Сулаквелидзе Виктор Самсонович
| Сулаквелидзе Виктор Самсонович | |||
| груз. ვიქტორ სამსონოვიჩი სულაქველიძე | |||
| Тыуған: | 15 декабрь 1919 Мтиздзири, Грузия | ||
|---|---|---|---|
| Үлгән: | 31 октябрь 1984 (64 йәш) Тбилиси, Грузин ССР, СССР | ||
| Белеме: | Грузин техника университеты (1942) Ф. Э. Дзержинский исемендәге Хәрби артиллерия инженерия академияһы (1946) | ||
| Ғилми дәрәжәһе: | техник фәндәр докторы (1958) | ||
| Ғилми исеме: | профессор (1959) | ||
| Хәрби хеҙмәт | |||
| Хеҙмәт иткән йылдары: | 1942 — 1984 | ||
| Звание: |  | ||
| Наградалары: |
| ||
Виктор Самсон улы Сулаквелидзе, груз. ვიქტორ სამსონოვიჩი სულაქველიძე ; (1919-1984) - совет ғалимы һәм хәрби инженер, техник фәндәр докторы (1958), профессор (1959), инженер-техника хеҙмәтенең генерал-майоры (1962). РСФСР-ның юғары почетты ғалимы (1971). Космонавттар өсөн лазер ҡоралдарын яһаусыларҙың береһе.
Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
1919 йылдың 15 декабрендә Грузияның Ван өлкәһе, Мтиздзири ауылында уҡытыусылар ғаиләһендә тыуған.
1937 - 1942 йылдарҙа С.М.Киров исемендәге Грузия дәүләт сәнәғәт институтында уҡый, унан һуң Ҡыҙыл Армия сафтарына алына һәм 1942 - 1946 йылдарҙа Ф. Э. Дзержинский исемендәге Хәрби артиллерия инженерия академияһында уҡый. Бөйөк Ватан һуғышы ваҡытында В.С. Сулаквелидзе ҡорал һәм һуғыш кәрәк-яраҡтары заводтарында именлек сараларын тәьмин итеү өлкәһендәге проблемалар менән шөғөлләнә, атҡан патрондарҙы алмаштырыу методикаһы өҫтөндә эшләй.
1946 - 1984 йылдарҙа Ф.Э.Дзержинский исемендәге Хәрби артиллерия инженерия академияһында фәнни, педагогик һәм тикшеренеү эшендә ярҙамсы, уҡытыусы, өлкән уҡытыусы, профессор, бүлек начальнигы урынбаҫары һәм 1960 - 1984 йылдарҙа махсус ҡорал бүлеге начальнигы була. 1962 йылда СССР Советы Министрҙар указ менән В.С.Сулаквелидзе инженер-техник хеҙмәтенең генерал-майоры дәрәжәһенә лайыҡ була[1][2].
Фәнни һәм педагогик эшмәкәрлек[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
В.С.Сулаквелидзедың төп өйрәнеү һәм уҡытыу хеҙмәте континенттар баллистик ракеталарының баш өлөштәрен булдырыу һәм камиллаштырыу өлкәһендәге проблемалар менән бәйле, ул Ф.Э.Дзержинский исемендәге Хәрби артиллерия инженерлыҡ академияһында атом ҡоралы фәнни мәктәбен ойоштороусы булған. 1984 йылда, авторҙаш булараҡ, В. С. Сулаквелидзе "Алмаз" космик программаһы кысаларында эшләнгән лазер пистолетын ясауҙа ҡатнашҡан[3][4].
1958 йылда В.С.Сулаквелидзе техник фәндәр докторы дәрәжәһе өсөн диссертация яҡлай, 1959 йылда уға академик профессор исеме бирелә. В.С.Сулаквелидзе йөҙ илленән артыҡ фәнни әҫәр, шул иҫәптән бер нисә монография авторы. В.С.Сулаквелидзе етәкселегендә күп тапҡыр кандидат һәм алты докторлыҡ диссертацияһын әҙерләнә. 1971 йылда В. С. Сулаквелидзе махсус ҡорал булдырыуҙа ҙур фәнни өлөшө өсөн РСФСР-ның атҡаҙанған фән эмәкәре исемен ала[1].
Ул 1984 йылдың 31 октябрендә Мәскәүҙә үлә, Тбилисиның Сабуртала зыяратында күмелә.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 Ракетная техника, космонавтика и артиллерия : биографии учёных и специалистов: энциклопедия / А. И. Мелуа. - Изд. 2-е, доп. - Москва ; Санкт-Петербург : Гуманистика, 2005. - 1125 с. — С.782 —ISBN 5-86050-243-5
- ↑ Сулаквелидзе, Виктор Самсонович. Дата обращения: 12 апрель 2021. 2021 йыл 8 май архивланған.
- ↑ Лазерные пистолеты СССР. Оружие космонавтов. Дата обращения: 12 апрель 2021. 2021 йыл 16 май архивланған.
- ↑ Бластер из прошлого. Дата обращения: 12 апрель 2021.
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Ракетная техника, космонавтика и артиллерия : биографии учёных и специалистов: энциклопедия / А. И. Мелуа. - Изд. 2-е, доп. - Москва ; Санкт-Петербург : Гуманистика, 2005. - 1125 с. — ISBN 5-86050-243-5
- 15 декабрҙә тыуғандар
- 1919 йылда тыуғандар
- 31 октябрҙә вафат булғандар
- 1984 йылда вафат булғандар
- Техник фәндәр докторҙары
- Алфавит буйынса шәхестәр
- Генерал-майорҙар (СССР)
- «Почёт Билдәһе» ордены кавалерҙары
- РСФСР-ҙың атҡаҙанған фән эшмәкәрҙәре
- III дәрәжә «СССР Ҡораллы Көстәрендә Ватанға хеҙмәт иткәне өсөн» ордены кавалерҙары