Аббревиатура
Аббревиат́уралар (итал. abbreviatura, лат. brevis — ҡыҫҡа) — һүҙҙе йә һүҙбәйләнеште ҡыҫҡартып яһалған һүҙ; һүҙбәйләнешкә ингән һүҙҙәрҙең баш хәрефтәренән йә ижектәренән тора.
Аббревиатуралар ҡыҫҡартылған ҡушма һүҙҙәргә һәм инициаль аббревиатураларға бүленә[1].
Ҡыҫҡартылған ҡушма һүҙ — ул һүҙбәйләнештәге һүҙҙәрҙең беренсе элементтарынан (морфемаларҙан) яһалған һүҙ. Мәҫәлән, колхоз (коллективное хозяйство), теракт (террорсылыҡ акты).
Инициаль аббревиатуралар — һүҙҙәрҙең беренсе хәрефтәренән йә беренсе өндәренән хасил ителгән һүҙҙәр; хәрефле, өнлө һәм хәрефле-өнлөләргә бүленә. Мәҫәлән, РФ — Рәсәй Федерацияһы, БР — Башҡортостан Республикаһы, АҠШ — Америка Ҡушма Штаттары.
Йәнә акроним тип йөрөтөлгән осраҡтар була. Улар ҙа һүҙҙәрҙең беренсе хәрефтәренән яһала, ләкин хәрефләп уҡыла торған аббревиатураларҙан айырмалы (РФ — эРэФ, СССР — эСэСэСэР, ЮС — ЮэС), өнлө уҡылыш буйынса түгел, ә тотош уҡылыш буйынса ҡулланыла. Мәҫәлән, НАТО, ТАСС, НАСА, вуз.
Аббревиатураларға яҙыуҙа шартлы рәүештә ҡыҫҡартылған һүҙҙәр инә (мәҫәлән, һ. б. — һәм башҡалар, б. э. т. — беҙҙең эраға тиклем).
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Ахманова О. С. Словарь лингвистических терминов. — 2-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. — 608 с.
Тышҡы һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Башҡорт энциклопедияһынды аббревиатуралар 2014 йыл 25 октябрь архивланған.
- Список аббревиатур в Русском Викисловаре
- Латинские аббревиатуры
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Ахманова, 1969, с. 27
Был тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.