Үрге Әләзән
| Үрге Әләзән | |
| татар. Югары Әләзән | |
| Дәүләт |
 Рәсәй |
|---|---|
| Административ үҙәге | Верхнеелюзанский сельсовет[d][1] |
| Административ-территориаль берәмек | Верхнеелюзанский сельсовет[d][1] |
| Сәғәт бүлкәте | UTC+3:00[d] |
| Халыҡ һаны | 2824 кеше (2021)[2] |
| Почта индексы | 442328 |
 | |
Үрге Әләзән (рус. Верхняя Елюзань) — Пенза өлкәһе Городище районына кереүсе ҙур татар ауылы. Городищеҙан 34 км өҫтәрәк ҡушыла. Бында ауылды Аймбура тип йөрөтәләр.
Халыҡ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ауылда 2004 йылда 819 йортта 3248 кеше йәшәгән.
Тарих
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Үрге Әләзән 1648 йылда "сирек" татарҙары нигеҙләгән. Ауыл һүҙе мордванан алязань калмо – «түбәнге үҙән ҡәберлеге»н аңлата.
Әләзән гидронимы, Кададаның һул ҡушылдығы, мордва телендәге "алязань калмо" "түбәнге үҙен ҡәберлеге" һүҙенән килеп сыҡҡан. Һуңынан "калмо" һүҙе юғала. Алязань мордва термины "ало" түбән һәм "Уза" (йылға атамаһы) һәм "нь" сифатының мордва тамамланышына барып тоташа: Түбән Әләзән. Гидроним эсендә тартынҡыларҙың йомшарыуы татар теленең сингармонизмы менән бәйле. Әммә Әләзән Узаға ҡоймай, әммә уның үрге өлөшө Әләзән-Кадада-һыуҙары айырғысында урынлашҡан.[3]
Уҡыу-уҡытыу
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Ауылда мәктәп, амбулатория, китапхана һәм тарихи мәсет бар (19 быуатта ҡоролған).
Мәктәптә 2010/11 уҡыу йыл 378, 2012/13 уҡыу йыл - 354 бала уҡыны. Уҡытыу рус телендә алып барыла, татар теле дәрес булараҡ ҡына инә. Тәүге синыфтарҙа уҡыу-уҡытыу бик ауыр бара, сөнки балалар мәктәпкә бер һүҙ русса белмәйенсә килә.[4]
Шулай уҡ ҡарағыҙ
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ 1,0 1,1 ОКТМО (урыҫ)
- ↑ Итоги Всероссийской переписи населения 2020 года (по состоянию на 1 октября 2021 года) (урыҫ)
- ↑ Село Верхняя Елюзань Городищенский район Пензенской области (билдәһеҙ). exgor.ru. Дата обращения: 1 июнь 2024.
- ↑ Мәктәп турында тарихи белешмә