Суҡраҡлы ҡаласығы
| Суҡраҡлы ҡаласығы | |
| Дәүләт |
 Башҡортостан Республикаhы |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Шишмә районы |
Суҡраҡлы ҡаласығы (рус. Чукраклинское городище) — Башҡортостан Республикаһының Шишмә районы Суҡраҡлы ауылы эргәһендә урынлашҡан VIII быуаттың 2 се яртыһы — IX быуаттарға ҡараған археологик ҡомартҡыһы[1][2][3]
Тасуирламаһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Урынлашыуы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Суҡраҡлы ҡаласығы Башҡортостан Республикаһының Шишмә районы Суҡраҡлы ауылынан көнсығышҡа ҡарай 1,5 км алыҫлыҡта Дим йылғаһының уң ярында урынлашҡан. Ауылдан район үҙәгенә тиклем (Шишмә) — 31 км, ауыл советы үҙәгенә тиклем (Дурасов) — 9 км. Яҡындағы тимер юл станцияһы (Шөңгәккүл) — 7 км
Табылдыҡтар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡаласыҡ майҙаны археологик тикшеренеүҙәр маҡсатында ҡаҙылған. Ул 2 ур[4] менән һаҡланған.
Ҡаҙыныу эштәре ваҡытында табылған балсыҡ һауыттарҙың муйындары соҡорло биҙәк, ҡыя һыҙыҡтар, тамсы рәүешендәге тар һырҙар менән биҙәлгән. Ҡараяҡуп мәҙәниәте һауыттары ярсыҡтарынан ғибәрәт.
Ҡараяҡуп мәҙәниәте IX-Х быуаттарҙағы Тарихи Башҡортостан сиктәренә инә. Ҡайһы берҙә уны иртә башҡорттар мәҙәниәте тип тә атайҙар.
Ҡараяҡуп мәҙәниәтенә ҡараған күп һанлы ҡомартҡылар — борон халыҡ йәшәгән урындар. Улар убаларҙа урынлашып, бер йә ике бейек булмаған ур һәм соҡор менән уратып алынған була[5].
Ҡомартҡы ҡаласыҡ материалдары Башҡорт дәүләт университеты фондында һаҡлана[6].
Асыш тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ҡаласыҡ 1973 йылда археолог Васюткин Сергей Михайлович, археолог, тарих фәндәре докторы, профессор, Рәсәй Фәндәр академияһы академигы Владимир Степанович Горбунов тарафынан асыла һәм өйрәнелә.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Суҡраҡлы ҡаласығы//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)
- ↑ Л. А. Голубева. Археологические памятники// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 2-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- ↑ Городище//Большая российская энциклопедия 2020 йыл 16 сентябрь архивланған.
- ↑ ур — ғәҙәттә, тәрән, тар итеп ҡаҙылған соҡор, тупрағын алдына өйөп, тәрән, тар итеп ҡаҙған хәрби нығытма — Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. — Мәскәү, 1993. — 2-се том, 476-сы бит
- ↑ Исторические памятники
- ↑ Суҡраҡлы ҡаласығы//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Суҡраҡлы ҡаласығы//Башҡорт энциклопедияһы(недоступная ссылка)
- Археологические памятники эпохи камня на территории Башкортостана
- Городище//Большая российская энциклопедия 2020 йыл 16 сентябрь архивланған.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Городище// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 7-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Матвеева Г. И. Памятники караякуповского типа в Приуралье//Из истории Среднего Поволжья и Приуралья. Куйбышев, вып.5, 1975, с. 19; Генинг В. Ф., 1972, с. 270—272.
- Л. А. Голубева. Археологические памятники// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 2-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Л. А. Монгайт. Археологическая культура// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 11 т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
- Музей археологии и этнографии. Каталог. Уфа, 2007.
- Археология и этнография Башкирии. В 5 т. Уфа, 1962—1973.
- Археологическая карта Башкирии. М., 1976.
- Археологические памятники Башкортостана //История культуры Башкортостана: Комплект научных и учебных материалов. Вып. 6. Уфа, 1996.