хәрәкәте эшмәкәре.
Ян Калинчак (1822-1871) — словак шағиры һәм яҙыусыһы.
Андрей Кметь (1841-1908) — словак ботанигы, этнограф, археолог, геолог.
Любош Костелный (1981) — словак актеры, Домодедово аэропортында террористик акт ваҡытында яралана.
Милана Митровский (1875-1943) — словак прозаик, рәссам.
Донъя Набелков (1956) — словак лингвисты.