Ярымутрау дәүләттәренең хроникаһы

Ярымутрау дәүләттәренең хроникаһы
Жанр	хроника[d]
Әҫәрҙең теле	средневековый арагонский язык[d] һәм Каталан теле

Арагон короле Санчо Рамирес 1085 йылда Монтеарагон замогын «Арагон хроникаларын» символик яҙыу өсөн дини урын итеп төҙөй

1305 йылғы Арагон хроникаһы, шулай уҡ Ярымутрау дәүләттәренең хроникаһы йәки Наварро-Арагон телендәге хроника булараҡ билдәле — Испанияның дөйөм тарихы. Ул арагон телендә яҙылған һәм Арагон короллегенә һәм Собрарбе королдәренең мифик сығышына арналған, беренсе вариант 1305 йылда тамамлана һәм 1328 йылда тулыландырыла. Убието Артетаға ярашлы, Монтеарагон монастыры монахы тарафынан яҙылған.

Хроникала башы (мосолмандар баҫып алыуҙарына бәйләгән) һәм аҙағы (Арагондың һуңғы батшалары телгә алыныуы) юҡ, тиҙәр. Уларҙа Арагон тарихындағы ҡайһы бер мөһим тарихи эпизодтарҙың бай трактовкаһы бар, мәҫәлән, Алькорас янындағы алыш, Әл-Сидтың был короллеккә баҫып инеүе йәки Альфонсо I һәм уның армияһы яулап алыуы. Айырыуса Андалусия буйлап экспедиция айырылып тора.

Әҙәбиәт

• Penintsulako Estatuen Kronika: XIV. mendeko testua, ed. Antonio Ubieto Arteta. Granadako Unibertsitatea, 1955.

Һылтанмалар

• Catalán, Diego, "Espainiako Historiaren oinarriak kenduz bere Erdi Aroko perspektiba», Quaderns d'história del dereto, 12. zk. gehigarria 1, Madrilgo Unibertsitate Complutense, 2004, or. 73-86. Honi eskainitako kopia: Dr. irakasleari omenaldia. José Manuel Pérez Muñoz-Arranco jauna. ISSN 1133-7613
• Jerez, Enrique, "Toledanoren Historia gothica eta historiografia erromantikoa", Cahiers de linguistique et de civilisation hispaniques médiévales, ez. 26 (2003), Paris, Université Paris-Nord, 2003, or. 223-240. ISSN 0396-9045
• Utrilla Utrilla, Juan F., "Historia eta fikzioa Aragoiko Erdi Aroko kroniketan: kronikariak eta propaganda politikoa", in Aragoi ; Erdi Aroan, ez. 18, Zaragoza, 2005, or. 83-113; cf. esp. or. 97-100. ISSN 0213-2486