Үренге (һырт)
| Үренге | |
 | |
| Дәүләт |
 Рәсәй[1] |
|---|---|
| Административ-территориаль берәмек | Силәбе өлкәһе |
| Диңгеҙ кимәленән бейеклек | 1198 метр һәм 729 метр |
| Оҙонлоҡ | 65 km |
| Был объекттан күренештәр категорияһы | Category:Views from Urenga ridge[d] |
 | |
 Үренге Викимилектә | |
Үренге (рус. Уреньга́ - Рәсәй Федерацияһының Силәбе өлкәһендәге тау һырты.
Тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Үренге һырты - Силәбе өлкәһенең иң оҙон һырты, 70 километр оҙонлоҡта. Златоуст эргәһенән башлана һәм көньяҡ-көнбайыш йүнәлештә Еләкле (Ягодный) һыртына тиклем дауам итә.
Үренге һыртының иң бейек нөктәһе - Икенсе түбәсек (рус. Яланғас түбәсек), уның бейеклеге 1198 м-ға етә. Иң бейек сусаҡтар:
- Беренсе түбәсек (1165. м.)
- Икенсе түбәсек (Яланғас түбәсек) (1198. м.)
- Өсөнсө түбәсек (Ағалы-ҡустылы - рус. Два брата) (1027. м.) [2]
Кварцит, кристаллик һәүерташ һәм филлиттан тора — был һәүерташтар йоҡа ғына табаҡсаларға еңел ярыла.
Битләүҙәре текә, ҡатнаш урмандар ҡаплаған.
Этимологияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Силәбе өлкәһе географы, топонимист Шувалов Николай Иванович үҙенең «От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь» тигән һүҙлегендә ошондай фаразды килтерә:
Уреньга, хребет - в источниках ХVIII в. — Урянге, Уранге, Урянгетау, Урангетау. Объяснение названию дает известный русский путешественник И. И. Лепехин. Он приводит его перевод с татарского слова урянге — «клен», т. е. «кленовая гора». Но клен в районе хребта отсутствует. Топоним Уреньга, имеющий основу ур, сближается также с башкирскими словами: ур — «верх», «высокий», «верхний», «подъем», «приподнятый», урлеу — «гористый», «холмистый», урге — «ввысь», уре — «в небо», «дыбом», «на дыбы», урлее — «возвышение» и др. По-видимому, именование относится к более раннему слою тюркской (а возможно, и дотюркской) топонимии Южного Урала[3]<ref>От Парижа до Берлина по карте Челябинской области [1]
.
Башҡорт телендә "үрге" сифаты ерле һөйләштә "үренге" (үргенге) рәүешенә инеүе лә тәбиғи.
Шулай уҡ ҡара[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ GEOnet Names Server — 2018.
- ↑ Хребет Уреньга
- ↑ Шувалов // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Хребет Уреньга 2019 йыл 16 май архивланған.
- Хребет Уреньга
- Самый длинный хребет Челябинской области
Сығанаҡтар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Башҡорт теленең һүҙлеге. 2 томлыҡ. - Мәскәү, 1993. - 2-се том, 496-сы бит
- Шувалов Н. И. Уреньга // От Парижа до Берлина по карте Челябинской области: Топонимический словарь. — 2-е изд., переработанное и дополненное. — Челябинск: Южно-Уральское книжное издательство, 1989. — 160 с. — ISBN ISBN 5-7688-0157-7
- Таганай, национальный парк/Общая информация 2017 йыл 20 май архивланған.