Орангутандар

Орангутандар
Орангутан
Фәнни классификация
арауыҡтағы ранг Батшалыҡ:  Хайуандар Суб-батшалыҡ:  Эуметазойҙар Тип/Бүлек:  Ике яҡлы - симметриялы Суб-тип:  Икенсел ауыҙлылар Тип:  Хордалылар Клада:  Баш һөйәклеләр Суб-тип:  Умыртҡалылар Инфратип:  Башһөйәклеләр Супер-класс:  Дүрт аяҡлылар Класс:  Һөтимәрҙәр Суб-класс:  Йәнлектәр Инфра-класс:  Плаценталылар Супер-отряд:  Euarchontoglires Грандотряд:  Euarchonta Миротряд:  Приматообразные Отряд:  Приматтар Ярым отряд:  Ҡоро моронло маймылдар Инфраотряд:  Обезьянообразные Парвотряд:  Узконосые обезьяны Ғаилә өҫтө:  Кеше һымаҡ маймылдар Ғаилә:  Гоминидтар Аҫ ғаилә:  Понгиндар Ырыу:  Орангутандар
Халыҡ-ара фәнни исеме
Pongo Lacépède, 1799
Төрҙәре
Борней орангутаны Суматран орангутаны
Ареал
Викитөркөмдә Систематика Викиһаҡлағыста рәсемдәр

Орангутандар (лат. Pongo) — кеше һымаҡ маймылдар арауы, генетик код буйынса кешегә иң яҡыны.

Орангутандар — хәҙерге заманда йәшәүсе берҙән-бер Ponginae ырыуы, гигантопитек (Gigantopithecus) һәм сивапитек (Sivapithecus) юҡҡа сыҡҡан ырыуҙары. Орангутандар Африканан Көньяҡ-көнсығыш Азияға 15 млн. йыл элек күсенгәнәр.

Орангутандың буйы 150 см-ға етә. Тәне ҡуйы оҙон ҡыҙғылт-ерән йөн менән ҡапланған. Ата заттың ауырлығы 189 кг-ға етә, инә заттар 80 кг самаһы. Яңаҡтары ҙур алға сығып тора. Ҡолаҡ апраҡтары беләкәй.Ҡулдары оҙон, аяҡтары сағыштырмаса ҡыҫҡа. Аяҡ бармаҡтары эләктереп алыуға яраҡлашҡан. Орангутан тропик киңлектәрҙә йәшәй. Бөтә ғүмерен бейек ағастарҙа үткәрә. Ботаҡтан ботаҡҡа тотоноп тиҙ хәрәкәт итә. Ергә һирәк төшә, дүрт аяҡта хәрәкәт итә. Ояһын ағастың урта өлөшөндә, ерҙән 10-20 метр бейеклектә ҡора. Емештәр, ағас ҡайыры, япраҡтар менән туҡлана.

Әҙәбиәт

• Биологический энциклопедический словарь под редакцией М. С. Гилярова и др., М., изд. Советская Энциклопедия, 1989.