Уҫал ниәтле кеше (хикәйә)

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Уҫал ниәтле кеше
Жанр

юмористик хикәйә

Автор

Антон Павлович Чехов

Төп нөхсә теле

рус

Ижат ителгән ваҡыты

1885

Тәүге тапғып нәшер ителгән

1885 йылдың 7 авгусында

Уҫал ниәтле кеше ― рус яҙыусыһы А. П. Чехов хикәйәһе, тәүге тапҡыр 1885 йылда[1] баҫылған.

Баҫма[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

«Уҫал ниәтле кеше» тәүге тапҡыр 1885 йылдың 7 авгусында (иҫке стиль буйынса 24 июлдә) «Петербург гәзитенең» 200-се һанында А. Чехонте псевдонимы аҫтында баҫылып сыға. Хикәйә шулай уҡ яҙыусының «Пёстрые рассказы» әҫәрҙәр йыйынтығына индерелә, ә артабан Чеховтың әҫәрҙәре йыйылмаһының өсөнсө томына бик үҙенсәлекле итеп нәшерсе Адольф Маркс тарафынан 1899―1901 йылдарҙа баҫтырыла.

Яҙыуҙың тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Владимир Гиляровский хикәнең төп геройы Денис Григорьевтың прототибы - Никита Пантюхин, Мәскәү губернаһы Красково ҡасабаһының крәҫтиәне, тип дәлилләй. Уның әйтеүе буйынса, Чехов "уҫал ниәтле кешенең" ҡайһы бер һүҙҙәрен һәм әйтемдәрен ысынбарлыҡта йәшәгән, рельс гайкаларын һүтеп алған һәм бының поезды һәләкәткә килтереүен аңламаған крәҫтиән әйткәндәрҙән яҙып алған һәм уны хикәйәһендә сағылдырған[2].

Лев Толстой үҙенең Чехов әҫәрҙәрен яҙып барған шәхси исемлегенә был хикәйәне иң яҡшы хикәйә тип яҙып ҡуйған{/}. Әле Антон Павлович Чехов тере саҡта уҡ хикәйә сит телдәргә, шул иҫәптән болгар, венгр, немец, серб-хорват, словак һәм чех[3] телдәренә тәржемә ителеп баҫтырылған.

Сюжет[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Урындағы тәфтишсе крәҫтиән Григорьевҡа бик уңышһыҙ рәүештә рельстарҙы шпалдарға беркетеп ҡуйған гайкаларҙы бороп алырға ярамағанлығын аңлата. Григорьев үҙен аҡларға тырыша һәм нишләп рельстағы тимер гайкаларҙы балыҡ ҡармағы ебенә ауыртмаҡ итеү өсөн һурып алырға ярамағанын һәм бының өсөн үҙенең иректән мәхрүм ителәсәген бер нисек тә аңлай алмай.

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. Шуб, Е.М. Комментарии к рассказу «Злоумышленнк». Собрание сочинений А.П. Чехова в 12 томах. Художественная литература. Мәскәү Т. 3, с. {0}[13]{/0}} (1936)
  2. Гиляровский, В. Москва и москвичи. 1959, с. {0}[13]{/0}} (1936)
  3. Lib.ru/Классика: Чехов Антон Павлович. Злоумышленник. az.lib.ru. Дата обращения: 8 июнь 2017.