Ҡош туйы

Ҡош туйы
	Ҡош туйы
Йылдың көнө	25 ғинуар
	Ҡош туйы Викимилектә

"Ваҡыты ҡоштар йәки шәкәр глазураһы менән ҡапланған оялар рәүешендәге печенье.

«Ҡош туйы» (т.-луж. Ptaškowa swajźba, үр.-луж. Ptači kwas, нем. Vogelhochzeit) — Лужица сербтары йолалары. 25 ғинуарҙан, оҙайлы ҡыштан һуң, яҙ башлана, тип иҫәпләнә, һәм тәүге ҡоштар «туй үткәрә», йәғни оя ҡора һәм йомортҡа һала.

Байрамдың барлыҡҡа килеүе

25 ғинуарҙа ҡоштар туйын билдәләгән байрамдың барлыҡҡа килеүе осраҡлы һайланмаған. Яҡынса был ваҡытта ҡоштар оя ҡора һәм бала сығарырға әҙерләнә. Ҡош туйы 22 ғинуарҙа билдәләнгән Изге Винсент көнө менән бәйле, тигән инаныу бар. Был изгенең үлеменән һуң, легендаға ярашлы, уның кәүҙәһен ҡоштар һаҡлай башлай. Шуға күрә, ҡош туйы урта быуаттарҙа уҡ барлыҡҡа килгән, тип һанайҙар.^[1]

Йола

Кис, 25 ғинуар алдынан, был көндө туйҙарын үткәргән ҡоштар тәм-том килтерһен өсөн, балалар тәҙрә төбөнә йәки ишек алдына тәрилкә ҡуя (элек тәрилкәне таң менән аҙбар янында ҡуйғандар^[2]), . Иртән балалар шәкәр глазураһы менән ҡапланған ҡоштар йәки ҡош оялары рәүешендәге печенье таба "сроки " (Көнсығыш славян яҙғы йола байрамы печеньеһы) Печеньенан тыш, тәрилкәлә кремдан эшләнгән ҡош оялары (ҡара шоколад менән ҡапланған һәм уртаһында төрлө төҫтәге шәкәр фигуралары булған оя формаһындағы аҡ майлы крем ҡатламы менән ҡапланған кекстар) булыуы мөмкин. Балаларға тәм-томдарҙы ҡоштар ҡышҡы айҙарҙа уларҙы ашатҡан өсөн рәхмәт йөҙөнән килтергәнлеге тураһында һөйләйҙәр^[3]. Ҡош туйында төп ролдәрҙе балалар уйнай.

Ҡайһы бер балалар баҡсаларында һәм мәктәптәрҙә ауыл аша «туй марштары» ойошторола, алда балалар пары — «һайыҫҡан» һәм «ҡоҙғон» бара. Һайыҫҡан туй күлдәге һәм фата, ә Ҡоҙғон смокинг һәм цилиндр кейә. Башҡа балалар ҡағыҙҙан суҡыштар һәм ҡауырһын менән биҙәлгән ҡанатлы плащтар кейә. Шау-шыулы «туй процессияһы» урамдар буйлап үтә, һәм көндө бейеү һәм йыр менән үткәрәләр.^[1]

Ни өсөн ҡош туйы?

Туйҙың исеме, шулай уҡ байрамды үткәреү ҙә кейәү менән кәләш хөрмәтенә үткәрелгән традицион байрамдарҙан айырыла. Йоланың исеме лә кейәү менән кәләштең милли кейеменән түгел. Лужица сербтары, башҡа славян халыҡтары кеүек үк, ҡышҡы һыуыҡтарҙың китеүенә шатлана. Яҙ килеүе сәсеү миҙгеленең башланыуын билдәләй, шуға күрә боронғо сербтар климаттың алмашыныуын һәм яҙҙы үҙҙәренең йорттарына килтереүселәрҙе данлай. Сербтарҙың инаныуҙары буйынса, йылы көндәрҙең башланыуы күп осраҡта яҙ хәбәрселәренең — ҡоштарҙың ҡайтыуы менән бәйле. Йылыныу тойоп, ҡоштар тыуған яҡтарына ҡайта, һәм сербтар ҡанатлыларҙы шатланып ҡаршы ала, балаларҙа тәбиғәткә һөйөү һәм боронғо йолаларға ихтирам тәрбиәләнә.^[4]

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Һайыҫҡандар (байрам);
Яновка кавалькадаһы;
Ҡарғатуй;
Ҡарға бутҡаһы;

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 /Какой праздник отмечают 25 января в Германии — Птичья свадьба
↑ Крабат и его потомки (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 ғинуар 2013. Архивировано 17 ғинуар 2013 года.
↑ Лужицкие сербы: Тысяча лет противостояния ассимиляции (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 ғинуар 2013. Архивировано из оригинала 28 март 2013 года.
↑ /«Птичья свадьба» в Германии

Һылтанмалар

[Ҡош_туйы-1] 1,0 ^1,1 /Какой праздник отмечают 25 января в Германии — Птичья свадьба

[2] Крабат и его потомки (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 ғинуар 2013. Архивировано 17 ғинуар 2013 года.

[3] Лужицкие сербы: Тысяча лет противостояния ассимиляции (билдәһеҙ). Дата обращения: 30 ғинуар 2013. Архивировано из оригинала 28 март 2013 года.

[4] /«Птичья свадьба» в Германии

[1]

[2]

[3]

[4]