Төньяҡ ҡунаҡхана (Петрозаводск)
| Төньяҡ ҡунаҡхана | |
| Нигеҙләү датаһы | 1939 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
| Административ-территориаль берәмек | Петрозаводск |
| Урынлашҡан урамы | проспект Ленина[d] |
| Архитектор | Гутин, Кусиэль Яковлевич[d] |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | список объектов культурного наследия: Петрозаводск[d] |
| Мираҫ статусы | Төбәк әһәмиәтендәге Рәсәй мәҙәни мираҫ объекты[d][1][2] |
| Рәсми сайт | severnaya.info |
| Указания, как добраться | проспект Ленина, 21 |
 | |
 Төньяҡ ҡунаҡхана Викимилектә | |
«Төньяҡ» ҡунаҡханаһы — Карелия Республикаһының Петрозаводск ҡалаһындағы иң боронғо ҡунаҡхана. Ул ҡаланың Ленин проспектындағы бина. Был бина ҡаланың тарихи үҙәгендә ҡала төҙөлөшөнөң доминантаһы һәм төбәк әһәмиәтендәге архитектура ҡомартҡыһы.
Тарих[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
XХ быуат башында Петрозаводскиҙа ҡунаҡхана булмайынса, ҡалаға килгән ҡунаҡтар өсөн бары тик мебелле бүлмәләр генә урынлашҡан булған. 1930 йылда ҡаланы төҙөү перспектива планында властар тарафынан 182 номерлыҡ ҡунаҡхана төҙөү ҡарала һәм уның өсөн урын билдәләнә— был участка Ленин проспекты һәм Энгельс урамдары киҫелешендә тора. 1934 йылда бина беренсе проекты бауйынса төҙөлә, 1939 йылдың 1 мартында төҙөлөш тулыһынса тамамлана[3].
1941 йылдың ноябренә тиклем, немец-фин самолеттары бинаны зыянлағанға тиклем учреждение ҡунаҡтарҙы ҡабул итә, 1944 йылда бина тулыһынса емерелеп, ғәмәлдән сыға. Артабан Бөйөк Ватан һуғышынан һуң 1945 йылдың йәйендә «Төньяҡ» ҡунаҡханаһын тергеҙеү тураһында ҡарар ҡабул ителә. Өс йылдан һуң «Төньяҡ» ҡунаҡханаһы элекке нигеҙендә тергеҙелә һәм ҡунаҡтарҙы ҡабул итә башлай[3].
XXI быуатта ҡунаҡханала иң беренсе эшлекле һөйләшеүҙәр һәм осрашыуҙар өсөн зал, спорт-һауыҡтырыу үҙәге, матурлыҡ салоны, ҡәһүәхана, билдәле компанияларҙың бер нисә офисы асыла[4].
1997 йылда РФ Госстрой коллегияһы ҡарары буйынса «Төньяҡ» ҡунаҡханаһы Рәсәй провинция ҡунаҡханалары араһында иң яҡшы тип таныла. 2004 йылда ул «Рәсәйҙең иң яҡшы йөҙ тауары» программаһында «Хеҙмәт күрһәтеү» номинацияһында сифат дипломын яулай.
Архитектура[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
 | Рәсәйҙең мәҙәни мираҫ объекты төбәк әһәмиәтендәге рег. № 101410116810005 (ЕГРОКН) объект № 1030013000 (БД Викигида) |
Тәүге «Төньяҡ» ҡунаҡханаһы 1939 йылда конструктивизм рухында төҙөлә, проект архитекторы - Юрий Русанов (ул Петрозаводскиҙа һуғышҡа тиклем байтаҡ йорттар төҙөгән)[5]. Ю Русанов Ленин проспекты яғында дүрт ҡатлы корпус һәм Энгельс урамы яғынан шулай уҡ дүрт ҡатлы корпусты урамдар киҫелешенә фасады менән ҡаратып, урталағы фасадын ярым түңәрәк өлөшлө итеп тоташтырып ҡуйған[6].
Немец-фин оккупацияһы ваҡытында ҡунаҡхана бинаһы тулыһынса тиерлек ҡыйратыла. Уның һуғыштан һуңғы тергеҙеү проектының архитекторы Кусиэль Гутин була, ул бинаға байтаҡ үҙгәрештәр индергән, йорттоң киңлек һәм күләм композицияһын һәм фасадының стилен бер аҙ үҙгәрткән. Бинаны неоклассицизм традицияларында тергеҙелгән[7]. Бинаның ҡиәфәтен яҡшыртыу маҡсатында ҡабырғала торған корпустарҙың бейеклеген өс ҡат кимәлендә кәметкән, ә үҙәктәге ярым туңәрәк өлөшө өҫтөнә аттик күтәрткән, декоры классик ордер формаларын алған һәм аҡ төҫтәге һылап семәрләнгән биҙәүестәр менән мул биҙәлгән, улары бинаның ҡыҙыл-һоро кирбесенә контраст булып айыпылып тора[6].
Һаҡлау[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
2013 йылда Карелия Республикаһы Хөкүмәте ҡарары нигеҙендә «Төньяҡ» ҡунаҡхана бинаһы Дәүләт берҙәм мәҙәни мираҫ объекттары реестрына төбәк әһәмиәтендәге архитектура һәйкәле сифатында индерелгән.
Иҫкәрмә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Приказ Министерства культуры Республики Карелия № 415 от 23.10.2008
- ↑ Распоряжение Правительства Республики Карелия № 418р-П от 02.07.2013
- ↑ 3,0 3,1 История гостиницы. Гостиница «Северная». Дата обращения: 8 декабрь 2020. 2020 йыл 26 октябрь архивланған.
- ↑ 26 марта 1939 г. (70 лет) - В г. Петрозаводске открылась гостиница «Северная» (ныне – МП Гостиница «Северная»). Национальная библиотека Республики Карелия. Дата обращения: 8 декабрь 2020.
- ↑ Елена Ициксон. Реквием по кинотеатру «Сампо» (1 август 2011). Дата обращения: 8 декабрь 2020.
- ↑ 6,0 6,1 Здание гостиницы "Северная". Дата обращения: 8 декабрь 2020.
- ↑ Истории о созидателях: кто и как восстанавливал города после Великой Отечественной войны. ТАСС (8 май 2020). Дата обращения: 8 декабрь 2020.