Берәтәк (Бөрйән районы)

«Айыҡ ауыл» конкурсы еңеүсеһе

Ауыл
Берәтәк рус. Бретяк
Ил	РәсәйРәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Бөрйән районы
Ауыл биләмәһе	Аҫҡар ауыл советы (Бөрйән районы)
Координаталар	53°32′24″ с. ш. 57°12′08″ в. д.
Нигеҙләнгән	[[XVIII быуат уртаһы]]
Элекке исеме	Берәтәктамаҡ, Оло Берәтәк
Халҡы	↘424 кеше (2010)
Милли состав	башҡорттар
Конфессиональ составы	мосолмандар
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Почта индексы	453587
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 219 804 002
ОКТМО коды	80 619 404 106
Берәтәк

Берәтәк (рус. Бретяк) — Башҡортостандың Бөрйән районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 424 кеше. Почта индексы — 453587, ОКАТО коды — 80219804002.

Транспорт

Ауыл аша Р316 Стәрлетамаҡ — Белорет — Магнитогорск автомобиль юлы үтә.

Халыҡ һаны

Халыҡ иҫәбе
2002	2009	2010
422	↗458	↘424

Милли составы

2002 йылғы иҫәп алыуға ярашлы, халыҡтың күпселеге — башҡорттар (100 %).

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Иҫәп алыу йылы һәм көнө	Бөтә халыҡ	Ир-егеттәр	Ҡатын-ҡыҙҙар	Ир-егеттәр өлөшө (%)	Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%)
1897 йыл 9 февраль (26 ғинуар)
1920 йыл 26 август
1926 йыл 17 декабрь
1939 йыл 17 ғинуар
1959 йыл 15 ғинуар
1970 йыл 15 ғинуар
1979 йыл 17 ғинуар
1989 йыл 12 ғинуар
2002 йыл 9 октябрь
2010 йыл 14 октябрь	424	207	217	48,8	51,2

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

• 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

• 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

• 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

• 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

• 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

• 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
• 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник.  (рус.)
• Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

• Район үҙәгенә тиклем (Иҫке Собханғол): 71 км
• Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Аҫҡар): 22 км
• Яҡындағы тимер юл станцияһы (Белорет):135 км

Урамдары

• Тау урамы
• Йылға аръяғы урамы
• Ҡаран урамы
• Йәштәр урамы
• Нөгөш урамы
• Салауат Юлаев урамы
• Мәктәп урамы

Тарихы

Брәтәк йылғаһы

Аҫҡар ауыл советына ҡарай. Район үҙәгенән төньяҡ‑көнбайышта 71 саҡрым һәм Белорет тимер юл станцияһынан көньяҡ‑көнбайышта 185 саҡрым алыҫлыҡта Берәтәк йылғаһы тамағында урынлашҡан. Ауылға XVIII быуат уртаһында Нуғай даруғаһы Ҡарағай-Ҡыпсаҡ улусы башҡорттары үҙ ерҙәрендә нигеҙ һала. XIX быуат аҙағында утар булараҡ барлыҡҡа килгән мәғлүмәттәр ҙә бар. Берәтәктамаҡ, Оло Берәтәк исемдәре менән билдәле була. Ауыл халҡы Үрге Әүжән-Петровск заводы өсөн урман әҙерләү менән шөғөлләнгән. Халҡы: 1900 йылда — 58 кеше; 1920 йылда — 27 кеше; 1939 йылда — 139 кеше; 1959 йылда — 401 кеше; 1989 йылда — 380 кеше; 2002 йылда — 422 кеше; 2010 йылда — 424 кеше. Башҡорттар йәшәй (2002). Төп мәктәп (Аҫҡар урта мәктәбе филиалы), балалар баҡсаһы, фельдшер-акушерлыҡ пункты, мәҙәниәт йорто, мәсет бар.

Шулай уҡ уҡығыҙ

• В.Ғ.Ғүмәров «Берәтәк ауылы тарихы»
• Берәтәк ауылы тарихы
• Брәтәк ауылындағы ер-һыу атамаларын өйрәнеү. (Тикшеренеү эше)

Фоторәсемдәр

• 
  Ауылдың_яугирҙәре исемлеге
• 
  Иҫке_обелиск
• 
  Брәтәк ауылы мәҙниәт йорто
• 
  Сажидә_мәсете
• 
  Оло Нөгөш аша Кәтерина күпере
• 
  Кәтеринә күперенең боронғо таш нигеҙе
• 
  Ауылға Ишембай районынан инеү
• 
  Брәтәк мәктәбе

Видеояҙмалар

• Айыҡ ауыл

Сығанаҡтар

• Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
• Асфандияров А. З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Уфа: Китап, 2009. — 744 с. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)
• Брәтәк ауылы 2022 йыл 18 март архивланған.
• Брәтәк ауылы Бөрйән районы Башкортостан Республикаһы

Һылтанмалар

• Берәтәк (Бөрйән районы) // Башҡорт энциклопедияһы. — Өфө: БР ДАҒУ «Башҡорт энциклопедияһы», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-143-9. (Тикшерелеү көнө: 16 июнь 2022)