Пасвик
| Пасвик | |
|---|---|
 Заповедник на карте Мурманской области | |
| Категория МСОП — Ia (Ҡәтғи тәбиғи резерват) | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 16 640 га |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 1992 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 69°04′00″ с. ш. 29°11′10″ в. д.HGЯO | |
| РФ субъекты | Мурманск өлкәһе |
| Яҡындағы ҡала | Заполярный |
pasvik.org.ru | |
 Пасвик Викимилектә | |
Пасвик — халыҡ-ара тәбиғәт ҡурсаулығы, Пасвик-Инари сик-ара паркының бер өлөшө. 1992 йылдың 16 июлендә Мурманск өлкәһенең Печенг районында һәм Норвегияла ойошторола. Ситенән аҡҡан Паз (Пасвик) йылғаһы исеме менән аталған, ул саам телендә «изге йылға» тигәнде аңлата[1].
Рәсәй һәм Норвегия дәүләт сигенең ике яғында ла урынлашҡан. Рәсәй өлөшө төньяҡтан көньяҡҡа табан 44 саҡрымға һуҙылған.
Ҡурсаулыҡтың майҙаны — 14 687 га:
Ҡурсаулыҡ һыу ҡоштары (ҡурсаулыҡта 241 төр йәшәй, яҡынса 50 % -ы — һыу ҡоштары һәм һыу яны һәм һыу яны сәпсәүҙәре) йәшәгән һәм оялаған урындарҙы һаҡлау өсөн резерват булараҡ төҙөлә[1][2]). Һаҡ аҫтында шулай уҡ төрлө имеҙеүселәр бар: айыуҙар, мышылар һәм башҡалар.
Рәсәй ҡурсаулыҡтарынан тәүгеләрҙән булып Рәсәй ЕВРОПАРК-ы Федерацияһы ағзаһы һәм ошо Федерацияның сертификатын яулай[3].
Ғилми эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Беренсе ун йыллыҡта ҡурсаулыҡта флора һәм фаунаға инвентаризация үткәрелә, тәбиғи процестарҙы күҙәтеүгә нигеҙ һалына, «Тәбиғәт йылъяҙмаһы» программаһы буйынса эшләй. Артабан фәнни эшмәкәрлек даирәһе киңәйә: фундаменталь биологик-географик тикшеренеүҙәр, сәнәғәт предприятиелары өлкәһендә тирә-яҡ мөхиткә экологик мониторинг башлана, халыҡ-ара тикшеренеү проекттары һаны һиҙелерлек арта.
1993 йылдан алып ике ярында ла ваҡ имеҙеүселәрҙе иҫәпкә алыу башлана.
2007 йылдан Пасвик йылғаһының сик буйы үҙәнендә Норвегияның НИБИО-һәы һәм фин Метсахаллитусы (Лапландияның парктары һәм ҡырағай тәбиғәте) менән берлектә, ДНК-анализ һәм фототоҙаҡтар ҡулланып, контактһыҙ технологиялар ысулы менән һоро айыу популяцияһына мониторинг үткәрелә[4].
2017 йылдан Рәсәй һәм Норвегия белгестәре менән йылға акваторияһында балыҡтар популяцияһы, экологияһы һәм токсикологияһының генетик үҙенсәлектәрен даими өйрәнеү башланған. Тәү сиратта һөмбаш балыҡтар тора.
Экологик белем биреү[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡурсаулыҡ экологик белем биреү, экологик белемде таратыу, тәбиғәткә һаҡсыл мөнәсәбәт тәрбиәләү һәм тәбиғәт туризмын үҫтереү өлкәһендә бер нисә туристик маршрут буйынса («Варлама утрауы — Пасвик ынйыһы», «Төпкөл быуа», «Арышҡы — өс сик буйындағы тормош») эш алып бара[5]).
Координаталары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Адрес: 184424, Мурманск өлкәһе, Печенга районы, Раякоски ҡасабаһы
- Официальный сайт. Архивировано 24 октябрь 2017 года.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 Общая информация о заповеднике (билдәһеҙ). Сайт ФГБУ "Государственный заповедник "Пасвик".
- ↑ Фотоловушка «Пасвика» сняла краснокнижную птицу (3 ноябрь 2022).
- ↑ EUROPARC Network » Members » R – Z (билдәһеҙ). EUROPARC Federation.
- ↑ Медведей в заполярном заповеднике считают с помощью протухших потрохов (13 декабрь 2022).
- ↑ Сотрудники «Пасвика» на презентации книги рассказали о туристических маршрутах по заповеднику (1 февраль 2023).
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- В. Школьников, Б. Савельев, А. Мальцев, А. Степанова, А. Букшин. Проект «Заповедник»: Пасвик - столица Феноскандии. ТВ-21 (23 август 2018). Дата обращения: 28 август 2018. Архивировано 28 август 2018 года.
- Официальный сайт заповедника «Пасвик» (pasvik-reserve.ru)