Тюлькин Александр Эрастович

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
(Александр Тюлькин битенән йүнәлтелде)
Тюлькин Александр Эрастович
Зат ир-ат
Гражданлыҡ  Рәсәй империяһы
 СССР
Тыуған көнө 30 август 1888({{padleft:1888|4|0}}-{{padleft:8|2|0}}-{{padleft:30|2|0}})
Тыуған урыны Өфө, Өфө өйәҙе, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 18 март 1980({{padleft:1980|4|0}}-{{padleft:3|2|0}}-{{padleft:18|2|0}}) (91 йәш)
Вафат булған урыны Өфө, Башҡорт АССР-ы, РСФСР, СССР
Һөнәр төрө рәссам
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
«Почёт Билдәһе» ордены РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре
Авторлыҡ хоҡуҡтары статусы эштәре авторлыҡ хоҡуҡтары менән яҡланған[d]

Тюлькин Александр Эрастович (30 август 1888 йыл18 март 1980 йыл) — совет рәссамы, педагог. Башҡортостанда һынлы сәнғәткә нигеҙ һалыусыларҙың береһе. 1934 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. РСФСР‑ҙың (1960) һәм БАССР‑ҙың (1944) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, Башҡорт АССР‑ының халыҡ рәссамы (1955) һәм Салауат Юлаев исемендәге премияһы лауреаты (1975). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1955).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1916 йылда уҡ Өфөлә Һынлы һүрәт сәнғәтен һөйөүселәр йәмғиәтен ойоштороусыларҙың береһе, һуңыраҡ М. В. Нестеров исемендәге Башҡорт дәүләт художество музейы директоры Юлий Блюменталь, Василий Сыромятников («Башҡорт ҡыҙы»), Александр Тюлькин («Сәскәгә күмелгән тәҙрәләр»), Ҡасим Дәүләткилдиев («Башҡорт ҡыҙы», «Башҡорт һунарсыһы») картиналары ҡуйыла.

Башлыса пейзаж һәм натюрморт жанрында эшләгән сәнғәт оҫтаһы илдең иң ҙур музейҙары (рус музейы, Третьяков галереяһы, Көнсығыш халыҡтары сәнғәте музейы) йыйынтығына ингән әҫәрҙәр ижад иткән. Уның эштәренең күбеһе Өфөлә, Михаил Васильевич Нестеров исемендәге Художество музейында, тупланған.

Күренекле рәссам Александр Эрастович Тюлькин ғүмеренең күп өлөшөн Өфөлә йәшәгән (ул 1888 йылдың 30 авгусында тыуған, 1980 йылдың 18 мартында вафат булған, Өфөнөң Көньяҡ зыяратында ерләнгән) һәм әҫәрҙәренең күбеһен ошо ҡалаға арнаған.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Библиография[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • А. Г. Янбухтина Александр Тюлькин. Л., 1975.
  • А. Э. Тюлькин: Живопись: Каталог. Авт. вступ. ст. и сост. А. Г. Янбухтина. М., 1975.
  • Большая Советская Энциклопедия т. 3 раздел «Башкирская АССР» Иллюстрация «Тюлькин А. Э. „Шиханы под Уфой“»., Изд. «Советская энциклопедия», Москва, 1970
  • Э. Г. Коновалов Словарь русских художников. Москва, изд. Эксмо, 2008.ISBN 978-5-699-20636-0
  • А. Янбухтина Художник А. Э. Тюлькин Изобразительное искусство автономных республик РСФСР. Башкирская АССР, изд. «Художник РСФСР», Ленинград, 1973.
  • История Уфы. Сборник статей, гл. 6, 10, 11, 14. Башкирское книжное изд., Уфа, 1976.
  • Э. П. Фенина: Буклет «А. Тюлькин». Башкирское книжное изд., Уфа, 1969.
  • С. Болосович: Художники Советской Башкирии. Журнал «Художник», 1959.
  • Э. Фенина Художники Советской Башкирии. Справочник. Уфа, Башк. книжное изд. 1979
  • Газета «Советская культура», 28 января 1975 г. ст. А. В. Пантелеева «И не устанет взор человеческий».
  • А. Янбухтина: У истоков школы. Журнал «Дружба народов», 1970, № 1.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Юрий Узиков. Исторические памятники Уфы. [1] (на рус.яз.) «Китап» нәшриәте, 1999, 72-73 с. ISBN 5-295-02294-3.