Блаубойрен аббатлығы
| Блаубойрен аббатлығы | |
| нем. Reichsabtei Blaubeuren | |
| Нигеҙләү датаһы | 1085 |
|---|---|
 | |
| Монашеский орден | бенедиктинцы[d] |
| Дәүләт |
 Германия[1] |
| Административ-территориаль берәмек | Блаубойрен[d] |
| Мираҫ статусы | мәҙәниәт ҡомартҡыһы[d] |
 | |
 Блаубойрен аббатлығы Викимилектә | |
Блаубойрен аббатлығы (нем. Reichsabtei Blaubeuren) — Блаубойрен (Вюртемберг) общинаһының Баден-Вюртемберг территорияһында урынлашҡан элекке бенедиктин монастыры; 1085 йылдарҙа пфальцграф Хуго I Тюбингенский нигеҙ һала, монастырҙың тәүге тиҫтә йылдарҙа ҙур ер биләмәлере була; Реформациянан һуң 1535 йылда, протестанттар семинарияһы була. Бөгөн бында Урта быуаттар сәнғәте буйынса коллекцияларҙан торған музей урынлашҡан.
Тарихы һәм тасуирламаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Блаубойрен монастырына яҡынса 1085 йылда нигеҙ һалына — шул ваҡытта был урында Иоанн Креститель сиркәүе лә булған; буласаҡ аббатлыҡҡа нигеҙ һалыусыларҙың береһе булып Нагольдгауҙан Ансельм, пфальцграф Хуго I Тюбингенский һәм Сигибот фон Рук сығыш яһай. Башта яңы монастырға Хирзау аббатлығынан монахтар күсеп килә, унан беренсе өлкән священник аббат Азелин да килә. Үҙенең тәүге тиҫтә йыл осоронда монастырҙың биләмәләре киң була һәм, күрәһең ныҡ үҫешә, әммә билдәле ҡоролмалар төҙөүҙә йәки шул ваҡыттағы сиркәү бәхәстәрендә ҡатнашыуы тойолмай. XII быуатта яңы монастырь сиркәүе өсөн роман бинаһы төҙөлә башлай, ул 1124 йылда тамамлана[2].
XIV һәм XV быуаттарҙа монастырҙың ҡаҡшауы күҙәтелә — шул осорҙа унда бер нисә ауыр енәйәт булып үтә: 1347 һәм 1407 йылда монахтар уның аббаттарын үлтерә. Үҙәк Европала чума эпидемияһы осоронда монастырь күп милеген юғалта, әммә бер йылдан һуң ул үҙенең элекке биләмәләрен тергеҙә ала. 1447 йылда Блаубойрен Вюртемберг графлығына күсә, ул бер аҙҙан герцоглыҡ була, һәм монастырҙың йоғонтоһо арта: 1456 йылда уның аббаты Ульрих Кундиг бенедиктинлылар Орденының юғары советына инә, уға һуңынан бер нисә тапҡыр Блаубойрендан сыҡҡандар ҙа инә. Кундиганың дауам итеүсеһе булып аббат Генрих III Фабри тора, ул Тюбинген университетын ойоштороуҙа ҡатнаша һәм уның етәкселегендә монастырь комплексында ҙур реконструкция үтә. 1493 йылда монастырь сиркәүендә хор төҙөлөүе төп алтарҙы изгеләндереү менән тамамлана; яңы бина, Генрих III инде вафат булғас, 1510 йылда төҙөлөп бөтә.
Реформация барышында, 1534 йылда, монастырь герцог Ульрих Вюртемберг тарафынан үҙгәртеп ҡорола, һуңынан ул уны секуляризациялай. Күп монахтар ҡыуып сығарыла һәм улар аббатлыҡ диуарҙарына тик 1555 йылда ғына, Аугсбург дине донъяһын төҙөгәндән һуң әйләнеп ҡайта ала. Бер йыл үткәс, 1556 йылда, монастырь биналары протестант мәктәбе- семинарияһының резиденцияһы була: католик монахтар күпмелер ваҡыт студент-протестанттар менән күрше була. 1563 йылда протестант Маттеус Альбер (1495—1570) тәүге тапҡыр аббатлыҡты етәкләй. Бөгөн монастырь ҡоролмалары протестант семинарияһы фондына ҡарай һәм күптәре, шул иҫәптән монастырь сиркәүе лә ирекле барыу өсөн асыҡ. Сиркәүҙә Ульм сәнғәт мәктәбенең һәм һуңғы готика немец ағас һырлау сәнғәтенең әҫәрҙәре бар. Элекке монахтар йортонда бөгөн Блаубойрен музейы, ә элекке административ биналарҙа — ҙур булмаған әҙәби музей урынлашҡан.
Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Аббатство Нересхайм
- Аббатство Оксенхаузен
- Аббатство Гутенцелль
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ archINFORM (нем.) — 1994.
- ↑ Otto-Lonhard Günter: Blaubeuren Jahre 900 Kloster. Kritische Gründungsgeschichte Überlegungen zur (1180-1125) // Zeitschrift Landesgeschichte Württembergische für 46 (1987), 368-377 S..
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Hermann Dilger: Kloster, und Klosterschule Seminar. In: Blaubeuren 700 Jahre Stadt. 1967 Blaubeuren.
- Gerhard Dopffel (Hrsg.): Kloster Blaubeuren — 900 Jahre. Theiss, 1985 Stuttgart, ISBN 3-8062-0424-1.
- Immo Eberl (Hrsg.): Kloster Blaubeuren. 1085-1985. Erbe Seminartradition Benediktinisches evangelische und. Ausstellungskatalog. Thorbecke, 1985 Sigmaringen, ISBN 3-7995-4019-9.
- Otto-Lonhard Günter: im Das Blaubeuren Mittelalter Kloster. Rechts - u. Wirtschaftsgeschichte Benediktinerabtei einer schwäbischen. (= Für Geschichtliche Kommission Veröffentlichungen Landeskunde in der Baden-Württemberg; Bd. 225). Kohlhammer, 1963 Stuttgart.
- Rainer Kahsnitz: Blaubeuren, Abteikirche ehemalige St. Johannes der Täufer, Hochaltar. In: ders: großen Schnitzaltäre Die. Spätgotik in Süddeutschland, Österreich, Südtirol. Von Aufnahmen Bunz Achim. Zeitung Verlag Zürcher Neue, 2005 Zürich, ISBN 978-3-03823-179-0.
- Moraht Анда-Fromm, Wolfgang Schürle (Hrsg.): Kloster Blaubeuren. Chor Hochaltar sein und Der. Theiss, 2002 Stuttgart.
- Christian Kayser: Mönchszellen, Spitztonnen, Formziegel — und Untersuchungen am ehemaligen Dormentbau Kapitelsaal Blaubeuren Klosters des. In: Denkmalpflege in Baden-Württemberg, 44. 2014 Jahrgang, 1 Heft, 33-38 S..
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Immo Eberl[de]. Benediktinerabtei Blaubeuren — Geschichte (нем.). Klöster in Baden-Württemberg. Дата обращения: 11 февраль 2019.