Титикака

Титикака
	Озеро
Титикака
	исп. Titicaca, кечуа Titiqaqa, аймара Titiqaqa
Морфометрия
Абсолют бейеклеге	3812—3821 м
Үлсәме	230 × 97 км
Майҙаны	8300 км²
Күләме	893 км³
Яр һыҙаты	1125 км
Иң тәрән урыны	281 м
Уртаса тәрәнләк	140—180 м
Гидрология
Минераллығы	сөсө
Тоҙлолоғо	1 ‰
Бассейн
Площадь бассейна	58 000 км²
Урынлашыуы
	15°50′11″ ю. ш. 69°20′19″ з. д.HGЯO
	Титикака
	Титикака Викимилектә

Титика́ка (исп. Titicaca, кечуа Titiqaqa, аймар. Titiqaqa) — Көньяҡ Америкала сөсө һыу запастары буйынса иң ҙур^[1] һәм майҙаны буйынса икенсе (Маракайбонан һуң) күл.

География

Анд тауҙарының Альтиплано яҫы таулығында, Перу һәм Боливия сигендә урынлашҡан.

Майҙаны 8300 км², һыу кимәленең бейеклеге 3821 м (миҙгел буйынса ныҡ үҙгәрә)^[2], уртаса тәрәнлеге 140—180 м, максималь тәрәнлеге 281 м. Күлдең уртаһында һыуҙың температураһы ғәмәлдә үҙгәрмәй һәм 10—12 °C тәшкил итә, әммә яр буйында күл төндә йыш ҡына туңа.

Күлгә боҙлоҡтарҙан ағып төшөүсе 300-ҙән ашыу йылғалар ҡоя һәм Десагуадеро йылғаһы ағып сыға. Үҙ сиратында Десагуадеро йылғаһы Боливияла урынлашҡан Поопо тымыҡ күленә ҡоя.

Испандар тарафынан ҡушылған Титикака атамаһы кечуа индеецтары телендә артабанғыса аңлатыла: кака — «ҡая» һәм тити — «пума» (кечуа ҡәбиләләренең изге хайуаны). Аймара һәм кечуа халыҡтары араһында күл «Мамакота», ә унанда элегерәк «Пукин күле» (йәғни пукин халҡы илендәге күл) тип аталған^[3].

Титикака күлен Европала тәүгеләрҙән булып испан хронисы Педро Сьеса де Леон 1554 йылда һүрәтләй^[4].

Яр буйындағы иң ҙур ҡала — Пуно. Күл тирәһендә пймара һәм кечуа халыҡтарының бихисап тораҡтары урынлашҡан. Халыҡтың бер өлөшө Урос (Uros) йөҙөүсе ҡамыш утрауҙарында йәшәй.