Символ
Символ | |
Исем | Symbols[1] һәм symboles[1] |
---|---|
Ҡайҙа өйрәнелә | семиотика[d] |
Символ Викимилектә |
Си́мвол (бор. грек. σύμβολον «<шартлы> тамға, сигнал») — ниндәйҙер объекттың сифатын белдерә торған билдә, берәй предметтың йәки хайуандың һүрәте, һынланышы[2]; ниндәйҙер төшөнсәнең, идеяның, күренештең шартлы билдәһе[3].
Ҡайһы берҙә билдә һәм символы айырыла, сөнки, билдәнән айырмалы рәүештә, символ тәрәнерәк социаль-норматив (рухи) үлсәү тип иҫәпләнә[3].
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Символ төшөнсәһе художестволы образ, аллегория, сағыштырыу категорияларына яҡын тора. Мәҫәлән, һуңғы антик дәүерҙә тәре христиандар символына әйләнә. Яңы тарихта свастика милләтсе-социализм символына әүерелгән.
Ф. И. Гиренок хәҙерге заман мәҙәниәтендә «символ һәм билдә араһында» айырма юҡҡа сыҡҡан, ти, символдың иһә ысынбарлыҡтан өҫтөнөрәк тороуына иғтибарҙы йүнәлтә[4].
А. Ф. Лосев символды «идея һәм әйберҙең субстанциялы тиңлеге» тип билдәләй[5]. Һәр символдың үҙенең образы бар, әммә уның үҙенә типә-тиң булмаған ниндәйҙер мәғәнәһе була. Ике элементтан — образ һәм мәғәнәнән башҡа символды күҙ алдына ла килтереп булмай. Шуға ла символдар нисек шәрехләүгә (интерпретацияға) ҡарап йәшәй ҙә[6].
XХ быуатта неокантсы Эрнст Кассирер, символ төшөнсәһен дөйөмләштереп, "символик формаларға " киң синыфлы мәҙәни күренештәрҙе: тел, миф, дин, сәнғәт һәм фәнде индерә, улар ярҙамында кешеләр үҙҙәрен уратып алған хаосты тәртипкә һала, тип һанай. Бынан алдараҡ Кант, тип иҫбатлай сәнғәтте, интуитив күҙаллау булараҡ, символик йөкмәткеле тип һанаған[7].
Шулай уҡ ҡара
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Алхимические символы
- Астрономические символы
- Государственные символы
- Религиозные символы
- Сакральная геометрия
- Символы пола
- Символы коммунистического движения
- Символы опасности
- Символы святых
- Символизм
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 https://www.unicode.org/iso15924/iso15924-codes.html
- ↑ Символика эзотерических учений. История символики
- ↑ 3,0 3,1 Символ и знак 2014 йыл 25 май архивланған.
- ↑ Гиренок Ф. И. Аутография языка и сознания. — М.: МГИУ, 2010. — С. 176.
- ↑ Лосев А. Ф. Очерки античного символизма и мифологии. — М.: Наука, 1993. — С. 635.
- ↑ Мамардашвили M. K., Пятигорский А. М. Символ и сознание. Метафизически размышления о сознании, символике и языке / Под общей редакцией Ю. П. Сенокосова. — М.: Школа «Языки русской культуры», 1997.
- ↑ Немецкая классическая Эстетика 2008 йыл 7 ғинуар архивланған.
Әҙәбәит
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Символ Викимилектә |
- Аверинцев С. С. Заметки к будущей классификации типов символа // Проблемы изучения культурного наследия / Под ред. Г. В. Степанова. — М.: Наука, 1985. — 400 с.
- Аверинцев С. С. Системность символов в поэзии Вячеслава Иванова // Контекст-1989. — М.: Наука, 1989. — 270 с.
- Арутюнова Н. Д. Образ, метафора, символ в контексте жизни и культуры // Res philologica. Филологические исследования. — М.; Л.: Наука, 1990. — 468 с.
- Гордиенко А. Н. Энциклопедия символов. — М.: ЭКСМО, 2007. — 304 с.
- Кассирер Э. Философия символических форм. В 3х томах. — Cassirer Е. Philosophie der symbolischen Formen, L1-3, — Berlin, 1923.
- Кулагина Н. В. Символ как средство мировосприятия и миропонимания: Дис. канд. филос. наук: 09.00.08 / МГУ. — М., 2003.
- Левада Ю. А., Лосев А. Ф. Проблема символа и реалистическое искусство. — 2-е изд., испр. — М.: Искусство, 1995. — 320 с.
- Лосев А. Ф. Философско-поэтический символ Софии у Вл. Соловьева // Лосев А. Ф. Страсть к диалектике: Литературные размышления философа. — М.: Советский писатель, 1990. — 320 с.
- Лотман Ю. М. Символ в системе культуры // Лотман Ю. М. Избранные статьи в 3-х т. — Т. 1.: «Статьи по семиотике и типологии культуры». — Таллин: Александра, 1992. — 480 с.
- Лошаков Р. А. Феномен и символ // Вестник Русской Христианской Гуманитаронй Академии. — 2005. — № 6. — С. 73-84.
- Пастуро М. Символическая история европейского Средневековья / Мишель Пастуро; Пер. с франц. Екатерины Решетниковой; Оформление Павла Лосева. — СПб.: Alexandria, 2012. — 448, [16] с. — 3 000 экз. — ISBN 978-5-903445-21-9. (в пер.)
- Попов А. В. Символ как фактор текстопорождения: На материале текстов современной русской поэзии Горного Алтая: Дис. канд. филол. наук : 10.02.01. — Барнаул: РГБ, 2006.
- Свасьян К. А. Проблема символа в современной философии: (Критика и анализ). — Ер.: Изд-во АН АрмССР, 1980. — 226 c.
- Солодуб Ю. П. Текстообразующая функция символа в художественном произведении // Филологические науки. — 2002. — № 2. — С. 46-55.
- Сычева С. Г. Проблема символа в философии. — Томск: Изд-во Том. ун-та, 2000. — 197 с
- Шмеман А. Д. Таинство и символ.
- Энциклопедия символов, знаков, эмблем. — М.: Эксмо; СПб.: Мидгард, 2005. — 608 с., ил. ISBN 5-699-08964-0
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Символ 2022 йыл 2 апрель архивланған. // Аверинцев С. С. София-Логос. Словарь. 2-е, испр. изд. — К.: Дух i Лiтера, 2001, с. 155—161.
- Луков Вл. А. Знаки и символы молодежи // Знание. Понимание. Умение. — 2005. — № 3. — С. 209—211.
- Луков Вл. А. Метерлинк о символе у Шекспира // Электронная энциклопедия «Мир Шекспира» [2010].