Хелльбрунн
| Хелльбрунн | |
| нем. Schloss Hellbrunn | |
| Нигеҙләү датаһы | 1619 |
|---|---|
 | |
| Дәүләт |
 Австрия[1][2] |
| Административ-территориаль берәмек | Зальцбург[1][2] |
| Урынлашҡан урамы | Fürstenweg[d] |
| Әҫәр заказсыһы | Маркус Ситтикус фон Гогенэмс[d] |
| Архитектор | Santino Solari[d] |
| Архитектура стиле | Барокко |
| Входит в состав списка памятников культурного наследия | Q1665375? |
| Мираҫ статусы | объект архитектурного наследия Австрии[d][1] |
| Адрес | Fürstenweg 37 u. a.[1] |
| Электрон почта | info@hellbrunn.at[3] |
| Рәсми сайт | hellbrunn.at |
| Категория для внешности элемента | Category:Exterior of Schloss Hellbrunn[d] |
| Категория Викисклада для интерьера элемента | Category:Interior of Schloss Hellbrunn[d] |
 | |
 Хелльбрунн Викимилектә | |
Хелльбрунн[4] (нем. Schloss Hellbrunn)— Зальцбург архиепископының йәйге резиденцияһы. Австрияның Зальцбург ҡалаһында 6 километр көньяҡтараҡ урынлашҡан. 1612—1615 йылда архитекторҙар Донато Масканьи һәм Сантино Солари тарафынан Зальцбург кенәзе-архиепископы Маркус Зиттикус фон Хоэнемс өсөн барокко стилендә төҙөлә.
Үҙ эсенә паркы һәм Механик театры булған Һарайҙы, Маунтшлосс һарайын, Таш театрҙы ала.
Тарихы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1612 йылда Хелльбрунн тауы итәгендә Зальцбург кенәзе-архиепископы Маркус Зиттикус фон Хоэнемс заказы буйынса ҡаланан ситтә резиденция төҙөлә башлай. Кенәз үҙенең йәшлеген Италияла үткәрә һәм һуң Яңырыу архитектураһы рухындағы, Венеция һәм Римдең шундай иң яҡшы ҡоролмалары өлгөһөнә оҡшаш һарайға заказ бирә. Архитекторҙар Сантино Соларименән Донато Масканьи итальян маньеризмы традициялары матурлығын үҙенә туплаусы ижади емеше тыуҙыра алған. 1615 йылда һарай төҙөлөшө тамамлана[5].
1615 йылда һунар һарайы Маунтшлосс төҙөлә, ә 1617 йылда таш театр асыла һәм унда немец телендә беренсе опера ҡуйыла[5].
1730 йылда һарай паркы император баҡсалары инспекторы Франц Антон Данрайтер проекты буйынса реконструкциялана. Паркка рокко стилендә бик күп яңылыҡтар һәм декоратив элементтар индерелә. 1750 йылда Механик театр асыла[5].
XIX быуат уртаһында Хелльбрунн Австрия императорына ҡарай[6]. 1924 йылдан Маунтшлоссе һарайында Зальцбургтағы Карл Август музейының крайҙы өйрәнеү бүлексәһе урынлаша[5].
Архитектураһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү] |
 |
 |
 |
| Хелльбрунн Һарайы | Механик театры | Таш театры | Маунтшлосс Һарайы |
Хелльбрунн һарайы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланып һарайы, башҡа ҡайһы бер деталдәрҙе интерьер. Мәҫәлән, мебель ҡатышмаһынан тора әйберҙәр XVII—XVIII быуаттарҙа, өлөшләтә икенсе урын береһен бында килтер. Стеналарҙа яҡшы һаҡлау һәм ҡабул итеү өсөн ҙур залында түбә фреска эштәр Арсенио Масканьи (XVII быуат нөсхә). Мөйөшлө менән зиннәтле залға көмбәҙе, тәү сиратта музыкаль ҡунаҡ бүлмәһендә нисек ҡулланыла[5].
Һарай паркы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]60 гектар майҙанды биләгән быуаһы, скульптура композициялары, павильондары һәм фонтан-шутихаһы булған парк. Фонтандың иҫәпһеҙ-һанһыҙ сығанағы аҫҡа ағып, бассейнларҙы тултыра, уларҙың һәр береһе айырым композиция тыуҙыра: статуялар, ҙур һәм бәләкәй фонтандар, күп фигуралы төркөмдәр һәм бәләкәй генә айырым фигуралар. Күп мәҙәктәр араһында ҡапыл атылған һыу, 1000 ағымлы фонтанлы Нептун ҡыуышлығы, ҡыҙыл мәрмәрҙән фигуралар эшләнгән Орфей менән Эвридика ҡыуышлығы, ҡурғаш ҡоштар һайраған ҡурғаш ағастар, механик орган, ҡаяны соҡоп эшләнгән таш театр һәм Монатсшлезхен һарайы бар[6].
Маунтшлосс Һарайы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Маунтшлосс һунар замогы (нем. Monatsschlössl — «Ай һарайы»), Хелльбрунн тауы битләүендә төҙөлгән. Риүәйәт буйынса, «архиепископта ҡунаҡ булыусы Бавария принцы, тәҙрәнән ҡалҡыулыҡ, бөгөн унда Маунтшлосс тора, унда ҙур булмаған замок ултырһа, тағы ла матурыраҡ булыр ине, ти — һәм ай үткәс, ул тағы ла Зальцбургта ҡунаҡта булғанда, шул урында, ысынлап та, ҙур булмаған һарай тороуын күреп иҫе китә»[5].
Һарайҙа Зальцбургтағы Карл Август музейының тыуған яҡты өйрәнеү музейы бүлексәһе урынлашҡан. Бында көнкүреше һәм мәҙәниәт предметтары, халыҡ кәсептәре һәм һөнәрселек өлгөләре, төбәктең милли кейеменә һәм башҡа күп нәмәләргә арналған күргәҙмәләр урынлашҡан[5].
Таш театр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Театр — Хелльбрунн тауы ҡыуышында урынлашҡан Европалағы иң боронғо асыҡ һауалағы сәхнә[5].
Механик театр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Театр 256 ағас фигура һыу органы тауышы аҫтында урта быуат ҡалаһының көнкүрешен һүрәтләгән таш мәмерйәнән ғибәрәт. Һыу ярҙамында фигураларҙың аяҡ-ҡулдары хәрәкәтләнә йәки улар түңәрәктә әйләнә, ләкин бик нескә символдар ҡаланың барокко осоро атмосфераһына сумыу мөмкинлеген бирә. Сәхнәлә бер нисә өс ҡатлы йорт, үҙәктә — ҡала ратушаһы. Ратуша бинаһы эргәһе сауҙагәрҙәр, төрлө гильдияларҙың оҫтаханалары (улар билдәләре буйынса еңел айырыла — ҡалассы, итексе, итсе, тегенсе), бинаның эшен тамамлаусы төҙөүселәр, баҙар майҙанындағы һалдаттар һәм айыу менән бейеүсе циркачтар була баҙар майҙанында һәм һалдат, бейеү менән айыу.
Һындар һәм орган һыу ярҙамында хәрәкәтләндерелә[5].
Замокта үткән саралар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Августа һарайҙа йәйге фестиваль үтә. Бынан тыш, бында төрлө мәҙәни саралар, конгрестар, халыҡ-ара мастштабтағы конференциялар һәм семинарҙар уҙғарыла.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 https://tools.wmflabs.org/heritage/api/api.php?action=search&format=json&srcountry=at&srlanguage=de&srid=102838 — 2017.
- ↑ 2,0 2,1 archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ https://service.salzburg.gv.at/museen/detail.do?museumId=2791
- ↑
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8
- ↑ 6,0 6,1 Journal Austria. Замок эргәһендә Зальцбург. 6.Замок Хельбрунн 2012 йыл 10 октябрь архивланған.Өҙөмтә хатаһы:
<ref>тег дөрөҫ түгел: «Austria Journal» исеме бер нисә тапҡыр төрлө йөкмәткегә бирелгән