Хәйҙәрпаша порты
| Хәйҙәрпаша порты | |
 | |
| Дәүләт |
 Төркиә |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Истанбул |
| Һыу ятҡылығы буйында урынлашҡан | Босфор |
| Хужаһы | Турецкая железная дорога[d] |
| Хеҙмәтләндереүсе | Турецкая железная дорога[d] |
| Рәсми сайт | tcdd.gov.tr/home/detail/… |
 | |
 Хәйҙәрпаша порты Викимилектә | |
Хәйҙәрпаша порты, шулай уҡ Хәйҙәр-паша порты булараҡ билдәле (төр. Haydarpaşa Limanı) йәки Истанбул порты ҡаланың иң ҙур диңгеҙ порты, ролкерҙар һәм контейнерҙар өсөн терминал, Истанбулдың Хәйҙәрпаша районында, Босфорға көньяҡ инеү урынында, Хәйҙәрпаша вокзалынан алыҫ булмаған урында урынлашҡан. Ул Төркиә дәүләт тимер юлдары (TCDD) ҡарамағында һәм илдең эске райондарын, шул иҫәптән сәнәғәт йәһәтенән үҫешкән райондарҙы хеҙмәтләндерә.
Ул — Истанбулдың иң ҙур порты һәм ҙурлығы буйынса Мәрмәр диңгеҙе[1] төбәгендә Амбарла портынан ҡала икенсе порт.[2] Йыллыҡ йөк күләме алты миллион метрик тоннанан ашыу булғанлыҡтан, ҙурлығы буйынса ул Төркиәнең Мерсин, Амбарла һәм Измирҙан ҡала дүртенсе порты.[3]
Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Порт төҙөлөшөнә 1899 йылдың 20 апрелендә Анатолия тимер юлдары компанияһы нигеҙ һала, ул уны 1924 йылдың 24 майына тиклем файҙалана, был ваҡытта империяла революция була һәм 1927 йылдың 31 майында Төркиә Республикаһы урынлаштырыла.
Анатолия тимер юлы портты 1899 йылдың 20 апрелендә төҙөй башлай һәм уны 1924 йылдың 24 майында яңы ойошторолған Төркиә Республикаһы һатып алғанға тиклем файҙалана. 1927 йылдың 31 майында порт менән идара итеү Төркиә дәүләт тимер юлына (TCDD) тапшырыла.[4]
1953 йылдың 5 февралендә Хәйҙәрпаша портын киңәйтеү эштәре башлана. Беренсе өлөшө 1954 йылда, ә икенсеһе 1967 йылда тамамлана.[5]
Порт ҡоролмалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Портта 21 причал һәм ике ҙур пирс бар. Причалдары порт тармаҡтары өсөн махсуслашҡан: береһе 150 м оҙонлоҡтағы моторлы кәмәләрҙе хеҙмәтләндерә, ҡалған икеһе йөктәрҙе (оҙонлоҡтары 430 метрға етеүе ихтимал) бушатып тейәй, генераль йөктәр өсөн (160 метрҙан алып 334 метрға тиклем) 8 эре габаритлы причал, генераль йөктәр (50 метрҙан алып 97 метрға тиклемге оҙонлоҡта) 3 уртаса причал, ролкер (350 метрҙан 164 метрға тиклем) өсөн ике терминал һәм, ниһайәт, контейнерҙар (5 метрҙан 12 метрға тиклем) тейәү өсөн 5 терминал. Причалдарҙа һыуҙың тәрәнлеге 5 метрҙән алып 12 метрға тиклем. Порттағы караптар һауа торошо һәм диңгеҙ һөҙөмтәһендә барлыҡҡа килгән төрлө йоғонтоларҙан ике тулҡын ҡайтарғыс менән йыһазландырылған.
Порттың диңгеҙ саралары ҡеүәттәре 2500 л. с.-ға еткән ҡеүәтле 3 буксир һәм 2 швартовка ҡоролмаһын үҙ эсенә ала.[6]
Контейнер терминалы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
.jpg)
Биш контейнер терминалының дөйөм үткәреү һәләте йылына 1700 судно тәшкил итә. Операциялар причалдарҙағы 4 кузлауай кран һәм резина тәғәрмәстәргә ҡуйылған 18 кузлауай кран, 9 отвалообразователь һәм буш контейнерҙар өсөн 8 тейәгес ярҙамында башҡарыла. Шулай уҡ туғыҙ яр буйы һәм ихата крандары, ә мобиль кран һәм 30 бәләкәй мачталы тейәгестәр бар. Терминалда тағы ла бер хеҙмәт — рефрижератор контейнерҙары өсөн рефрижерератор бүлмәләре биреү.
Контейнер терминалының майҙаны яҡынса 100 000 м2 тәшкил итә, һыйҙырышлылығы 15,000. Порттың йыллыҡ үткәреү һәләте 750,000 ДФЭ тәшкил итә. Контейнер причалы артында 3600 м2 майҙанлы йөк ы контейнеры станцияһы урынлашҡан.[7]
Контейнерҙарға тейәү һәм уларҙы бушатыу, шулай уҡ таможня таҙартыуы эштәре порт терминалында башҡарыла.
Тимер юл паром терминалы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
.jpg)
Тимер юл паром терминалы һәм паромдар Сиркеджи һәм Хәйҙәрпаша араһында, Босфорҙың ике яры араһында йөрөй. Йөк күтәреүсәнлеге 480 тонна булған өс тимер юл паромы 14 тимер юл вагонын тартып барырға һәләтле.
Порт навигацияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Киләсәк проекты[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Портты һәм уның тирә-яғын яҡынса 2006 йылдан реконструкциялау планлаштырыла, әммә ул 2023 йылдан ул ҡала үҙәгендә контейнер порты булараҡ эшләй.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Ports of Turkey - Port of Haydarpaşa. Cerrahoğulları Shipping. Дата обращения: 20 май 2007. Архивировано из оригинала 27 май 2009 года.
- ↑ Port of Istanbul. World Port Source. Дата обращения: 10 август 2022.
- ↑ «A Study of the Relative Efficiency of TCDD Ports, using Data Envelopment Analysis». 4. 2007 йыл 9 май архивланған.
- ↑ The Port of Istanbul – Haydarpaşa Port in Turkey | ShipHub (билдәһеҙ) (18 август 2020). Дата обращения: 10 август 2022.
- ↑ TCDD Haydarpaşa Limanı 2007 йыл 10 май архивланған. Ҡалып:In lang
- ↑ Контейнерные перевозки
- ↑ Haydarpaşa Port. Turkish State Railways.