Сеннар солтанлығы

Сеннар солтанлығы (Сеннар) — XVI—XIX быуаттарҙа Төньяҡ-Көнсығыш Африкала хәҙерге Судан территорияһында булған феодаль дәүләт.

Сеннар (Sennar) солтанлығы һәм уның күршеләре

Тарихы

XVI быуат башында барлыҡҡа килә. Нигеҙләүсе — Амара Дунка (1504—1534). Сеннар өлкәһе һәм уға буйһонған биләмәләрҙән торған. Сәскә атыу осоронда Мысыр сигенән Зәңгәр Нил тамағына ҡәҙәр һуҙылған Нил үҙәнен, шул иҫәптән Кордофан тарихи төбәген биләй; шулай уҡ был осорҙа Дарфур солтанлығы Сеннар солтанлығының вассалы була.

1821—1822 йылдарҙа Сеннар солтанлығы мысыр пашаһы Мөхәммәт Али Мысырлы ғәскәре тарафынан яулап алына.

Халҡы

Сеннарҙың этник йәҙрәһен фунгтар тәшкил итә; шулай уҡ бында нубийҙар, ғәрәптәр, беджалар һәм башҡа халыҡтар йәшәй. Сеннар солтанлығы территорияһының ҙур өлөшөндә ғәрәп теле өҫтөнлөк итә.

Дине

Сөнни тармағындағы ислам дәүләт дине булып тора.

Социаль-иҡтисади үҫеше

Сеннар солтаны, 1821 йыл

Феодаль мөнәсәбәттәр менән бер рәттән ҡол биләүселек тәртибе, ә солтанлыҡтың ситтәрендә — ырыу-ҡәбилә мөнәсәбәттәре һаҡланған.

Хакимдар исемлеге

Хакмлыҡ итеү осоро	Хаким
1504—1534	Амара Дунка ибн Адлан
1534 — 1551	Наиль
1551 — 1558	Абд аль-Кадир I
1558 — 1569	Амара
1569 — 1586	Дакин
1586 — 1588	Даура
1588 — 1592	Тайиб (Табль)
1592 — 1604	Унса I
1604 — 1606	Абд әл-Ҡадир II
1606 — 1611	Адлан I
1611 — 1616	Бади I (Сид аль-Ком)
1616 — 1645	Рубат I
1645 — 1680	Бади II (Абу Дигн)
1680 — 1692	Унса II ибн Насир
1692 — 1716	Бади III
1716 — 1720	Унса III
1720 — 1724	Нул
1724 — 1762	Бади IV (Абу Шеллук)
1762 — 1769	Насир
1762 — 1768	Хамаг Мөхәммәт Абу-ль-Кайлак (регент)
1769—1776	Исмәғил
1776 — 1788	Адлан II
1780—1786	Раджаб уалад Мөхәммәт (регент)
1788	Рубат II
1788 — 1789	Аукаль
1788 — 1789	Насир уалад Мухаммед (регент)
1789 — 1790	Тайиб II
1790	Бади V ибн Дакин
1790 — 1791	Наввар
1791 — 1798	Бади VI
1798 — 1805	Ранфи
1798 — 1805	3 регент
1805 — 1821	Бади VI

Һылтанмалар

Эдмунд Брэм. Путешествие по Северо-Восточной Африке или по странам подвластным Египту, Судану, Нубии, Сеннару, Россересу и Кордофану.